ΜΜΕ και δημοκρατία

Άρθρο της Χριστίνας Κριτσιμά – Δικηγόρος,

υποψήφια για την κεντρική επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ στην Ήπειρο

Είναι κοινό μυστικό ότι η επιρροή πολλών κυβερνήσεων επί των ΜΜΕ, επηρεάζει την ποιότητα της ενημέρωσης, με τελικό σκοπό την χειραγώγηση της κοινής γνώμης.
Σύμφωνα με το βαρόμετρο των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, η θέση που κατέχει η Ελλάδα στη βαθμολογία της ελευθερίας του τύπου είναι πολύ ανησυχητική, διότι η Ελλάδα κατρακύλησε στην 108 τελευταία θέση στην Ευρώπη (το 2021 ήταν στην 70) ακόμα πιο κάτω και από δικτατορικά καθεστώτα όπως αυτά της Αφρικής και της Ασίας.
Μάλιστα, σ’ αυτό έχει συμβάλλει η χρηματοδότηση της Κυβέρνησης Μητσοτάκη σε πολλά ΜΜΕ με διαφημιστικές επιχορηγήσεις επ’ αφορμή της πανδημίας του COVID-19 και της κρίσης στο μεταναστευτικό και αυτό μεταφράζεται σε επιδίωξη ελέγχου της ροής της πληροφόρησης.

Βέβαια δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τον Φεβρουάριο του 2021 όταν ξαφνικά αποσιωπήθηκε το βίντεο που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός «έσπασε» την καραντίνα και γευμάτισε με πλήθος συνδαιτυμόνων στην Ικαρία, ενώ αντίστοιχα είδαμε πόσο στοίχησαν στον Βρετανό πρωθυπουργό και το σάλο που προκληθηκε στα ΜΜΕ της Βρετανίας με τα πάρτι που είχε διοργανώσει εν μέσω καραντίνας. Αντίθετα, στην Ελλάδα αποσιωπήθηκε το γεγονός, όπως και τόσα άλλα.
Για να μην ανατρέχουμε στο παρελθόν, ενώ η Ελληνική κοινωνία μαστίζεται από την ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια, τη συρρίκνωση του μισθού και των συντάξεων, ενώ το εισόδημα στον μέσο καταναλωτή δεν επαρκεί για να καλύψει τις βιοτικές ανάγκες του μισού μήνα, πυροβολείται καθημερινά με ομοβροντία πυρών από το σύνολο σχεδόν των τηλεοπτικών καναλιών με ειδήσεις τύπου realities, όπου αναλίσκουν τον τηλεοπτικό χρόνο στην ιστορία και προϊστορία των αναγόμενων σε ήρωες φερόμενων εγκληματιών. Ήτοι, τι έκαναν στην προ του εγκλήματος ζωή τους, πως περνούν στις φυλακές, τι τρώνε και τι πίνουν.

Η κατάσταση αυτή έχει καταντήσει τόσο τραγική που και να θέλεις να αλλάξεις κανάλι θα πέσεις σε παρόμοια εξιστόρηση του αυτού θέματος.
Επίσης, αναλίσκονται στο να ερμηνεύουν τις αποφάσεις και προθέσεις της κυβερνητικής πολιτικής ωσάν να είναι μεσίτες που προφητεύουν όλα εκείνα τα καλά που αυτή η κυβέρνηση σκέφτεται για μας, χωρίς εμάς και φυσικά για το καλό μας.
Αν θυμηθούμε κάποιες άλλες τηλεοπτικές εποχές, όπως για παράδειγμα, επί κυβερνήσεως Συριζα, όταν στα τηλεοπτικά κανάλια υπήρχαν τα «στρογγυλά» τραπέζια με φιλοξενούμενους από όλα τα κόμματα και δινόταν ο λόγος σε όλους να εκφραστούν και μάλιστα οι δεξιοί συνδαιτημόνες προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να καλύψουν με τις φωνές τους, τις φωνές των Συριζέων εκπροσώπων, ή βουλευτών, προκειμένου οι ίδιοι να εισακούονται, ή να μην ακούγονται καθόλου οι τότε κυβερνητικοί.
Σήμερα, επί διακυβέρνησης της χώρας από τον κ. Μητσοτάκη, όχι μόνο δεν υπάρχουν τα τραπέζια αυτά, αλλά και οι ειδήσεις με τις θέσεις της αντιπολίτευσης είναι ολιγόλεπτες ή και ορισμένων δευτερολέπτων και συνοπτικές. Δεν προλαβαίνεις καν να ακούσεις τη θέση του κάθε κόμματος της αντιπολίτευσης.

Τι υποδηλώνει αυτό; Ότι πλέον στα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν υπάρχει ο πλουραλισμός και η δημοκρατία. Από όλα τα κανάλια προωθείται το κυβερνητικό έργο, το οποίο εκθειάζεται με τρόπο παραπλανητικό ούτως ώστε να πείσει ακόμα και τον μέσο Έλληνα πολίτη ότι αυτό το οποίο επιδιώκει κυβέρνηση είναι προς το συμφέρον του, είναι για το καλό του. Ότι θα πρέπει να αισθάνεται ασφαλής που έχει την συγκεκριμένη κυβέρνηση.
Αυτό όμως οδηγεί στην παραπλάνηση και στην αποπλάνηση της κοινής γνώμης. Με δεδομένο δε ότι ο μέσος Έλληνας πολίτης το πιο ψυχαγωγικό μέσο το οποίο διαθέτει, μετά την καραντίνα και τον εγκλεισμό, αλλά και την οικονομική δυσπραγία, είναι η τηλεόραση, είναι αποκαθηλωμένος μπροστά από την TV με το τηλεκοντρόλ στο χέρι.
Ήτοι το μήνυμα από την κυβέρνηση είναι ότι προσφέρουμε στην κοινωνία ένα ριάλιτι φθηνό ούτως ώστε να υποκαταστήσουμε τις όποιες εκπομπές με την ίδια ειδησεογραφία. Ή την προσφέρουμε δύο σε ένα. Αυτός ο τρόπος είναι περισσότερο εύπεπτος για το θεατή. Δηλαδή του προσφέρουμε μία τηλεοπτική εκπομπή που στην ουσία υποκαθιστά το τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων, ούτως ώστε από τη μια μεριά να είναι περισσότερο κατανοητό και από την άλλη να μπορεί να αφομοιωθεί ως ένα ριάλιτι, ως ένα σόου.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υπεραναλύονται τα γεγονότα για να γίνουν περισσότερο εύπεπτα, κατανοητά και αντιληπτά από τον καθένα. Είναι ένας νέος τρόπος να περάσει το μήνυμα στον καθένα ούτως ώστε να απασχολούνται με τον ή την κάθε εγκληματία για το τι έκανε και πως πέρασε το χρόνο του και να μην ασχολούνται, να μην έχουν μάλλον χρόνο να ασχοληθούν με τα πραγματικά γεγονότα και αυτά που τους απασχολούν.
Η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης αποτελεί πρωταρχική αξία για τις δημοκρατικές χώρες, καθώς ο πολιτικός πλουραλισμός επιβάλλει τα μέσα ενημέρωσης να εκφράζουν όλες τις πολιτικές απόψεις μιας κοινωνίας με γνώμονα ασφαλώς την προώθηση και διεύρυνση της Δημοκρατίας. Η τηλεόραση αποτελεί επιπλέον στις μέρες μας το πιο διαδεδομένο και δημοφιλές μέσο ενημέρωσης με τη μεγαλύτερη απήχηση και επιρροή. Συνεπώς, δεν νοείται σήμερα, σε αντίθεση με ό,τι επικρατούσε πριν από μερικά χρόνια – εποχή του κρατικού μονοπωλίου – πλουραλιστική και αντικειμενική ενημέρωση χωρίς την ύπαρξη ενός ικανού αριθμού ηλεκτρονικών ΜΜΕ τα οποία θα λειτουργούν με ποιοτικούς κανόνες.

Ο έλεγχος από την κυβέρνηση των ΜΜΕ έχει ως στόχο τον έλεγχο – ποδηγέτηση και όχι την δημιουργία συνθηκών και προϋποθέσεων που θα οδηγήσουν τα ηλεκτρονικά κυρίως ΜΜΕ να αναβαθμίσουν ποιοτικά το προσφερόμενο τηλεοπτικό προϊόν τους. Η δημοσιογραφία αυτή σε καμία απολύτως περίπτωση δεν αποτελεί δημοκρατία.
Είναι δημαγωγία και χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Η ελευθερία, η πολυφωνία και η ανεξαρτησία των ΜΜΕ, όπως και η ασφάλεια των δημοσιογράφων, αποτελούν βασικά στοιχεία του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης και της πληροφόρησης.

Γι΄ αυτό πρέπει όλοι να αντισταθούμε στα μηνύματα τα οποία θέλουν να μας περάσουν και στον τρόπο σκέψης που μας οδηγούν.
Η μόνη λύση είναι η αλλαγή της κυβέρνησης. Πρέπει το συντομότερο δυνατό η χώρα να οδηγηθεί σε εκλογές και να σταματήσει από τον όλεθρο στον οποίο οδηγείται και στην ποδηγέτηση του ελληνικού λαού και ο τύπος να κυριαρχείται από πολυφωνία και πολιτικό πλουραλισμό διότι δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, δημοκρατία χωρίς την πολυφωνία. Τα ΜΜΕ θα πρέπει να υπηρετούν την αλήθεια και να ασκούν έλεγχο στην εκάστοτε κυβέρνηση. Για αυτόν τον λόγο πρέπει να είναι ανεξάρτητα, διότι έτσι προάγεται και προστατεύεται η δημοκρατία.