της Παναγιώτας Π. Λάμπρη
http://users.sch.gr/panlampri/
Όσοι βρέθηκαν στο Όρραον, στις 7 Αυγούστου 2024, έζησαν μια ξεχωριστή εμπειρία, στην οποία το παρελθόν έδειχνε να συνομιλεί ιδιότυπα με το παρόν και, γιατί όχι, με το μέλλον του τόπου. Το καλοκαιρινό τοπίο, μάλιστα, συνδιαλεγόταν υπέροχα με τον αρχαιολογικό χώρο, όπου συνέρρεε ο κόσμος, για να παρακολουθήσει ημερίδα υπό τον γενικό τίτλο, «Δυτικό Ξηροβούνι: Ένα οδοιπορικό στον χρόνο και στην ιστορία του».Ο ήλιος, που μεγαλόπρεπα βασίλευε, γέμιζε εμφατικά τα βλέμματα με υπέροχες εικόνες, ενώ ανατολικά οι υπώρειες του Ξηροβουνίου, άνυδρες και με φτωχή βλάστηση, συμπλήρωναν το τοπίο πέριξ του αρχαίου οικισμού, στην είσοδο του οποίου θα λάβαινε χώρα η εκδήλωση, που αποδείχθηκε πολλαπλά ενδιαφέρουσα, και την οργάνωσαν η ομάδα «Οι Φίλοι του Όρραον», η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, ο Σύλλογος «Περί βιβλίου» της Φιλιππιάδας, με την υποστήριξη του Δήμου Ζηρού.
Τους παρευρισκόμενους καλωσόρισαν με Ηπειρώτικους σκοπούς οι εκλεκτοί μουσικοί, Κώστας Κωσταγιώργος, βιολιστής, και ο Βασίλειος Τσίτας, λαουτιέρης. Στη συνέχεια, πήρε τον λόγο ο δάσκαλος, Χρήστος Αποστόλου, που για χρόνια ενδιαφέρεται για την ανάδειξη του Όρραον, και μίλησε για σχετικές δικές του, και όχι μόνο, προσπάθειες και δράσεις που αφορούν σ’ αυτό.
Ακολούθησαν οι εισηγήσεις των αρχαιολόγων, Αθανασίου Αρκουμάνη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας, με θέμα, «Νέες αρχαιολογικές θέσεις στο πλαίσιο της κατασκευής της Ιονίας οδού», της Ανθής Αγγέλη, Δρ. Αρχαιολογίας – Προϊσταμένης Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, με θέμα, «Το Δυτικό Ξηροβούνι στην Αρχαιότητα και το Βυζάντιο. Αρχαιολογικά ευρήματα του Όρραον και βυζαντινά ευρήματα», και της Βαρβάρας Παπαδοπούλου, Δρ. Αρχαιολογίας, με θέμα, «Ένα άγνωστο μνημείο στην περιοχή Χανόπουλου, που ανασκάπτεται τα τελευταία χρόνια. Συμβολή στην μνημειακή τοπογραφία της ευρύτερης περιοχής».
Στη συνέχεια, ακούστηκαν οι εισηγήσεις της επίκουρης καθηγήτριας Βυζαντινής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ευστρατίας Συγγέλλου, με θέμα, «Βυζαντινές αφηγήσεις με θέατρο το Δυτικό Ξηροβούνι στις αρχές του 15ου αιώνα», του Φώτη Βράκα, Προγραμματιστή Αμαξοστοιχιών – Ιστορικού ερευνητή, με θέμα, «Πόσο παλιά είναι τα χωριά: Τα χωριά του Δυτικού Ξηροβουνίου και τμήματος Καρβασαρά μέσα από αρχειακές πηγές – Πολεμικά γεγονότα του 19ου και 20ου αιώνα στην περιοχή» και του Σταύρου Μαμαλούκου, Αρχιτέκτονα – Αναστηλωτή, Καθηγητή του τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών, με θέμα, «Ο ναός της Αγίας Φανερωμένης στη Φανερωμένη Άρτας και μερικές παρατηρήσεις για την ναοδομία των αρχών του 19ου αιώνα στην ευρύτερη περιοχή του Ξηροβουνίου».
Μετά από τις ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, οι οποίες πολλά μας έμαθαν, την εκδήλωση έκλεισε ο Χρήστος Αποστόλου, αφήνοντας με τα λεγόμενά του ανοιχτό το παράθυρο για μια επόμενη στον ίδιο χώρο. Άλλωστε, τέτοιες δράσεις δείχνουν τον δρόμο για μελλοντικές και ο ρόλος τους είναι διττός. Κατ’ αρχάς, υπάρχει ενημέρωση και κατά το δυνατόν εγρήγορση του κόσμου σχετικά με τη σημασία ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου, αλλά και ευκαιρία για ιδιώτες και φορείς να σκεφτούν τρόπους δράσης προς αυτή την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, όταν επισκέφτηκα για πρώτη φορά με τον Χρήστο Αποστόλου, μακρινό συγγενή και φίλο, τον χώρο, απογοητεύτηκα με την εικόνα του, η οποία εξέπεμπε μιας μορφής εγκατάλειψη, και σύντομα έγραψα σχετικά στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, καθώς και στο Υπουργείο Πολιτισμού. Υπήρξε άμεσα κάποιο απτό αποτέλεσμα; Όχι! Συχνά, τα αποτελέσματα είναι πενιχρά στο παρόν, αλλά, όταν ένα θέμα μένει στην επικαιρότητα, έχει πολλές πιθανότητες να στραφούν σ’ αυτό περισσότερα βλέμματα και να γίνει κάτι.
Συμπερασματικά, εκδηλώσεις σαν και την ανωτέρω έχουν μεγάλη αξία για την περιοχή, καθώς αναδεικνύουν τη σημασία της αρχαίας πόλης, για την οποία καλό θα ήταν να αναληφθούν περεταίρω πρωτοβουλίες από τους τοπικούς φορείς, από τις αρμόδιες υπηρεσίες και, φυσικά, από το υπουργείο πολιτισμού για την αναβάθμιση και την εξέλιξή της σ’ έναν επισκέψιμο, αλλά με προδιαγραφές, χώρο, ώστε ν’ αποτελέσει χώρο προσέλκυσης επισκεπτών και κυρίως αφορμή για γνώση του τόπου από μεγάλους και μικρούς. Διότι, κακά τα ψέματα, όταν γνωρίζουμε, μπορούμε ν’ αγαπήσουμε και να γνοιαστούμε! Πολύ περισσότερο, που είναι λυπηρό να βλέπεις σημαντικές παρεμβάσεις του παρελθόντος ν’ αφήνονται στη φθορά του χρόνου και, μάλιστα, σ’ έναν τόπο που αξίζει να τον επισκέπτονται και να τον γνωρίζουν ντόπιοι και ξένοι.
