Η Αθηναϊκή συμμαχία του 478 π.Χ. και Αμερικανική συμμαχία

Γράφει :

ο Κώστας Λ. Χρήστος

Εάν αντιπαραβάλλουμε τη σύγχρονη Αμερικανική συμμαχία, πλειάδας δηλαδή όπου γης κρατών και στα οποία ηγούνται οι ΗΠΑ, με την αρχαία Αθηναϊκή συμμαχία (478 π. Χ.), θα βρούμε πανομοιότυπες συμπεριφορές από τους επικεφαλής αυτών των συμμαχιών. Οι ΗΠΑ έχουν από χρόνια αντιγράψει τους αρχαίους Αθηναίους και τους μιμούνται στις συμπεριφορές προς τους συμμάχους τους. Και δεν είναι τυχαίο που στις στρατιωτικές σχολές τους κι όχι μόνο διδάσκεται και σήμερα ο μέγας ιστορικός Θουκυδίδης, ο οποίος κατέγραψε και μας κληροδότησε, εκτός από τον Πελ/κό πόλεμο, και πλείστα άλλα ιστορικά στοιχεία από τον αρχαιοελληνικό κόσμο.

Και μάλιστα στον «πόλεμο του Κόλπου»1990-91,τον οποίο οργάνωσαν οι ΗΠΑ και με τη συμμετοχή 39 συμμαχικών τους χωρών, γράφτηκε τότε στον Τύπο ότι ο σχεδιασμός εκείνης της ένοπλης εκστρατείας με τις επιθέσεις τους που έφεραν τα ονόματα «Ασπίδα και Καταιγίδα της Ερήμου» έγινε με βάση τη Σικελική εκστρατεία των αρχαίων Αθηναίων με τους τότε συμμάχους τους!

Το κύριο χαρακτηριστικό και των δυο, αρχαίων Αθηναίων και Αμερικανών σήμερα, είναι οι ύμνοι τους για τη δημοκρατία τους αλλά συνάμα συμπορεύονται μ΄αυτούς και η σκληρότητα και φοβέρα προς τους συμμάχους τους, όταν αυτοί τους αμφισβητούν και δεν τηρούν τα κελεύσματά τους. Με δυο λόγια το δόγμα τους ήταν και είναι: ή μας υπακούετε, ως υποτακτικοί μας, και τηρείτε τις εντολές κι αυστηρές διαταγές μας ή σας εξοντώνουμε με πολέμους , οικονομικές κυρώσεις και με κάθε άλλου είδους δυσάρεστα για σας μέτρα. Κοντολογίς, και στις δυο αυτές συμμαχίες ίσχυε και ισχύει το jus potentioris (το δίκαιο του ισχυροτέρου).

Και για την ιστορία θυμίζω ότι το 478 π. Χ. οι Αθηναίοι πρωτοστάτησαν για να συσταθεί η Α΄Αθηναϊκή συμμαχία, με στόχο οι σύμμαχοι να αντιμετωπίζουν από κοινού τον κάθε υπαρκτό και μελλοντικό τους περσικό κίνδυνο, και με επικεφαλής βέβαια την πανίσχυρη τότε Αθήνα που διέθετε ισχυρό στρατό ξηράς κι αξιόμαχο πολεμικό στόλο. Και κατά άλλους μελετητές-ιστορικούς απώτερος σκοπός των Αθηναίων ήταν να κάνουν πράξη το όραμα του Θεμιστοκλή και του Περικλή αργότερα, να καταστήσουν δηλαδή την Αθήνα ως τη μεγαλύτερη τότε ναυτική δύναμη του Αιγαίου και των άλλων γνωστών τους θαλασσών.

Η Συμμαχία είχε συγκροτηθεί τότε με τη συμμετοχή σ΄αυτή αρχικά περίπου εκατόν σαράντα πόλεων. Οι σύμμαχοι ήταν υποχρεωμένοι να προσφέρουν φόρο στο κοινό ταμείο κάθε χρόνο κι εκτάκτως ή πλοία κι άλλο πολεμικό υλικό ή επιπρόσθετα χρήματα για τις ανάγκες των πολέμων εναντίον των Περσών, όταν θα τους επετίθεντο. Το ταμείο είχε οριστεί να βρίσκεται στη Δήλο, γι αυτό η Συμμαχία λεγόταν και Δηλιακή Συμμαχία. Κι αυτό φυλασσόταν στον εκεί ναό του Απόλλωνα από τους ορισθέντες «Ελληνοταμίες.»

Και στην αρχή όλα πήγαιναν καλά. Οι Αθηναίοι όμως αργότερα μετέφεραν, με το έτσι θέλω, το κοινό ταμείο στην Αθήνα κι έκαναν αυτοί κουμάντο, φτιάχνοντας με τα χρήματα διάφορα κτήρια κι άλλα έργα στην πόλη τους. Ουδείς εκ των συμμάχων δε μπορούσε να διαμαρτυρηθεί ή να σταματήσει να δίνει στους Αθηναίους τους φόρους του. Και τούτο διότι οι Αθηναίοι ήταν πανίσχυροι σε ναυτικό και στρατό ξηράς και στις τυχόν διαμαρτυρίες τους απειλούσαν με πόλεμο κι εξόντωση.

Επιπρόσθετα θυμίζω ότι οι αποστασίες συμμάχων, κυρίως μετά τη ναυμαχία του Ευρυμέδοντα, ήταν συχνές και οι Αθηναίοι με την ιμπεριαλιστική τους νοοτροπία που τους διέκρινε πάντα κατατρόπωναν και τους τιμωρούσαν παραδειγματικά, όσοι τολμούσαν να αντιπαρατεθούν σ αυτούς και να αποστατήσουν από τη δική τους ηγεμονία.

Και πρέπει να εκλάβουμε ως ρητορικό επιχείρημα τη ρήση του Περικλή στον Επιτάφιό του που αναφέρει ο Θουκυδίδης, ότι τάχα οι σύμμαχοι των Αθηναίων, δε δυσανασχετούσαν που εξουσιάζονταν από ανώτερους σε οικονομική και στρατιωτική δύναμη. Και μπορεί σε ανάγκες τους κάποτε να τους ευεργετούσαν, ως ηγεμόνες τους, δεν ήταν λίγες όμως οι φορές που οι Αθηναίοι έδειξαν το πιο σκληρό κι απάνθρωπο πρόσωπο προς τους υπηκόους τους.

Και θα αναφέρω ένα παράδειγμα από τη σκληρή και βάναυση συμπεριφορά των αρχαίων Αθηναίων προς τους τότε συμμάχους τους Μηλίους, οι οποίοι ήθελαν να μείνουν ουδέτεροι και να μη σχετίζονται καθόλου με την αθηναϊκή συμμαχία.

Οι Αθηναίοι λοιπόν έπλευσαν προς τη Μήλο με πολεμικό τους στόλο και πολλούς οπλισμένους στρατιώτες και κάλεσαν εκπροσώπους τους να συζητήσουν τις προθέσεις τους και την άρνησή τους να ανήκουν στην αθηναϊκή συμμαχία. Και στην απάντηση των Μηλίων ότι δεν είναι θεάρεστο και δίκαιο να τους απειλούν την ανεξαρτησία τους οι Αθηναίοι τους απάντησαν:

«Ως προς το θεάρεστο, την εύνοια δηλαδή των θεών, ούτε εμείς νομίζουμε ότι θα μας λείψει. Γιατί τίποτε απ’ ό, τι απαιτούμε ή κάνουμε δεν είναι αντίθετο σε όσα οφείλουν οι άνθρωποι να πιστεύουν σε σχέση με τους θεούς και να θέλουν σε σχέση με τους άλλους. Πιστεύουμε δηλαδή ότι και οι θεοί και, προφανώς, οι άνθρωποι από φυσική αναγκαιότητα επιβάλλουν πάντοτε την κυριαρχία τους στον πιο αδύναμο. Αυτόν το φυσικό νόμο ούτε τον θεσπίσαμε εμείς ούτε πρώτοι τον εφαρμόσαμε, άλλα τον βρήκαμε να υπάρχει και θα τον αφήσουμε να ισχύει παντοτινά, και ξέρουμε πως και εσείς και κάθε άλλος που θα είχε την ίδια με εμάς δύναμη θα έκανε το ίδιο.»

Και ως προς το δίκαιο τους απάντησαν με την ιμπεριαλιστική νοοτροπία τους:
« τα δίκαια μεν εν τω ανθρωπείω λόγω από της ίσης ανάγκης κρίνεται, δυνατά δε οι προύχοντες πράσσουσι και οι ασθενείς ξυγχωρούσιν.» Μετ. Κατά την ανθρώπινη λογική μπορούμε να μιλάμε για δίκαιο όταν και οι δυο αντίπαλοι έχουν τα ίδια μέσα εξαναγκασμού, αλλά τα δυνατά τα πράττουν όσοι έχουν περισσότερη δύναμη και τότε οι πιο αδύνατοι υποχρεώνονται να υποκύψουν!

Εδώ δηλαδή, βλέπουμε την ιμπεριαλιστική νοοτροπία των Αθηναίων σε όλο της το μεγαλείο, η οποία στη συνέχεια στοίχισε τη ζωή όλων των ενήλικων ανδρών της Μήλου και την πώληση των γυναικόπαιδων ως δούλους. Συνάμα οι Αθηναίοι κατέλαβαν τότε τη Μήλο κι εγκατέστησαν εκεί τους «κληρούχους».

Κι επιλογικά θα ήθελα να πω: πολλά διδαχθείσα από την αρχαία Αθηναϊκή ηγεμονία η πέραν του Ατλαντικού Υπερδύναμη έκανε και κάνει πολέμους με αδύναμους στρατιωτικά λαούς, απειλεί σήμερα, με το έτσι θέλω, με υπεροψία και αλαζονεία ότι θα καταλάβει για τα συμφέροντά της περιοχές , όπως δήλωσε προσφάτως για τη Γροιλανδία, τη Διώρυγα Παναμά, κι ακόμα ότι θα επιβάλει περισσότερους φόρους στις ευρωπαϊκές χώρες και σε άλλες που συμμετέχουν στο ΝΑΤΟ και πολλά άλλα ακόμα σκαρφίζεται. Κι όλα αυτά βέβαια από θέση οικονομικής και στρατιωτικής της ισχύος.

Κι ο θυμόσοφος και πολύπαθος λαός μας από παλιά έλεγε και λέγει και το συναφές προς τους αδυνάμους για όλα αυτά, τα συμβαίνοντα μεταξύ ισχυρών κι αδυνάμων: «όπου φτωχός και η μοίρα του».