Εκ παραδόσεως αγνώμονες

Γράφει ο Κώστας Λ. Χρήστος
Φιλόλογος

«Αγνώμων μη γίνου» Ευριπίδης
Είναι γεγονός και με αποδεικτικά στοιχεία ότι ο ελληνικός λαός, από την αρχαία εποχή ακόμα, έχει ταυτιστεί στο διάβα των αιώνων, πέρα από τα μεγάλα επιτεύγματά του, και με πολλές βδελυρές και καταδικαστέες του συμπεριφορές απέναντι στους συμπατριώτες του, οι οποίοι με τις πνευματικές τους επινοήσεις ωφέλησαν και τον ίδιο αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα εν πολλοίς. Και μπορεί όλοι σχεδόν οι λαοί του κόσμου να μας εκθείασαν και να μας επαινούν ακόμα για την τεράστια προσφορά της φυλής μας σε ό, τι αφορά στη δημοκρατία, στα γράμματα και στις τέχνες, στην αγάπη μας για την ειρήνη , στις παροιμιώδεις πολεμικές συγκρούσεις μας με βαρβάρους για την ελευθερία μας, καθώς και για πολλά άλλα επιτεύγματά μας, όμως οι Έλληνες συνταυτίζονται και με πολλά αρνητικά στοιχεία που αποτελούν όνειδος για τον πολιτισμό μας.

Και δεν θα αναφερθώ στις πολλές εμφύλιες διαμάχες μας που στοίχισαν ακριβά στο έθνος μας , ούτε θα μιλήσω για όσους που με τις κατά καιρούς πράξεις τους έβλαψαν τα εθνικά μας συμφέροντα και το λαό μας. Ούτε για πολλά άλλα ελαττώματά μας. Αυτά είναι πολυσυζητημένα και πασίγνωστα θα έλεγα. Σε κείνο από αυτά που θα ήθελα να εστιάσω και να διατυπώσω τις απόψεις μου είναι το μέγιστο διαχρονικό ελάττωμά μας και που μας κατατρύχει σχεδόν από την απαρχή του ιστορικού έθνους μας, χωρίς ποτέ να το αποβάλουμε μέχρι και στις μέρες μας. Κι εννοώ βεβαίως την αχαριστία που διακρίνει τον Έλληνα απέναντι σε αυτούς που τον ευεργέτησαν και τον ευεργετούν , που ήταν ρηξικέλευθοι σε ποικιλία θεμάτων με τις ιδέες τους, που συμπαραστάθηκαν στο λαό στα δύσκολα και που ενδεχομένως κάποτε να του έσωσαν και την ίδια του την υπόσταση. Και θα ξεκινήσω με αυτή την καταδικαστέα συμπεριφορά μας από τους αρχαίους προγόνους μας «πρώτον».

Ως γνωστόν στην αρχαία Αθήνα, κυρίως, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας μας γεννήθηκαν και μεγαλούργησαν κάποιοι άνθρωποι με φωτεινά και ξεχωριστά μυαλά, οι οποίοι με τις πρωτόγνωρες και πρωτοπόρες ιδέες τους άλλαξαν το ρου της ιστορίας της ανθρωπότητας επί τα βελτίω. Με τις επινοήσεις τους και τους αγώνες τους ανέβασαν το πολιτιστικό επίπεδο των ανθρώπων κι άνοιξαν νέους ορίζοντες στα γράμματα και στις τέχνες, και γενικότερα στον ανθρώπινο πολιτισμό. Κάποιοι μάλιστα φιλοπάτριδες έδωσαν και την ίδια τους τη ζωή για την ελευθερία της πατρίδος μας και τη διάσωση της δημοκρατίας που εδώ στη χώρα μας έχει και το λίκνο της.

Και αντί ο λαός όλους αυτούς τους φιλοσόφους, τους εξέχοντες πολιτικούς, τους αγωνιστές της ελευθερίας μας , τους ρήτορες, ανθρώπους του θεάτρου και γενικά του ζηλευτού πνεύματος να τους τιμήσει δεόντως εν τη ζωή, αυτός έκανε το αντίθετο. Αντί να τους περιβάλει με αγάπη , να διδαχθεί από αυτούς, να τους εκθειάζει και να τους μιμείται στον τρόπο του σκέπτεσθαι, αντιθέτως το απαίδευτο και καθοδηγούμενο από άλλους κάποτε πλήθος, στράφηκε με φανατισμό κα με μίσος εναντίον τους, και το τέλος αυτών των επιφανών ανθρώπων, μπροστά στους οποίους υποκλίνεται σήμερα η ανθρωπότητα, υπήρξε άδοξο από τους ίδιους τους συν – πολίτες τους! Και για του λόγου το αληθές, ότι δηλαδή ως λαός είμαστε εκ παραδόσεως αγνώμονες προς τους ξεχωριστούς και πνευματικά ευφυείς που διαπρέπουν στον τομέα τους έκαστος εξ αυτών και ωφελούν την πατρίδα μας αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα, ενδεικτικά θα αναφέρω το άδοξο τέλος που είχαν κατά το παρελθόν οι περισσότεροι των ευεργετών , τόσο της πατρίδας μας ειδικότερα αλλά και της ανθρωπότητας ευρύτερα.

Πολλοί εξ αυτών εξορίστηκαν κατά τη διάρκεια του βίου τους ή και πέθαναν στην εξορία και σε φυλακές γινόμενοι κάποιοι και συνειδησιακά αυτόχειρες. Μεταξύ αυτών των επιφανών που γνώρισαν την εξορία ή τη φυλακή και είχαν άδοξο τέλος θα αναφέρω : τον Ηρόδοτο , τον Πυθαγόρα, τον Αισχύλο, τον Μιλτιάδη, τον Αριστείδη, τον Θεμιστοκλή, τον Θουκυδίδη, τον Πλάτωνα, τον Ισοκράτη, τον Φειδία, τον Σωκράτη και το Δημοσθένη που ήπιαν το κώνειο, και άλλους πολλούς θα μπορούσα να αναφέρω.
Αλλά και στη Νεότερη Ελλάδα είχαμε παρόμοια φαινόμενα δίωξης κι εξόντωσης ξεχωριστών προσωπικοτήτων. Σταχυολογώντας θα αναφέρω τη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη, τη δολοφονία του Καποδίστρια, την δις απόπειρα δολοφονίας του Ελ. Βενιζέλου, την εξορία του Γ. Ρίτσου, Μ. Θεοδωράκη , Μ. Κατράκη κι αρκετών άλλων επιφανών.

Το βέβαιο είναι ότι τους τελευταίους που ανέφερα οι μεταγενέστεροι , όπως έκαναν και στους προαναφερθέντες παλαιότερα , θα τους ευγνωμονούν στο μέλλον και θα τους τιμούν για την προσφορά τους στο έθνος μας.. Κι όσο είναι νωπές ακόμα οι μνήμες τους κάποιοι θα τους λοιδορούν , θα τους καθυβρίζουν , κι αν ακόμα το μπορούσαν θα τους ξανάστελναν και εξορία. Και τούτο διότι το «μαζοποιημένο» και φανατισμένο πολλάκις πλήθος στις μέρες, κατά τις οποίες αυτοί ζουν και δημιουργούν, αδυνατεί να κατανοήσει το μεγαλείο τους και τις ικανότητες που διαθέτουν για να προχωρήσουν την κοινωνία επί τα βελτίω. Η ιστορία δηλαδή επαναλαμβάνεται κι έχει και συνέχεια. Και οι λόγοι της αγνωμοσύνης που από το «αρχαίον» μαστίζει την κοινωνία μας προς όσους την ευεργετούν , κατά τη γνώμη μου είναι κυρίως πολιτικοί, θρησκευτικοί αλλά και τα εγγενή ανθρώπινα ελαττώματα παίζουν καθοριστικό ρόλο. Και σ΄αυτά τα αίτια με συνοπτικό τρόπο θα αναφερθώ στη συνέχεια.

Ο ανταγωνισμός στον τομέα της πολιτικής είναι αρχέγονο φαινόμενο και αφορά όχι μόνο στους Έλληνες αλλά και σε όλη την ανθρωπότητα. Η αρχομανία, η διατήρηση και η κατάληψη της εξουσίας, και προπαντός από ανθρώπους που υπολείπονται δημοκρατικών ευαισθησιών, συμβάλλουν τα μέγιστα στη δίωξη κι εξόντωση των ισχυρών πολιτικών τους αντιπάλων αλλά κι όσων με τις ιδέες τους στέκουν ως εμπόδιο στα σχέδιά τους.
Και στα τυραννικά καθεστώτα η καταδίωξη από τους εκφραστές αυτών των καθεστώτων προς όσους διακατέχονται από το πνεύμα της ελευθερίας και ξεσηκώνουν το λαό υπέρ αυτής φαίνεται ως φυσικό επακόλουθο. Και τούτο διότι , προκειμένου να μη στερηθούν την καταπιεστική προς το λαό εξουσία τους οι ανελεύθεροι ηγέτες είτε παίρνουν την κοινή γνώμη με το μέρος τους φανατίζοντάς την εναντίον κάθε ελεύθερης σκέψης, είτε στρέφονται με ραδιουργίες, φυλακίσεις κι εξορίες, ακόμα και σε δολοφονίες προβαίνουν, προς όσους με το δυναμογόνο κι ελεύθερο πνεύμα τους βλέπουν ότι ξεσηκώνουν το λαό και τον στρέφουν ενάντια σε αυτούς με τα άνομα σχέδιά τους.

Αλλά ακόμα κι ο θρησκευτικός φανατισμός από θρησκόληπτους έχει να επιδείξει στο παρελθόν και στη χώρα μας την καταδίωξη και κοινωνική σπίλωση επιφανών προσώπων, τα οποία είτε προσπαθούσαν να κτυπήσουν την θρησκοληψία, είτε και να διαδώσουν τον ορθό «λόγο» καθώς και την ορθή πίστη στις ανθρώπινες κοινωνίες. Κι ως παγκόσμιο παράδειγμα στην τελευταία περίπτωση θα αναφέρω την καταδίκη του Χριστού από μια παραπλανημένη στην εποχή του κοινή γνώμη από τους ενοχλημένους από τη διδασκαλία Του. Στο όνομα της «εξουσίας» γίνονται τα μεγαλύτερα εγκλήματα. Αυτό δείχνει η μακραίωνη ανθρώπινη ιστορία.

Βασικός, τέλος, παράγοντας δίωξης των ανθρώπων με «υπεροχή» μέσα στην κοινωνία είναι και τα εγγενή ανθρώπινα ελαττώματα ή τα επίκτητα μέσα σε κοινωνίες με πολλά κενά και στις οποίες δεν καλλιεργούνται και δεν παιδεύονται σωστά οι πολίτες από τη μικρή τους ηλικία. Και ως κυριότερα θα ανέφερα την εγωπάθεια αντί της φιλαλληλίας, τον αθέμιτο ανταγωνισμό, την ακόρεστη δίψα για τον πλούτο και προπαντός το φθόνο. Για τον τελευταίο ο Αλμπέρ Καμύ είπε: «μια από τις χειρότερες αιτίες εχθρότητας είναι η λύσσα και η ποταπή επιθυμία να δεις να υποκύπτει, αυτός που τολμά να αντιστέκεται σ΄αυτό που σε συνθλίβει». Και σε ό, τι αφορά στη χώρα μας ο Εμ. Ροϊδης έγραψε : « Στην Ελλάδα άπαντες οι έχοντες ονύχια αγωνίζονται να σπαράξωσιν τους έχοντες πτερά».

Και δυστυχώς στη χώρα μας, όπως προανέφερα, πολλές εξέχουσες προσωπικότητες και με ανεκτίμητη προσφορά σ΄αυτή αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα σπαράχθηκαν και κυνηγήθηκαν από γαμψώνυχες μέσα στους αιώνες του μακρού παρελθόντος μας.
Και πολύ υποπτεύομαι ότι αυτή η αγνωμοσύνη θα συνεχιστεί και στο μέλλον, εάν δεν ενδιαφερθούμε σοβαρά κι αποφασιστικά, ως λαός αλλά πρωτίστως οι εκάστοτε ηγέτες μας, να κτυπήσουμε στη ρίζα τους τα φαινόμενα εκδίκησης κι εξόντωσης όσων με το πνεύμα τους και τις ξεχωριστές τους ικανότητες συμβάλλουν στην πρόοδο, την καλλιέργεια και την ευημερία του λαού μας.
Και το αντίδοτο, για να μην παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα αχαριστίας προς τους ευεργέτες του έθνους μας, είναι η καλύτερη παιδεία του λαού μας σε όλα τα επίπεδα, και μάλιστα από τη μικρή ηλικία όλων των πολιτών της κοινωνίας μας. Χωρίς σωστή παιδεία ματαιοπονούμε. Και δεν πρέπει να μας διαφεύγει ποτέ αυτό που είπε ο Πυθαγόρας, ότι δηλαδή «απαιδευσία πάντων παθών μήτηρ» αλλά και ο Πλάτων : «εξ αμαθίης πάντα κακά πάσιν ερρίζωται και βλαστάνει ( = με την αμάθεια όλα τα κακά ριζώνουν σε όλους και βγάζουν βλαστούς).-