Του πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου –εκπαιδευτικού (χημικού).
Η ιστορία της Εκκλησίας ανέδειξε πολλές προσωπικότητες «ανδρείας γυναικός» με την βιβλική σημασία του όρου. Γυναίκες ευσεβείς, που αγάπησαν τον Θεό, πρώτα και πάνω απ’ όλα. Γυναίκες, που πέρασαν από τον πλανήτη μας σαν φωτεινά μετέωρα, σε διάφορες εποχές και τόπους και κάτω από αντίξοες συνθήκες δοκιμάσθηκε η πίστη τους και δεν λύγισε. Γυναίκες, που νίκησαν το ασθενές της φύσεως και ανεδείχθησαν στην κυριολεξία «ανδρείες».
Στον σύλλογο αυτών των γυναικών ανήκει και η μακαριστή Γερόντισσα Αγνή Παπαδημητρίου, καθηγουμένη της Ιεράς Μονής Κάτω Παναγιάς.Φέτος στις 22 Μαΐου συμπληρώθηκαν 22 χρόνια από «την εις Κύριον εκδημία της», αφού στις 22-5-1999 πραγματοποιήθηκε το τελευταίο οριακό επεισόδιο της επίγειας ζωής της που έγινε «ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου ἀπαρχή». Ο Μέγας Αρχιερεύς την μετέθεσε από την στρατευομένη Εκκλησία στην Θριαμβεύουσα.
Γνωρίζουμε καλά, ότι την ελπίδα για την υπέρβαση του θανάτου στον άνθρωπο δίδει ο λόγος και η εμπειρία της Εκκλησίας, η οποία ζει καθημερινά μυστηριακά το γεγονός του Σταυρού και της Αναστάσεως του Κυρίου μας. Ο Χριστός με την Ανάστασή Του «απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο. Ο θάνατος και η ανάσταση του Χριστού νίκησαν τον Άδη, ο οποίος «βασιλεύει, αλλ’ουκ αιωνίζει του γένους των βροτών» και χάρισαν ζωή και «περισσόν», δηλαδή την αιωνιότητα στις ψυχές και τα σώματα των ανθρώπων.Αυτό πιστεύουμε ακράδαντα, ότι έγινε και για την μακαριστή Γερόντισσα Αγνή. Ο Κύριος την κάλεσε κοντά Του για να της χαρίσει την ανάπαυση από τους κόπους της παρούσης ζωής, μιας ζωής, η οποία συνδέθηκε άρρηκτα με την τοπική Εκκλησία της ‘Άρτας ως καθηγουμένη και Ανακαινίστρια της Σεβασμίας Μονής της Κάτω Παναγίας δια των πρεσβειών της Παναγίας της Γερόντισσας και της Αγίας Θεοδώρας της κτιτόρισσας.
Το να επιχειρήσει κανείς να περιγράψει την προσωπικότητα, την μοναχική παρουσία και την προσφορά της μακαριστής Γερόντισσας Αγνής φαντάζει εκ των προτέρων ως μεγάλο τόλμημα. Κι αυτό γιατί η Γερόντισσα Αγνή είχε κατά πολύ υπερβεί τα συμβατικά μεγέθη μοναχικού ήθους και βιωτής, αγάπης για τον μοναχισμό αυταπαρνήσεως και προσφοράς σ’ αυτόν.
Η πορεία της ζωής της κεκοιμημένης Γερόντισσας Αγνής υπήρξε, κατά κυριολεξία θα λέγαμε, σταυροαναστάσιμη. Μια ευλογημένη πορεία πλούσιας πνευματικής καρποφορίας• μια πορεία πνευματικής σωφροσύνης, συνέσεως και διακρίσεως, που εκμηδένιζε την υστέρηση στην κοσμική γνώση και θύραθεν παιδεία• μια εμπνευσμένη καθοδήγηση και διαποίμανση της αδελφότητας της Ιεράς Μονής Κάτω Παναγιάς.
Γόνος των Ηπειρωτών Μιχαήλ και Παρασκευής Παπαδημητρίου γεννήθηκε στο Μέτσοβο το 1918. Όμως από πολύ μικρή ηλικία βρέθηκε στην Αθήνα και συγκεκριμένα στον Βύρωνα,όπου μετεγκαταστάθηκε η οικογένειά της. Εκεί είχε την ευκαιρία, εκτός από τις εγκύκλιες σπουδές στο Σχολαρχείο και το Γυμνάσιο να μυηθεί στα της Εκκλησιαστικής και Μοναχικής τάξεως και ζωής από τις μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες π.Άγγελο Νησιώτη και Γέροντα Ιερώνυμo Σιμωνοπετρίτη. Το έτος 1945 βρίσκεται στην Ιερά Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου Ζερμπίτσης στην Σπάρτη, όπου λαμβάνει μετά από τριετή δοκιμασία και την Μοναχική κουρά, μετονομασθείσα από Αρετή σε Αγνή, προς τιμή της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Αγνής.(21 Ιανουαρίου).
Σοβαρά όμως προβλήματα υγείας, που της παρουσιάστηκαν και τα επιδείνωνε το κλίμα της περιοχής , την ανάγκασαν να βρει νέο τόπο αφιερώσεως. Η λύση των προβλημάτων αυτών τής δόθηκε σε ένα προσκυνηματικό ταξίδι στην Άρτα το έτος 1953.Η ίδια έλεγε ότι «μόλις πάτησα το πόδι μου στην ερειπωμένη αυλή της Βυζαντινής Μονής της Κάτω Παναγιάς,η Μεγαλόχαρη της Ηπείρου έκανε το θαύμα της.Οι πόνοι και τα συμπτώματα της αρρώστιας κόπηκαν μαχαίρι .
«Ήταν φανερό το κάλεσμα της Παναγίας, άμα τη θεραπεία μου για να αναλάβω το σπίτι της…».
Έτσι παίρνοντας και την εντολή από τον τότε Μητροπολίτη Άρτας κ.κ.Σεραφείμ (τον μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών) για την δημιουργία γυναικείας ιεράς Μονής, η γερόντισσα ξεκίνησε με ιδιαίτερο ζήλο το θεοφιλές έργο της. Ήδη στις 7-1-1955, στην διάρκεια της εορτής της Συνάξεως του Αγ.Ιωάννου του Προδρόμου,λαμβάνει το Μέγα και Αγγελικό σχήμα από τον Μητροπολίτη Σεραφείμ.
Ως μοναχή της Ιεράς Μονής Κάτω Παναγιάς η μακαριστή Γερόντισσα Αγνή ήταν, κατά κυριολεξία, αυτό που συχνά λέμε η «σημαία» της Ιεράς Μονής. Ήταν το σήμα κατατεθέν και το σημείο αναφοράς της• ήταν το σύμβολο, η ενσάρκωση, το ορατό και αισθητό σημείο της ενότητας, της διατηρήσεως και της απαρασάλευτης πορείας της Μονής• ήταν το σταθερό θεμέλιο, που άντεχε τους κραδασμούς• ο ατσάλινος βράχος, που έμενε όρθιος στις δοκιμασίες• το κυπαρίσσι, που δεν λυγούσε και δεν τσάκιζε στους ανέμους.
Η γεμάτη καλοσύνη και αγάπη καρδιά της την έκανε στοργική μητέρα των πνευματικών της τέκνων. Η ανεξικακία και η συγκαταβατικότητά της ανέπαυε δοκιμαζόμενες και πονεμένες ψυχές.
Ως προεστώσα αναλάμβανε προσωπικά να συνδράμει τις αδυναμίες και τις ελλείψεις της κάθε ψυχής και με την χάρη του Θεού, να βρίσκει τρόπους υπέρβασης των δυσκολιών και θεραπείας των πνευματικών ασθενειών.Ως πνευματική μητέρα ανακάλυπτε και έκτιζε γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των μελών της αδελφότητας, ώστε να συρρικνώνονται τα αίτια που απομακρύνουν τις ψυχές και να καλλιεργούνται οι πνευματικές εκείνες δυνάμεις, που οδηγούν στην αλληλοκατανόηση, στην ενότητα και στην εν Χριστώ αρμονία.
Γνώριζε, ότι ύψιστο έργο και αποστολή της Ηγουμένης είναι να μεταδώσει στην αδελφότητα πνοή αιωνιότητας και τον ζήλο του μαρτυρίου της συνειδήσεως. Να εμπνέει σε όλες μαζί και στην κάθε αδελφή ξεχωριστά ότι η καθ᾽ ημέραν πρόγευση της Μέλλουσας Βασιλείας βιώνεται με την συναντίληψη, την συνοδοιπορία και την συνεχή συναίσθηση της πνευματικής οικειότητας των μελών της αδελφότητας, που ως σύνδεσμο κοινό και ακατάλυτο έχουν την αγάπη του Νυμφίου Χριστού.
Η Γερόντισσα δίδασκε εμπειρικά, με βιωματικό τρόπο. Με ένα της βλέμμα, μια κίνηση, ένα χαμόγελο έδειχνε αυτό που έπρεπε να δεις, πώς να προχωρήσεις. Η ειρήνη του προσώπου της γαλήνευε τις ανησυχίες όλων και ο ειρηνοποιός της λόγος λειτουργούσε ιαματικά στις ψυχές.
Παλαιάς κοπής μοναχή η ίδια απλή και παραδοσιακή, ευλαβής, φιλακόλουθη, ασκημένη στην προσευχή και την ευχή του Ιησού, που αυτενεργούσε στην καρδιά της, προσέφερε ανόθευτο μοναχικό λόγο και γεροντική σοφία. Αγαπούσε τον μοναχισμό, έτρεφε βαθιά ευλάβεια και αγάπη στον λατρευτικό πλούτο της Εκκλησίας μας, στην ανόθευτη αλήθεια και τα ιερά δόγματα της ορθοδόξου πίστεως.
Παράλληλα με την φροντίδα για την πνευματική καθοδήγηση της αδελφότητας της Μονής, πολύ συχνά μοιραζόταν τις υλικές και πνευματικές ανάγκες,τον πόνο και τα προβλήματα κάθε ανθρώπου που ζητούσε την βοήθειά της. Η πόρτα της Μονής και η ελεήμων καρδιά της ήταν πάντα ανοιχτή για τον καθένα πάσχοντα «αδελφό του Χριστού».
Ποτέ δεν υπολόγισε και δεν λυπήθηκε έξοδα, προκειμένου να περιποιηθεί τον άστεγο,τον ορφανό, τον φοιτητή,τον στρατιώτη,τον ταξιδεμένο, τον απροστάτευτο.Γι΄αυτό είχε ιδιαίτερη εκτίμηση από τους Αρτινούς κάθε κοινωνικού στρώματος. Αξιοσημείωτο είναι και το εξής γεγονός. Με ενέργειές της παραχωρήθηκε ως δωρεά το οικόπεδο στον λόφο της Περάνθης (που ήταν περιουσιακό στοιχείο της Μονής) προκειμένου να αναγερθεί το σημερινό νέο νοσοκομείο της Άρτας.
Την χαρακτήριζε η απλότητα ενός μικρού παιδιού και συγχρόνως είχε την ευγένεια μιας αρχόντισσας.Αλησμόνητη μένει στους προσκυνητές της Μονής η εικόνα της επιβλητικής της παρουσίας στην κεντρική είσοδο του Καθολικού της Μονής, μετά την Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία να στέκεται όρθια(παρά το προχωρημένο της ηλικίας και τα προβλήματα υγείας) και να χαιρετά και να τιμά τον καθένα ξεχωριστά!Αξιομνημόνευτη παραμένει επίσης η κατανυκτική της φωνή στην διάρκεια των ιερών ακολουθιών, όταν έψελνε η ως προεστώσα απήγγελε το “Πιστεύω” και το “Πάτερ ημών” δημιουργώντας μία ιδιαίτερη προσευχητική ατμόσφαιρα.
Στα χρόνια της ηγουμενίας της η Ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς γνώρισε μία ριζική αναδιοργάνωση στην εσωτερική της λειτουργία με απόλυτο σεβασμό στους μοναχικούς θεσμούς και κανόνες και μία κτιτορικών διαστάσεων κτιριακή ανασυγκρότηση.Κάθε τι έμψυχο και άψυχο στο μοναστήρι είναι ποτισμένο από τα δάκρυα των προσευχών της και τους ιδρώτες των κόπων της,έχοντας σαν όπλα την αδιάλειπτη προσευχή και την έντονη μυστηριακή ζωή και σαν προστάτη και βοηθό της την Παναγία την Γερόντισσα, την οποία είχε εγκαταστήσει σαν ηγουμένη της καρδιάς της και της Μονής.Iδιαίτερη ευλάβεια είχε η Γερόντισσα στους τοπικούς Αγίους. Ανήγειρε τον Ναό του νεομάρτυρα Ζαχαρία του εξ Άρτης και του ναϋδρίου των Αγ.Ραφαήλ –Νικολάου και Ειρήνης στο προαύλιο της Μονής με την συνδρομή και άλλων ευσεβών δωρητών.
Με αίτημά της η εικόνα του Αγίου Μαξίμου του Γραικού αγιογραφήθηκε το 1966 από την αγιορείτικη αδελφότητα των Αβραμιαίων και υπάρχει στο καθολικό της Μονής και στο μικρό παρεκκλήσιο των αγίων Αγνής και Μαξίμου του Γραικού εντός της Μονής.
Φρόντισε για τον εμπλουτισμό της συλλογής των Αγίων λειψάνων της Μονής.Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός της εμφάνισης των Αγίων Ραφαήλ-Νικολάου και Ειρήνης «κατ’όναρ» στην ίδια το 1996, μετά από την αγρυπνία της Κυριακής των Μυροφόρων που την πληροφόρησαν για την άφιξή τους στην Μονή, σκορπίζοντας στο κελί της άρρητη ευωδία. Πράγματι μερικούς μήνες αργότερα η ίδια με ιδιαίτερη συγκίνηση παρέλαβε τα λείψανα των αγίων από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μυτιλήνης κ.κ. Ιάκωβο.
Η βεβαρυμμένη κατάσταση της υγείας της, προσέθετε ένα μαρτυρικό και οσιακό χαρακτήρα στην όλη βιωτή της, ακόμη και σε αυτή την τελευτή της.Οι διαρκείς ασθένειές της ενίσχυαν ακόμη περισσότερο την μνήμη θανάτου, που πρέπει να διακατέχει κάθε μοναχό και κάθε πιστό και την ένωναν περισσότερο, από αυτήν ακόμη την ζωή, με την όντως ζωή, την αληθινή και αιώνια. Με αυτήν που είναι ο μόνιμος προορισμός και στόχος όλων μας, αφού κατά τον Ιερό Χρυσόστομο δεν είμαστε πολίτες αλλά οδίτες σ’ αυτή την επίγειο ζωή.Οδίτες που πορευόμαστε διαρκώς προς την ουράνιο Πατρίδα μας. Πολίτης αυτής της Πατρίδας είναι τώρα η μακαριστή Γερόντισσα. Της Πατρίδας που τόσο αγάπησε και που τόσο πόθησε η ψυχή της να πορευθεί, αφού αφιέρωσε την ζωή της στο Χριστό συγκαταλεγόμενη με «τους τραυματίες του θείου Νυμφίου» και ήταν πάντοτε νοσταλγός του Αιωνίου Πάσχα, το οποίο τώρα ευφραινόμενη απολαμβάνει.
Σεπτή και σεβαστή Γερόντισσα Αγνή,
Στα σκηνώματα του ουρανού «περιπολεύουσα», προσκύνησε και για μας την Άναρχο και Παναγία Τριάδα, προσκύνησε την ουράνια Προεστώσα, την Τιμιωτέραν των Χερουβείμ, προσκύνησε τους αγίους Προστάτας και Κτιτορας της ΙεράςΜονής «βόησον υπέρ πάσης της Εκκλησίας προς Κύριον».
Eμείς δε «Αυτής μιμησώμεθα το πράον, το άκακον, το απλούν, το φιλάνθρωπον, το περί πάντας σώφρον».
Χριστός Ανέστη.