Γράφει ο Γιώργος Πριόβολος *
Ώρα για κανόνες, διαφάνεια και δικαιοσύνη
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα εξελίσσεται ένα φαινόμενο που πολλοί πολίτες βιώνουν σιωπηλά, άλλοι οργισμένα και όλοι με αίσθηση αδικίας.
Οι μεταβιβάσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους περίπου 80 δισ. ευρώ σε funds και servicers, που σήμερα διαχειρίζονται τις τύχες δεκάδων χιλιάδων νοικοκυριών. Ένα γιγαντιαίο πακέτο ιδιωτικού χρέους, που δημιουργήθηκε στα δύσκολα χρόνια της κρίσης, “πωλήθηκε” σε τιμές που συχνά αποτελούν σκάνδαλο για οποιονδήποτε διαθέτει κοινή λογική.
Γιατί, ας μη γελιόμαστε…
Όταν δάνεια ονομαστικής αξίας 100.000 ευρώ περνούν στα χέρια ενός fund αντί 10.000 ή 15.000 ευρώ, και στη συνέχεια ο οφειλέτης καλείται να πληρώσει 35.000 ή 40.000 ευρώ για να «σώσει το σπίτι του», τότε κάτι θεμελιωδώς άδικο συμβαίνει. Μια μεταφορά πλούτου άνευ προηγουμένου, εις βάρος ανθρώπων που στη δεκαετία των μνημονίων απλώς δεν άντεξαν.
Και το ερώτημα παραμένει.
Πού βρίσκεται η Πολιτεία; Ποιος θέτει κανόνες;
Ποιος ελέγχει αυτή τη δαιδαλώδη αγορά των funds που δρα με σχεδόν πλήρη ασυδοσία;
-Αδιαφάνεια, καθυστερήσεις, απόκρυψη πραγματικών δεδομένων
Ο λόγος που η οργή των πολιτών μεγαλώνει δεν είναι μόνο το οικονομικό βάρος. Είναι η αδιαφάνεια.
Πολίτες και δικηγόροι καταγγέλλουν καθημερινά.
1)Ότι δεν λαμβάνουν σαφή ενημέρωση για το ποιος είναι ο πραγματικός κάτοχος του δανείου.
2)Ότι δεν γνωρίζουν πόσο αγοράστηκε.
2)Ότι περιμένουν μήνες, ακόμη και χρόνια , για μια απλή απάντηση,
4)Ότι η επικοινωνία με servicers και funds είναι από δύσκολη έως προσβλητικά αδιάφορη,
5)Ότι τα αιτήματα ρύθμισης πετιούνται στον κάλαθο ή απαντώνται με αυθαίρετους όρους.
Πρόκειται για συμπεριφορές που στην ουσία αναιρούν τον δικαιοκρατικό χαρακτήρα του κράτους.
Που μετατρέπουν έναν οφειλέτη σε «στόχο είσπραξης», χωρίς δικαιώματα, χωρίς διαφάνεια, χωρίς ενημέρωση.
Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα που «θυσίασε» τράπεζες, εισοδήματα και περιουσίες για να διασωθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Τώρα που ήρθαν τα funds, η Πολιτεία μοιάζει να σηκώνει τα χέρια ψηλά.
Η Πολιτεία σε ρόλο παρατηρητή , και αυτό είναι απαράδεκτο.
Παρά τις περίφημες «θεσμικές πρόνοιες» και τους νόμους που ψηφίστηκαν για να ρυθμίσουν τη δευτερογενή αγορά δανείων, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη.
Η εφαρμογή είναι πλημμελής. Οι μηχανισμοί ελέγχου είναι ανύπαρκτοι. Τα funds λειτουργούν στο σκοτάδι.
Με τις πλάτες ενός θεσμικού πλαισίου που νομοθέτησαν μνημονιακές κυβερνήσεις, οι εταιρείες αυτές απέκτησαν.
1)δάνεια σε εξευτελιστικές τιμές,
2)υπερεξουσίες χωρίς αντίστοιχη υποχρέωση διαφάνειας,
3)πρόσβαση σε περιουσίες ανθρώπων που αγωνίστηκαν να σταθούν όρθιοι μετά από μια δεκαετία οικονομικής καταστροφής.
Και η Πολιτεία;
Σιωπά, καθυστερεί, παρακολουθεί. Με πλημμελή παρέμβαση που συνιστά πολιτική και κοινωνική αποτυχία.
-Ώρα για αυστηρούς κανόνες και για πολιτικό θάρρος
Το κράτος οφείλει, εδώ και τώρα, να αναλάβει πρωτοβουλία. Όχι με ημίμετρα. Αλλά με αποφασιστικότητα.
1.Υποχρεωτική διαφάνεια για κάθε δάνειο.
Ο κάθε οφειλέτης πρέπει να λαμβάνει , άμεσα και γραπτώς.
Ποιός αγόρασε το δάνειό του.
Με ποιο ποσό αγοράστηκε.
Ποια είναι η πραγματική απαίτηση σήμερα.
Ποιοί είναι οι όροι ρύθμισης.
Αυτή η πληροφορία είναι δικαίωμα, ΟΧΙ ΧΑΡΗ.
2.Χρονικά όρια στις απαντήσεις των funds
Αιτήματα ρύθμισης, ενημέρωσης ή αναστολής πρέπει να απαντώνται σε 30 ημέρες.
Όχι σε 6 μήνες.
Όχι «όταν μπορέσουμε».
Όχι με αυθαίρετα, απροσδιόριστα email.
3. Δημόσιο Μητρώο Δανείων και Servicers
Διαφάνεια, πρόσβαση, λογοδοσία.
Να γνωρίζει το κράτος (και ο πολίτης) τι πωλήθηκε, σε ποιον, με τι όρους.
4. Καθορισμός δίκαιων κανόνων ρύθμισης
Δεν γίνεται δάνειο που αγοράστηκε για 10.000 ευρώ να απαιτείται να εξοφληθεί με 40.000 ευρώ χωρίς λογική και χωρίς πραγματική αξιολόγηση της δυνατότητας του οφειλέτη.
5. Απαγόρευση πλειστηριασμών σε ευάλωτους χωρίς πραγματική δυνατότητα ρύθμισης
Η πρώτη κατοικία δεν μπορεί να γίνει επενδυτικό προϊόν.
Η κοινωνία δεν αντέχει άλλη λεηλασία.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ.
Φτάνει πια. Η Ελλάδα χρειάζεται δικαιοσύνη, όχι χρηματοπιστωτικά “κρατητήρια” ενός μεγάλου μέρους της Ελληνικής κοινωνίας.
Τα funds δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα. Αγοράζουν φθηνά και εκβιάζουν για να κερδίσουν ΠΟΛΛΑ…
Στην Ελλάδα, λειτουργούν σαν «ανεξέλεγκτοι άρχοντες» μιας αγοράς που δημιουργήθηκε πάνω στα συντρίμμια χιλιάδων οικογενειών. Και αυτό, η Πολιτεία έχει υποχρέωση να το σταματήσει.
Η σημερινή κατάσταση είναι άδικη, κοινωνικά επικίνδυνη και θεσμικά απαράδεκτη.
Η άμεση παρέμβαση δεν είναι απλώς επιθυμητή ,είναι αναγκαία για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, η ισορροπία, και κυρίως η αξιοπρέπεια των πολιτών.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να συνεχίσει να αφήνει την τύχη της κοινωνίας στα χέρια όσων αγόρασαν με 5% και ζητούν πίσω το 40%.
Η Πολιτεία οφείλει να ασκήσει πίεση, να νομοθετήσει, να επιβάλει όρια.
Ήρθε η ώρα , επιτέλους, να μπει τάξη σε μια αγορά που λειτουργεί στο σκοτάδι.
Και να επιστρέψει η δικαιοσύνη εκεί όπου σήμερα κυριαρχεί η ασυδοσία.
*Ο Γιώργος Πριόβολος είναι οικονομολόγος -διδάκτωρ Κοινωνικών επιστημών