Ατομική πτώχευση και ενοίκιο στο… σπίτι σου

Γράφει ο Χρήστος Μέγας

Η υποχώρηση των μέτρων για την πανδημία (θα δούμε για την πανδημία αυτή καθεαυτή πότε θα υποχωρήσει…), έφερε στην επιφάνεια με δραματικό τρόπο (και πάλι) το θέμα του χρέους. Τόσο του δημόσιου, που γιγαντώθηκε μέσα στην υγειονομική κρίση, όσο και του ιδιωτικού που αυξήθηκα τα τελευταία χρόνια, ενόσω οι φορολογούμενοι πλήρωσαν και πληρώνουν ακριβά την απόσειση των «κόκκινων» δανείων (διάσωση των τραπεζών).
Από την πρώτη ημέρα τους καλοκαιριού τυπικά, και ουσιαστικά από το Σεπτέμβριο μετά δηλαδή τις καλοκαιρινές διακοπές και το νέο δικαστικό έτος, θα γνωρίσουμε στην πράξη τι σημαίνει «ατομική πτώχευση». Για ένα δάνειο, δεν θα χάνεις την ελευθερία σου, κάτι που έληξε πριν 2.700 χρόνια με τους νόμους του Σόλωνα, αλλά θα χάνεις την πρώτη κατοικία σου.

Για τους πολύ φτωχούς (και επιπλέον φτωχοποιημένους λόγω… ατομικής πτώχευσης), θα παρέχεται η ευχέρεια παραμονής στην μοναδική (πρώτη) κατοικία πληρώνοντας ενοίκιο στο (δικό σου) σπίτι. Και μετά την 12ετία θα μπορεί ο πτωχός και πτωχεύσας (με βάσει το νέο δίκαιο), δηλαδή αυτός που θα χάσει κάθε κινητό και ακίνητο στοιχείο, να αγοράσει το σπίτι στην αγοραία τιμή εκείνης της περιόδου. Τριπλοπληρωμένο σπίτι δηλαδή…
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα δάνεια πληρώνονται και ότι δεν προσφέρεται δωρεάν γεύμα. Όμως, το θέμα που συναντάμε και πάλι μπροστά μας έχει τρεις πτυχές:
-Υπήρχε σαφής ενημέρωση για τα αρχικά δάνεια (κυρίως την περίοδο 2004-2009), τόσο τα στεγαστικά, όταν είχε πάρει διαστάσεις η φούσκα στα ακίνητα, όσο και για τα διακοποδάνεια; Τι σημαίνει δάνειο σε συνάλλαγμα (ελβετικό φράγκο εν προκειμένω); Υπήρχε έλεγχος για τα καταναλωτικά δάνεια και το ύψος των στεγαστικών;

Θα πληρώσουν οι νέοι… άνεργοι
-Οι τράπεζες βοηθήθηκαν σκανδαλωδώς για την μεταφορά σε fund των «κόκκινων» δανείων με δύο τρόπους: α/Τον «Ηρακλή», όπου το δημόσιο εγγυήθηκε για το 30% των τιτλοποιήσεων και υπάρχει κίνδυνος (σύμφωνα με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας), το δημόσιο να χάσει μέρος αυτών των εγγυήσεων λόγω χαμηλής αποτίμησης των senior τίτλων και β/λόγω μη συμμετοχής στις αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων (μη άσκηση δικαιωμάτων παλαιού μετόχου), όπως στην περίπτωση της Πειραιώς, όπου χάθηκε κρατική περιουσία. Σε κάθε περίπτωση όμως ο φορολογούμενος, κυρίως οι νέοι μας που είτε μεταναστεύουν στο εξωτερικό, είτε μένουν άνεργοι στη χώρα μας, θα κληθούν να πληρώσουν φόρους γι’ αυτό το σκαστό σκάνδαλο.

Νέα δίκη «Κατσέλη»
Και από την άλλη, οι ιδιώτες οφείλουν στο ακέραιο τα δάνειά τους στα Fund. Δηλαδή, οι φορολογούμενοι πλήρωσαν, οι τράπεζες σώθηκαν και οι ιδιώτες θα καταβάλουν στο ακέραιο το αρχικό δάνειο. Σε πολλές δε περιπτώσεις θα διεξαχθούν εκ νέου οι δίκες με βάσει το νέο νόμο και θα ανατραπούν οι πρωτόδικες αποφάσεις που εξέδωσαν τα δικαστήρια με το νόμο Κατσέλη. Η υποχρέωση επαναπροσδιορισμού (αίτηση στην πλατφόρμα ατομικής πτώχευσης και νέα δικάσιμο με τα καινούργιο δεδομένα) αφορά όλες τις εκκρεμείς σε πρώτο βαθμό (Ειρηνοδικείο) αιτήσεις που έχουν προσδιορισθεί να συζητηθούν μετά την 15η-6-2021.

Διαδικασία πτώχευσης
Με το νέο σύστημα, ένας οφειλέτης πρέπει να κάνει αίτηση ρύθμισης της οφειλής (δημόσιο, ΕΦΚΑ, τράπεζες, Δήμοι κ.α.) στη νέα πλατφόρμα (απαιτείται δικηγόρος). Είναι απαραίτητο να δώσει εξουσιοδότηση για πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς, υποθηκοφυλακεία κ.α. Εάν το χρέος του είναι μη βιώσιμο ή ο οφειλέτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη δόση που αυτοματοποιημένα θα βγει από την πλατφόρμα, οφείλει να πουλήσει ολόκληρη την ακίνητη και κινητή περιουσία του.
Ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, δηλαδή αδυνατεί να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του (επί 6 μήνες τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τράπεζες και Δημόσιο, σε ύψος τουλάχιστον 40% του συνόλου οφειλής και όταν η υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσόν των 30.000€) πρέπει να καταθέσει αίτηση πτώχευσης εντός 30 ημερών στο πτωχευτικό Δικαστήριο.

Χάνει το σπίτια-κρατάει την… στέγη
Ποιος είναι δικαιούχος στέγασης; «Ευάλωτος» οφειλέτης που δικαιούται επιδόματος στέγασης είναι όποιος έχει συνολικό ετήσιο εισόδημα 7.000 €, προσαυξανόμενο κατά 3.500 € για κάθε επιπλέον μέλος με ανώτατο όριο τα 21.000 €, συνολική φορολογητέα αξία ακίνητης περιουσίας -βάσει του τελευταίου εκκαθαριστικού ΕΝΦΙΑ- 120.000 €, προσαυξανόμενο κατά 15.000 € για κάθε επιπλέον μέλος με ανώτατο όριο τα 180.000 €, σύνολο τραπεζικών καταθέσεων 7.000 €, προσαυξανόμενο κατά 3.500 € για κάθε επιπλέον μέλος με ανώτατο όριο τα 21.000 € κ.λπ.

Στις περιπτώσεις ευάλωτου νοικοκυριού προβλέπεται επιδότηση από 70 έως 210 ευρώ το μήνα της δόσης του στεγαστικό δανείου ή, μετά την πώληση της περιουσίας και την αποπληρωθεί εξ αυτής μέρους του χρέους, παραμονή στο σπίτι για 12 έτη με την καταβολή του ενοικίου (σαν δικαιούχες στέγης, όχι ιδιοκτήτης κατοικίας). Μετά την περίοδος αυτή ο (παλιός) ιδιοκτήτης θα πρέπει να αγοράσει (εκ νέου) το σπίτι στην (τότε) αγοραία τιμή.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχει συγκροτηθεί ακόμα η διαδικασία στηρίξεις των ευάλωτων νοικοκυριών. Άρα, μέχρι τις αρχές του 2022 δεν προβλέπεται ούτε επιδότηση της δόσης, ώστε ένα ευάλωτο νοικοκυριό να πλήρωσε τις δόσεις του δανείου του και να μην του πάρουν οι τράπεζες το σπίτι είτε, όποιος χάσει το σπίτι του να παραμείνει κάτω από μια στέγη…