Με την Τζουμερκιώτικη λαλιά
«Τη μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί»
Γιώργος Σεφέρης
Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος
Η μνήμη είναι μια χαοτική δύναμη που εγκλωβίζει όσα θέλει και τα απελευθερώνει, όταν και εάν θέλει. Και αλλοίμονο σε εκείνον που συναισθηματικά λειτουργεί ή τέλος πάντων λαμβάνει υπόψη το παρελθόν. Μνήμη… Γεγονότα, καταστάσεις, πράξεις, συμπεριφορές. Κάποτε θεωρούσαμε μνήμη τα βιβλία. Σωστά είχε ειπωθεί πως τα βιβλία είναι η μνήμη της ανθρωπότητας. Μαθαίνεις, διδάσκεσαι, παραδειγματίζεσαι και υποδεικνύεις. Περισσότερο αποδεικνύεις. Πράξεις, συμπεριφορά, καταστάσεις, αγώνες, ιδανικά και προοπτική. Στη μνήμη στηρίζονται, οφείλουν να στηρίζονται άτομα και λαοί και να προγραμματίζουν το μέλλον τους. Να προγραμματίζουν… Εάν τους αφήνουν… Διαρκώς οι ισχυροί ανάβουν τα φλόγιστρα του πετρελαίου.
Κάθε άναμμα παράγει αμέτρητα πτώματα, γκρεμισμένες πολιτείες, διαλυμένες σχέσεις, πνιγμούς, λιμούς και ναυάγια… Ανθρώπινα ναυάγια. Και τις περισσότερες φορές στο όνομα της ειρήνης και της δημοκρατίας. Ποιας ειρήνης και ποιάς δημοκρατίας. Το μεταβαπτισμένο συμφέρον. Το ημέτερον! Το οποίο το ονοματίζουμε «για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων» ή και «για την κατοχύρωση της δημοκρατίας». Κι όσες περισσότερες βόμβες ρίξουμε, τόσο καλύτερα προστατεύουμε! Σπίτια, πλατείες, δρόμοι, σχολεία, πανεπιστήμια όλα ισοπεδώνονται στο όνομα της «Ειρήνης» και «των πανανθρώπινων αξιών». Δεν το ήξερα πως η ζωή είναι πρώτο αγαθό και μέγα. Η μνήμη μας το μαθαίνει… «Το γένος βουλιαγμένο μες στον αιώνα/να λυτρωθεί μονάχο του μπορεί/μα να ξυπνήσει πρέπει η πλέρια Μνήμη/βαθειά του, αδάμαστη και τρομερή». Άγγελος Σικελιανός
Αυτό το ξύπνημα το ονομάσαμε εθνική συνείδηση. Ο σύνδεσμος του πολίτη με την πατρίδα του. Και τον σύνδεσμο αυτό τον στηρίζουν και τον ενώνουν γεγονότα, καταστάσεις, αγώνες και θυσίες. «Τα θεμέλιά μου στα βουνά/και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους/και πάνω τους η μνήμη καίει/άκαυτη βάτος…» Οδυσσέας Ελύτης. Γιατί στον Έλληνα προτού «ματώσει» το πρόσωπό του από τις σφαίρες «είχαν ματώσει» τα χείλη του από τις φωνές. Φωνές υπεράσπισης πανανθρώπινων αξιών. Και μετά χάραξε με τον ιδρώτα και το αίμα του τα σημάδια που συνθέτουν την ελληνική μνήμη. «Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω». Λιγκιάδες και Μουσιωτίτσα, Καταρράκτης και Κομμένο και τόσα άλλα μαρτυρικά χωριά της Ηπείρου και όλης της Ελλάδας συνθέτουν την μνήμη μας. Ιερή και αγία εκεί όπου «ο θάνατος περπατούσε μέσα στη λάσπη».
Τη μνήμη «άκαυτη βάτος» που τη συνδαυλίζει η ελληνική πολιτιστική δημιουργία, ανά τους αιώνες και την ατσαλώνει η ζωντάνια της ελληνικής παράδοσης, που ούτε λησμονιέται κι ούτε εξαφανίζεται από τη συνείδησή μας. Η λήθη δεν χωράει εδώ. Δεν απιθώνονται στη λήθη τα εθνικά μας ιδανικά. Και περισσότερο δεν χωράει η εκμετάλλευση. Δεν είναι η εθνική ύπαρξη, η ιστορική και κατά συνέπεια η ελληνική μνήμη είδος προς μεταπώληση, ώστε να λειτουργούν οι μεσάζοντες, οι διαμεσολαβητές και οι μεταπράτες. Δεν αγοράζεται και δεν πωλείται. Αυτή τη μνήμη την θεμελίωσαν οι έλληνες με αγώνες και με δημιουργία και είναι ποτισμένη με αίμα ελληνικό και νοτισμένη από τον ελληνικό πάλι ιδρώτα.
Θυμόμαστε όσους «Γυρεύουν το ψωμί που δεν φάγανε/ Γυρεύουν τον ήλιο που τους κλέψανε /Γυρεύουν τη ζωή που τους κόψανε».
Στέκουν παιδαγωγοί και σηματωροί στη μνήμη μας και γεμίζουν την εθνική μας συνείδηση και όχι τις τσέπες επιτηδείων…
Η Επανάσταση του 21 και τα γιορτάσια της
Η μνήμη λειτουργεί και ενίοτε γίνεται βοηθός συνείδησης ή και συνειδητοποίησης της σημασίας κάθε αγώνα και κάθε θυσίας του λαού μας. Μέγα ιστορικό γεγονός η Επανάσταση του 21. ΕΛΕΥΘΕΡΩΘΗΚΑΝ οι Έλληνες. Έγινε ανεξάρτητο κράτος ή Ελλάς.
ΜΕΓΙΣΤΗ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ !
Και βέβαια την προσφορά αυτή πρέπει όχι μόνο να την αναγνωρίζουμε, αλλά και να την τιμάμε. Εμπράκτως… Ιδιαίτερα τώρα που κοντεύουν να συμπληρωθούν επακριβώς 200 χρόνια αφότου επαναστάτησαν -όσοι επαναστάτησαν-το 1821. Τιμές αντάξιες… Δεξιώσεις όπου θα ρέουν οι σαμπάνιες και θα λαμπυρίζουν οι τουαλέτες και τα γοβάκια. Ποτήρια κολονάτα και πιρούνια χρυσοκέντητα. Ομιλίες και παραστάσεις, ύμνοι – αληθινή πλημμυρίδα – συγκίνηση και εθνικό φιλότιμο…
Γνωρίζουμε άλλωστε… Δεν πέρασαν πολλά χρόνια από τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004. Τους τοτινούς διοργανωτές ορίσαμε τωρινούς εκτελεστές … Κι αν εμφανιστεί εκείνο το “παιδί της καλογριάς” και βροντοφωνάξει “τι λέτε ορέ ζαγάρια”, θα τον δικάσουμε, όπως τότε, θα τον καταδικάσουμε, για να τον σωφρονίσουμε. Ίσως και να τον ψυχοθεραπεύσουμε. Με εθνική πάντοτε υπερηφάνεια… Κι αν προλάβει θα το ξαναπεί: “να μου κλάσετε τον … “. Αμήν…