Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ταίριαξε την κατάνυξη με τη γοητεία του
λόγου του και ζωντάνεψε τις άγιες μέρες

Από παιδάκι στέκω εκστατικός μπροστά στο μεγαλείο της
προσωπικότητας του Παπαδιαμάντη. Διαβάζοντας το έργο του
εντυπωσιάστηκα απʼ τα γιορταστικά διηγήματά του, απʼ τον τρόπο που
δένει τις παραδόσεις με τα πρόσωπα κι απʼ την παραξενιά της γλώσσας
που δίνει ξεχωριστό χρώμα στο ύφος του ! Θαυμαστής και μαθητής του,
νιώθω την ανάγκη να σας ξεναγήσω στη χριστουγεννιάτικη κοινωνία
του, με λίγα λόγια, που είναι τόσο φτωχά μπροστά στον λογοτέχνη και
στον άνθρωπο Παπαδιαμάντη !

Ταίριαξε την κατάνυξη με τη γοητεία του λόγου του και ζωντάνεψε τις
άγιες μέρες , ζωγραφίζοντάς τες με την ανθρωπιά , την πίκρα, τη
φτώχεια την πίστη. Οι ήρωές του είναι άνθρωποι μεροκαματιάρηδες,
γεμιτζήδες , ξωμάχοι, κορίτσια που μαραίνονται στο καρτέρι, απλοϊκές
γριές που στο στόμα τους αλέθονται ήθη και έθιμα, παιδιά ανέμελα,
ανυποψίαστα για τον κόσμο που τα περιμένει. Αυτός είναι ο κόσμος
του, ούτε θρησκόληπτος, ούτε άθρησκος. Το Θείο είναι τόσο κοντά που
δεν το φοβούνται ! Είναι συνοδοιπόρος τους, ελπίδα , ανακούφιση
,παρηγοριά για ένα αύριο που δε θα ʼρθει ποτέ ! Γραφικός,
συμπαθητικός κόσμος, τυραγνισμένος, με υπομονετικό χαμόγελο και
άκακα κουρασμένα μάτια. Η Διαλεχτή, το Ουρανιό, ο μπαρμπα –
Διόμας, η θεια – Αχτίτσα, ο παπα- Φραγκούλης, ο Παλούκας και τόσοι
άλλοι, έμειναν τίμιοι καπετανέοι της ζωής τους κι «ας εμαίνετο ο
βορράς και αντήχει ο πλαταγισμός των κυμάτων».

Όλʼ αυτά συνταιριασμένα με την ποιητική αρμονία και την απλότητα
στο χειμωνιάτικο σύθαμπο, δίνουν με τέχνη τη χριστουγεννιάτικη
μαγεία. Η «Υπηρέτρα», «Στο Χριστό στο κάστρο», «η Γλυκοφιλούσα», η
«Σταχομαζώχτρα», «Τʼ άνθος του γιαλού», είναι επίκαιρα και θα είναι,
γιατί παραμερίζουν με μυστικό τρόπο τις βιοτικές φροντίδες, το άγχος,
κλείνουν τις λαβωματιές και φέγγουν με το φως της ευδοκίας !
Απʼ τον «κοσμοκαλόγερο» , «έμεινε μια μοσχοβολιά κηριού που λιώνει
εμπρός στις άγιες εικόνες, κάτι απʼ του καντηλιού το σβήσιμο, κάτι από
θυμιατού πέρασμα , μακρινό, μακρινό πολύ…». Απʼ τους χαρακτήρες
του έμεινε η πνοή για ζωή, που ασπρίζει το κατώφλι της καρδιάς μας
και φωλιάζει μέσα της την ΑΓΑΠΗ και την ΕΙΡΗΝΗ.

Σταύρος Ν. Σεϊμένης