Διαβούλευση της πρότασης αξιοποίησης του ΞΕΝΙΑ Άρτας

Διάλογος για την αρχιτεκτονική πρόταση του Δήμου Αρταίων

-Νίκος Φακίτσας: Γιατί ένα Δεξιό Αρχιτεκτόνημα, πρέπει να αλλάξει χρήση !

Μετά από πολλά χρόνια συζητήσεων, αντιπαραθέσεων, προτάσεων και αντιπροτάσεων, έφτασε η ώρα για διαβούλευση που αφορά την αρχιτεκτονική πρόταση της αξιοποίησης του ΞΕΝΙΑ Άρτας ως πολυχώρο πολιτισμού.
Όπως σημειώνει ο Δήμος Αρταίων, στην ανάρτηση για τη διαβούλευση, το παλαιό ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ της Άρτας αποτελεί το σημαντικότερο και πιο πολυσυζητημένο κτήριο του Νομού Άρτας. Κατασκευάστηκε το 1958 σε κεντρικό σημείο του Κάστρου, ένα κτήριο εξαιρετικά μοντέρνο για την εποχή του, με δαπάνη του ΕΟΤ από τον αρχιτέκτονα διακεκριμένο αρχιτέκτονα και καθηγητή ΕΜΠ, Διονύση Ζήβα.

Ως ξενοδοχείο περιελάμβανε μόνο 20 δωμάτια και το μεγαλύτερο μέρος του αποτελούσε μεγάλους χώρους για εκδηλώσεις. Το ΞΕΝΙΑ αποτέλεσε πόλο έλξης και σημείο αναφοράς για τους Αρτινούς για πολλά χρόνια. Συνδέθηκε άρρηκτα με την κοινωνική και πολιτιστική ζωή στη Άρτα, έως τα τέλη του 1992 που έκλεισε οριστικά και έκτοτε δεν ξαναλειτούργησε.
Στην παρούσα φάση το κτήριο είναι εγκαταλελειμμένο και σχεδόν μη επισκέψιμο και αποτελεί πάγιο και χρόνιο αίτημα της Αρτινής κοινωνίας η αποκατάσταση του και η διάθεσή του στο κοινό.

Πρόταση αξιοποίησης
Όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα η κατάσταση είναι πως έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση κατασκευής του ύψους 3.500.000,00 € από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠ ΕΠΑΝΕΚ) 2014-2020, επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ.
Η μελέτη υλοποιείται με δημοτικούς πόρους στα πλαίσια της σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αρταίων και της Ένωσης Εταιρειών ΑΔΚΑ.Ε. – ΒΕΤΑΠΛΑΝ ΑΕΜ.
Η μελέτη βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης της αρχιτεκτονικής προμελέτης. Τα σχέδια που παρουσιάζονται αποτελούν αποτέλεσμα της συνεργασίας του αναδόχου της μελέτης με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Αρταίων που επιβλέπουν τη μελέτη και τους όρους του Επιχειρησιακού Προγράμματος στο οποίο έχει ενταχθεί και με τη συμβολή της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Η πρόταση που παρουσιάζεται έλαβε υπόψη τις εξής παραμέτρους:

-τις προδιαγραφές που θέτει το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα στο οποίο έχει ενταχθεί το έργο
-τις ανάγκες των νέων χρήσεων που οδήγησαν στην απαίτηση για τροποποιήσεις στο κτήριο στο ισόγειο και πρώτο όροφο της δυτικής πτέρυγας του κτηρίου
-την ανάγκη το κτήριο να εναρμονίζεται με την αριθμ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΒΜΑ/ ΤΒΜΑΧΜΑΕ/ 116087/79845/1734/562/16-3-2018 Απόφαση έγκρισης του ΚΑΣ σχετικά με έγκριση για τις χρήσεις αξιοποίησης του ακινήτου και την παραχώρηση δικαιώματος πρόσβασης σε αυτό από την είσοδο του Κάστρου, αλλά και ως προς την εξωτερική του διαμόρφωση για σεβασμό αρχαιολογικό χώρο μέσα στον οποίο χωροθετείται.

Τα Κύρια Λειτουργικά Χαρακτηριστικά
Κύρια Λειτουργικά Χαρακτηριστικά της Πρότασης είναι τα εξής:
– Καφέ – Εστιατόριο (400 τ.μ., 250 ατόμων)
– Δημοτική Βιβλιοθήκη (465 τ.μ., ισόγειο, 1οςόροφος)
-Δημοτικό Ωδείο (255 τ.μ., 2οςόροφος)
-Αίθουσα Εκδηλώσεων (160 τ.μ., 100 ατόμων, δίπλα στο καφέ-εστιατόριο)
– Εργαστήρια ζωγραφικής, γλυπτικής, παραδοσιακών οργάνων (85 τ.μ., 2οςόροφος)
-Περιβάλλων χώρος (παιδική χαρά, όργανα γυμναστικής)

Οι κατασκευές
ΠΤΕΡΥΓΑ Ι (κτηρίου υφιστάμενης κεντρική είσοδος)
α)Το Εστιατόριο (~ 400 m2) Καλύπτει επιφάνεια 20% της συνολικής επιφανείας του κτιρίου και διαθέτει Ανεξάρτητη Είσοδο . Χωρητικότητα: Εστιατόριο 90 καθίσματα, Καφετέρια 70 Καθίσματα, Εξωτερικό Χώρο 90 καθίσματα περίπου.
β) Η Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων (Εκδηλώσεων) (~ 160 m2).Χωρητικότητας 100 ατόμων περίπου, πλήρως εξοπλισμένη, στον ίδιο όροφο και δίπλα στο καφέ-εστιατόριο.
ΠΤΕΡΥΓΑΙΙ (κτήριο υφιστάμενο με πυλωτή) α) Δημοτική Βιβλιοθήκη(~ 465 m2) Αναπτύσσεται σε δύο (2) ορόφους, στο Ισόγειο (πυλωτή σήμερα) και Α’ Όροφος:
– Ισόγειο με Βιβλιοστάσιο, Αναγνωστήριο Ενηλίκων, Ειδικές Συλλογές, Διοίκηση
– ́Οροφος: Αναγνωστήριο – χώρος ́Εμπνευσης – Τμ. Πολυμέσων –Ερευνητικοί χώροι
β) Δημοτικό Ωδείο (~ 255 m2) Αναπτύσσεται στο Β ́όροφο.
γ) Εργαστήρια (~ 85 m2) Προβλέπονται στον Β ́όροφο για Εργαστήρια Γλυπτικής, Ζωγραφικής, Παραδοσιακών Μουσικών Οργάνων. Αναφέρεται ότι δεν αναφέρονται παραπάνω οι βοηθητικοί χώροι του κτηρίου.
Εμβαδόν δομημένου τμήματος υφιστάμενου κτηρίου~ 1.900 m2
Εμβαδόν δομημένουτ μήματος κτηρίου πρότασης~ 2.300 m2

Διάλογος για το ΞΕΝΙΑ
Παρατηρήσεις επί της μελέτης υπό διαβούλευση τού Αρχιτέκτονα Μηχανικού Ν. Φακίτσα
Πάνω στη πρόταση του Δήμου Αρταίων, ο συμπολίτης μας γνωστός Αρχιτέκτονας Νίκος Φακίτσας, καταθέτει την δική του άποψη σχετικά με τις εργασίες που προβλέπονται από την μελέτη αλλά και τυχόν δυσκολίες που μπορεί να παρουσιαστούν κατά την υλοποίηση του σχεδίου.
Στην πρότασή του ο κ. Νίκος Φακίτσας σημειώνει τα εξής:
«Αρχικά, όσον αφορά την Μελετητική Ομάδα BETAPLAN, δεν αμφισβητείται η επιστημονική της επάρκεια σε όλα τα επίπεδα των ειδικοτήτων της.
Είναι η εταιρεία που επέβλεπε το Πολιτιστικό Κέντρο Σταύρος Νιάρχος. Επομένως όποιες παρατηρήσεις αφορούν το Νομικό πλαίσιο, έως την έκδοση της Άδειας για την προτεινόμενη χρήση, από τον Δήμο Αρταίων.

1. Επί τού Τοπογραφικού Διαγράμματος
Είναι γνωστόν ότι, η παραχωρηθείσα έκταση των 4 στρεμμάτων και λίγο,
παραβαίνει την Νομοθεσία πού αφορά κατάτμηση οικοπέδου, μετά το 2003, χωρίς την εξασφάλιση Προσώπου 25,00μ. σε κοινόχρηστη οδό.
Η παράβαση αυτή πρέπει να αρθεί, πριν από την σύνταξη του Διαγράμματος Δόμησης.
2. Επί της ΚΑΤΟΨΗΣ ΙΣΟΓΕΙΟΥ- ΠΥΛΩΤΗΣ
Είναι επίσης γνωστό ότι, οποιαδήποτε αλλαγή χρήσης (Πυλωτή), πού συνοδεύεται από Αύξηση Εμβαδού, πρέπει να Επιτρέπεται από το Συντελεστή Δόμησης της περιοχής.
ΠΔ/6-10-78.
ΑΡΘΡΟΝ-5. ΔΟΜΗΣΙΣ ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ.
Από το Π.Δ. 06.10.1978 ΦΕΚ 538Δ’ εξακολουθούν να ισχύουν τα άρθρα 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16 και 17.
Εκπαιδευτήρια, Ευαγή Ιδρύματα, ανέγερση μουσείων, βιβλιοθηκών, καλλιτεχνικών εκθέσεων και θεάτρων

1. Επιτρέπεται η ανέγερσις εκπαιδευτηρίων, οικοτροφίων, ασύλων και λοιπών ευαγών ιδρυμάτων, κατά παρέκκλισιν των διατάξεων του άρθρου 1 του παρόντος Διατάγματος.
Η παρέκκλισις εγκρίνεται δι’ αποφάσεως του Υπουργού Δημοσίων Έργων ή του εις ο μετεβιβάσθη η αρμοδιότης αυτού του οργάνου, μετά πρότασιν της αρμοδίας Υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ή του εποπτεύοντος το ‘Ιδρυμα Υπουργείου και μετά γνώμην του Συμβουλίου Δημοσίων ‘Εργων.

2. Παρέκκλισις χορηγείται ως προς τα κάτωθι:
α) Την ανέγερσιν περισσοτέρων του ενός κτιρίων επί του γηπέδου.
β) Το ποσοστόν καλύψεως του γηπέδου, το οποίον εν πάση περιπτώσει δεν δύναται να υπερβαίνει τα είκοσι επί τοις εκατόν (20%) της επιφανείας αυτού.
γ) Τας αποστάσεις των κτιρίων εκ των ορίων του γηπέδου, αι οποίαι δεν επιτρέπεται να μειώνονται περισσότερον του προβλεπομένου ύψους του κτιρίου και εν πάση περιπτώσει ουχί ολιγώτερον των πέντε (5) μέτρων.
δ) Τον συντελεστή δομήσεως του γηπέδου, ο οποίος δεν δύναται να υπερβαίνει τον 0,3.

“3. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και για την ανέγερση μουσείων, βιβλιοθηκών, καλλιτεχνικών εκθέσεων και θεάτρων μετά από πρόταση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού”. (Σημ. Η παρ.3 προσετέθη με την παρ.21 Αρθ-13).
Επομένως θεωρώ Αδύνατη την Αλλαγή χρήσης της Πυλωτής πού συνοδεύεται με Αύξηση Συντελεστή Δομήσεως.
Επί πλέον δε, προκύπτει Τριώροφη οικοδομή , πού απαγορεύεται εντός ελεγχόμενης ζώνης από την Αρχαιολογία (περιοχή Κάστρου).

3. ΣΤΑΤΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ
Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της Πυλωτής, όπου τα φορτία των πλακών μεταβιβάζονται κατ΄ ευθείαν στα υποστυλώματα, χωρίς να παραλαμβάνονται από Δοκούς,( Μυκητοειδής πλάκα Ο.Σ.), δημιουργεί μια πρόσθετη εξειδικευμένη επέμβαση, πού θα αλλοιώσει τον Αρχικό Χαρακτήρα τού κτιρίου «Ξενία», Απόφαση γνωστή από το ΚΑΣ- ΚΣΝΜ, όπου απορρίφτηκε για τον συγκεκριμένο λόγο, η ένταξη του ΞΕΝΙΑ, στα Νεώτερα Μνημεία.

4. ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου)
Μετά την χθεσινή ψήφιση τού Νομοσχεδίου περί των περιβαλλοντικών, ενδέχεται η τοποθέτηση ηλιακών πάνελ επί τής κεκλιμένης πλάκας , (άνωθεν της κουζίνας), προκειμένου να εξασφαλισθεί ΖΝΧ (Ζεστό Νερό Χρήσης).

5. ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Η εξασφάλιση των απαιτούμενων οδεύσεων διαφυγής, υποχρεώνει τούς μελετητές στην προσθήκη κλιμακοστασίων, πού ξεκινούν επίσης από την Πυλωτή, με την κοπή των πλακών (εννοείται αδιατάραχα), αφού επιλέχτηκε να τοποθετηθούν-κατασκευασθούν εντός τού κελύφους. 6. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΥ
Επανέρχομαι στην διαδικασία εξασφάλισης ΕΙΣΟΔΟΥ- ΕΞΟΔΟΥ, αφού προκειμένου να φθάσουμε στον χώρο πού οριοθετεί την ιδιοκτησία τού κτιρίου Ξενία, πρέπει να ‘ΠΕΡΑΣΟΥΜΕ’ από την Μεγάλη Πύλη τού Κάστρου, η οποία ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Θα μου πείτε, Δεν θα επιτραπεί η Είσοδος- Έξοδος, έ τότε τι κάνουμε!
Βεβαίως και θα επιτραπεί, επί Κυβερνήσεως Κυριάκου Μητσοτάκη και Στυλιανής Μενδώνη, όταν με το καλό, τελειώσουν αισίως, παρακάμπτοντας τις παρατηρήσεις μου.
Με σεβασμό στην προσπάθεια της BETAPLAN, να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το κτίριο ΞΕΝΙΑ.

Γιατί ένα Δεξιό Αρχιτεκτόνημα, της Δε(ξ)αετίας του ’60, πρέπει να αλλάξει χρήση !
Aπάντηση Α: Για να μην θυμίζει ότι τότε, κάποτε, το Ξενία, Δήθεν λειτουργούσε με, και για, την δεξιά ‘ελίτ’ της Άρτας! Αυστηρός Γεωμετρικός Κάναβος (ακατάλληλος διά Ανηλίκους)
Δεξιά, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ του κτιρίου ΞΕΝΙΑ ΑΡΤΑΣ 3*
Από τα αρχιτεκτονικά σχέδια του 1958
Νέα Σχεδίαση σε αρχιτεκτονικό πρόγραμμα (Νίκος Φακίτσας)

Αξονικός Δεξιός κάναβος (modulo), 4χ4. Χαράζοντας πάνω στην εδαφική επιφάνεια του κάστρου, την μυστική διάταξη των υποστηλωμάτων, φανερώνοντας όμως την γοητεία τους στην Πυλωτή. Ηταν το 1958, που η τελειότητα της Δεξιάς Αρχιτεκτονικής έκφρασης, θα παρέδιδε δύο χρόνια μετά, στον Αρτινό λαό , το έργο Ξενία.
ΚΑΤΟΨΗ ΠΥΛΩΤΗΣ & ΥΠΟΓΕΙΟΥ Εμβαδόν Πυλωτής Ε= 372,12Μ2 Ελεύθερος χώρος διάβασης (Sottopassagio), Ε= 65,98Μ2 Εμβαδόν Υπογείου Ε = 323,22 Μ2
Από την «δεξιά» εσχάρα του Ιππόδαμου, στο «δεξιό» modulo, του Λε Κορμπυζιέ
Παραλληλόγραμμοι χώροι, σε επανάληψη τριών ή περισσοτέρων 4χ4 ‘modulo’, αναδεικνύουν την αντίστοιχη λειτουργία χώρων, π.χ. Χώρος Γεύματος από 6 modulι 4χ4, και σε εμβαδόν 4,00χ4,00χ6=96μ2, αίθουσα ικανή να εξυπηρετήσει γεύμα 60ατόμων.
ΚΑΤΟΨΗ Α’ ΟΡΟΦΟΥ- ΙΣΟΓΕΙΟΥ (στον Σ.Δ.), Εμβαδόν Ε= 1031,50 μ2

Διπλός κάναβος [4,00χ8,00], καθόρισε το modulo, ανάπτυξης κάθε δωματίου, με τους κοινοχρήστους χώρους του. Μια αμφίπλευρη σχέση διαστάσεων και χρήσης. Η Αρχιτεκτονική δομή και η εξέλιξη σε Ξενία, ήταν πλέον ολοφάνερη και τέλεια.
ΚΑΤΟΨΗ Β’ ΟΡΟΦΟΥ (τυπικός δωματίων), Εμβαδόν Ε=487,80μ22
Tipologia Διπλός κάναβος [4,00χ8,00], καθόρισε το modulo, ανάπτυξης κάθε δωματίου, με τους κοινοχρήστους χώρους του. Μια αμφίπλευρη σχέση διαστάσεων και χρήσης. Η Αρχιτεκτονική δομή και η εξέλιξη σε Ξενία, ήταν πλέον ολοφάνερη και τέλεια.
Γεωμετρική Ανάλυση Χώρων (περίπτωση Ι , Εντός Σχεδίου)

1. Χώρος Εισόδου 4,00μ2 (υφίσταται)
2. Reception 2,00m2 (υφίσταται)
3. Χώροι Υποδοχής 50,00μ2 (υφίσταται)
4. Υπνοδωμάτια
α. 3 κλινών ,ελάχιστη διάσταση 3,20μ., ελάχιστο εμβαδόν 16,00μ2,
(τροποποιείται, στον Α Όροφο τα δύο μονόκλινα, γίνονται 3 κλινών)
μέγιστο ποσοστό 25% χ 20 δωμάτια =5 δωμάτια 3κλινών, ελάχιστο 1δωμάτιο
β. 2 κλινών, ελάχιστη διάσταση 3,20μ., ελάχιστο εμβαδόν 13,00μ2 (υφίσταται)
γ. 1 κλίνης, ελάχιστη διάσταση 2,50μ., ελάχιστο εμβαδόν 9,00μ2, (υφίσταται)
ελάχιστο ποσοστό 10% χ 20 δωμάτια = 2 δωμάτια 1 κλίνης (α’ οροφος)
δ. Σουίτα, (συνδυασμός ενός μονόκλινου & ενός δίκλινου),
(τροποποιείται, στον Β Όροφο τα δύο μονόκλινα, γίνονται ΣΟΥΊΤΑ)
5. Χώροι υγιεινής υπνοδωματίων, ελάχιστο εμβαδόν 3,50μ2 (υφίσταται)
6. Υπόλοιπες Λειτουργικές Απαιτήσεις, πληρούνται , σε Διαστάσεις και Εμβαδά.

Σημ. οι όροι, Δεξιός, δεξιά , δεξιό, εισέρχονται στο κείμενο για να Διαχωρίσουν, την αριστερή Αρχιτεκτονική τάση, της μεταπολίτευσης.
Νίκος Κ. Φακίτσας Αρχιτέκτων Μηχ/κός