Η συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο θα φέρει διαμόρφωση συνόρων

Γράφει η ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ ΑΘΗΝΑ *

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για μελλοντική συνεκμετάλλευση του Αιγαίου με την Τουρκία, ενώ δεν είναι λίγο το μελανί που έχει χυθεί προκειμένου να εξηγηθεί πώς θα οδηγηθεί η χώρα μας σε αυτό το μονοπάτι ή ακόμα καλυτέρα πώς θα μας οδηγήσουν, παρουσιάζοντας το ως την υπέρτατη εθνικά ωφέλιμη λύση, αφού πρώτα διαχειριστούν το πλήθος με τις βασικές αρχές Ψυχολογίας της μάζας.
Εδώ και αρκετό διάστημα ο Ερντογάν μιλάει για αναθεώρηση της Συμφωνίας της Λωζάνης, για ανασχηματισμό του χάρτη της περιοχής, δίνοντας απτά δείγματα πως η αλλαγή συνόρων θα είναι το πρώτο στρατηγικό βήμα που θα κάνει η Τουρκία με φόντο τη συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο.

Στο ίδιο μοτίβο, μόλις πρόσφατα από το βήμα του Παγκόσμιου Φόρουμ για τη Μετανάστευση, στη Γενεύη, ο Ερντογάν με περίσσια έπαρση υπενθύμισε ότι η Άγκυρα έχει δημιουργήσει μια «ζώνη ασφαλείας» βάθους 30 χιλιομέτρων στα σύνορα Συρίας – Τουρκίας απευθύνοντας έκκληση -προς άγνωστη κατεύθυνση- για κοινή εκμετάλλευση των πετρελαϊκών κοιτασμάτων που βρίσκονται εντός της «ασφαλούς ζώνης».
Αναμφισβήτητα ο Ερντογάν έχει εργαλειοποιήσει το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα επιτυγχάνοντας έως και σήμερα σταθερή εισροή ευρωπαϊκού πακτωλού χρημάτων, ενώ δεν διστάζει να αποδείξει πως δεν μένει στα λόγια και είναι σε θέση να ξεριζώσει ακόμη και έναν ολόκληρο λαό βόρεια της Συρίας αγνοώντας την παγκόσμια κατακραυγή και κάθε ψήφισμα καταδίκης από τον δυτικό κόσμο.

Είναι όμως έτσι ;
Η σημερινή νέο-οθωμανική Τουρκία είναι σε θέση να αγνοεί ακόμη και το διεθνές δίκαιο (;) του οποίου αναπόσπαστο κομμάτι είναι το Δίκαιο της Θάλασσας, με βάση το οποίο καθορίζεται η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και κατά την Συνθήκη του Montego Bay του 1982 , είναι δεσμευτικό για όλους ;
(σ.σ. η Τουρκία δεν ψήφισε την Σύμβαση του Δικαίου της Θαλάσσης το 1982 όπως έπραξαν η Ελλάδα και η Κύπρος, εφόσον δεν εξυπηρετούνταν τα συμφέροντά της. Ωστόσο, η Τουρκία έχει την υποχρέωση να σέβεται την Σύμβαση καθώς έχει ισχύ Εθιμικού Δικαίου που αναγκάζει όλα τα κράτη να την τηρούν είτε την ψήφισαν είτε όχι, κάτι που η Τουρκία αρνείται διαρκώς).
Μπορεί η Τουρκία να αγνοεί ή και να μην αναγνωρίζει ακόμη και κρίσιμα – νομικής φύσεως-συμπεράσματα που καταγράφουν θεσμοί της Ε.Ε ;
(σ.σ βλέπε πρόσφατο περιεχόμενο κοινής δήλωσης των ευρωπαίων ηγετών για το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης με την επιβολή του όρου στο ανακοινωθέν: «Δεν μπορεί να παράγει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη»)

Η απάντηση ίσως να ήταν απλή, αν μιλούσαμε για μια οποιαδήποτε άλλη χώρα, όχι όμως για τη νέο-οθωμανική Τουρκία και αυτό γιατί η ίδια φαίνεται να έχει υιοθετήσει από καιρό την θεωρία του λεγόμενου “ζωτικού χώρου”, ισχυριζόμενη έτσι με κάθε ευκαιρία ότι αυθαίρετες και νομικά έωλες ενέργειες της Ελλάδας της στερούν τον απαιτούμενο ζωτικό χώρο. Με αυτό τον τρόπο εγείρει αμφισβήτηση, προκειμένου να αναγνωριστεί από την πλευρά της ως νόμιμη η θεωρία του ζωτικού χώρου. Εάν η θεωρία αυτή αναγνωριστεί ως βάσιμη τότε ως συνέπεια θα έχει να αναγνωριστεί ως βάσιμο κάτι που ήδη αξιώνει (βλέπε Β. Σύρια, ΑΟΖ Κύπρου – Ελλάδας κ.α), με ακόλουθες συνέπειες τις εδαφικές μεταβολές.
Με τη θεωρία του ζωτικού χώρου «Lebensraum» δικαιολογήθηκε ο ιμπεριαλιστικός επεκτατισμός στην πρώην Σ. Ένωση, στην Πολωνία, όταν κατέλαβαν την Τσεχοσλοβακία οι Ναζί, ενώ ο όρος πριν από τον Χίτλερ χρησιμοποιήθηκε από τον εμπνευστή για πολλούς της «γεωπολιτικής» τον Friedrich Ratzel (1897).

Σύμφωνα με την θεωρία του, οι λαοί και τα κράτη μοιάζουν με οργανισμούς, οι οποίοι έχουν ανάγκη τον χώρο για να ζήσουν και να μεγαλώσουν. Αυτό μπορεί να γίνει με συνεχή αγώνα, μέσα από τον οποίο επιβάλλεται το ισχυρότερο έθνος. Το Lebensraum, που αποδίδεται στα ελληνικά ως ζωτικός χώρος περιλαμβάνει πολιτικές και πρακτικές εποικιστικής αποικιοκρατίας που επικράτησαν στην Γερμανία από τη δεκαετία του 1890 ως τη δεκαετία του 1940. Γνωρίζοντας την πρώτη διάδοση περίπου το 1901, ο ζωτικός χώρος έγινε γεωπολιτικός στόχος της Αυτοκρατορικής Γερμανίας κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1914–1918), ως το κύριο στοιχείο του Septemberprogramm της εδαφικής επέκτασης. Η πιο ακραία μορφή αυτής της ιδεολογίας υποστηρίχθηκε από το Ναζιστικό Κόμμα και τη Ναζιστική Γερμανία μέχρι το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου.

Τελικά ποιος είναι ο ρόλος του ΟΗΕ και της Ε.Ε;
Ο ρόλος του ΟΗΕ δεν είναι αυτός που παρουσιάζεται σήμερα. Δεν μπορεί να λειτουργεί ως άλλος πόντιος Πιλάτος που νίπτει τας χείρας του και σίγουρα δεν είναι ένας Οργανισμός τον οποίο επισκέπτεται μια μαξιμαλιστική χώρα προκειμένου να καταθέσει νομικά αστήριχτες και εμπρηστικές συμφωνίες, δίνοντας απλώς έναν αριθμό πρωτοκόλλου. Οφείλει και πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες και να μην υπεκφεύγει να πάρει θέση απέναντι στo σύμφωνo της Τουρκίας με τη Λιβύη. Την ίδια ώρα η Ε.Ε «κατακεραυνώνει» μεν την κυβέρνηση Ερντογάν για τις προκλητικές ενέργειές της, αλλά από την άλλη αποφεύγει να πάρει γενναίες αποφάσεις για επιβολή κυρώσεων, εθελοτυφλώντας μπροστά στις συμφωνίες εξοπλιστικών που συνάπτονται μεταξύ Τουρκίας – Γερμανίας.
Είναι ξεκάθαρο πως η Tουρκική ηγεσία επιθυμεί διακαώς να μετατρέψει το ζήτημα της ΑΟΖ σε διμερή διαφορά, διότι εκτιμά ότι έτσι θα επιβάλλει πιο εύκολα τους όρους της. Γι’ αυτό θα πρέπει να δημιουργηθεί -σήμερα πριν να είναι αργά- ένα αρραγές εσωτερικό μέτωπο εθνικής ενότητας προκειμένου να σταλεί προς τα έξω ένα σαφές μήνυμα αποφασιστικότητας.

Δυστυχώς, όμως, για την ώρα δεν φαίνεται φως στο τούνελ, με λαμπρή εξαίρεση το πρόσφατο νομοθέτημα για την ψήφο των εκτός επικρατείας εκλογέων που κάνει την Ελλάδα ισχυρότερη !

* Η Αντωνιάδου Αθηνά είναι Κοινωνιολόγος, blogger, Freelance writer