Νέος νόμος για τις Αυτοδιοικητικές Εκλογές Καταργείται ο β’ γύρος

Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες από την πρώτη Κυριακή

Πως θα λειτουργήσει η «εναλλακτικής ψήφος»

Το παράδειγμα των δημοτικών εκλογών στην Άρτα

Αλλάζει ριζικά ο τρόπος ανάδειξης των δημάρχων και περιφερειαρχών στις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, καθώς το υπουργείο Εσωτερικών ετοιμάζει νομοσχέδιο-τομή που προβλέπει την κατάργηση του δεύτερου γύρου και την εκλογή των τοπικών αρχών από την πρώτη Κυριακή.
Σύμφωνα με τις διατάξεις, το όριο εκλογής ενδέχεται να καθοριστεί στο 42%, με εναλλακτικά σενάρια να προβλέπουν 43% ή 50%. Αν κανείς συνδυασμός δεν πιάσει αυτό το ποσοστό, τότε θα ενεργοποιείται αυτόματα η καταμέτρηση των δευτερευουσών επιλογών (εναλλακτικών ψήφων) που δόθηκαν από τους ψηφοφόρους άλλων συνδυασμών.

Το σχέδιο νόμου, που φέρει την υπογραφή του αρμόδιου υπουργού Θοδωρή Λιβάνιου, αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή πριν το καλοκαίρι του 2025 και καθιερώνει ένα νέο εκλογικό σύστημα που συνδυάζει απευθείας εκλογή με καινοτομία: εναλλακτική ψήφο στον ίδιο γύρο.

Οι πολίτες θα ψηφίζουν όπως μέχρι σήμερα: επιλέγοντας έναν συνδυασμό και βάζοντας σταυρούς στους υποψηφίους. Ωστόσο, στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν έναν εναλλακτικό υποψήφιο δήμαρχο ή περιφερειάρχη από άλλο συνδυασμό – κάτι που δεν είναι υποχρεωτικό.

Αν δεν υπάρξει πλειοψηφία στον πρώτο συνδυασμό, ενεργοποιείται αυτόματα ένας έμμεσος “δεύτερος γύρος”, με βάση τις εναλλακτικές ψήφους, χωρίς νέα προσφυγή στις κάλπες.

Το υπουργείο Εσωτερικών προβλέπει ότι το νέο σύστημα θα επιφέρει τα εξής οφέλη:
-Μείωση της αποχής και αύξηση της συμμετοχής.
-Ολοκλήρωση της διαδικασίας σε μία Κυριακή κάθε πέντε χρόνια.
-Κατάργηση της ανάγκης για επαναληπτική εκλογή και μετακινήσεις ψηφοφόρων.
-Ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου και των προγραμματικών συγκλίσεων.
-Αύξηση της πολιτικής νομιμοποίησης των εκλεγμένων.
-Εξοικονόμηση πόρων και ανθρώπινων δυνάμεων.

Τα χρόνια προβλήματα
Ένα από τα χρόνια προβλήματα είναι ότι στις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση δεν υπάρχει δυνατότητα δημιουργίας εκλογικών τμημάτων για την εξυπηρέτηση των ετεροδημοτών. Συνεπώς, όσοι κατοικούν μακριά από τον τόπο όπου ασκούν τα εκλογικά τους δικαιώματα είναι υποχρεωμένοι να μετακινηθούν δύο φορές σε διάστημα μίας εβδομάδας ώστε να ψηφίσουν.

Αυτό συμβάλλει, πάντα σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στο πρόβλημα της αυξημένης αποχής στον β’ γύρο. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι κάλπες του 2023, όταν η συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές μειώθηκε κατά 12 μονάδες μεταξύ των δύο γύρων (από το 52,5% στο 40,7%), ενώ στις ταυτόχρονες εκλογές για τις περιφέρειες η πτώση έφτασε στις 17 μονάδες (στο 35,2%).

Ένας ακόμα παράγοντας είναι το αυξημένο κόστος λόγω της διεξαγωγής του β’ γύρου, συν τις επιπτώσεις σε σειρά άλλων δραστηριοτήτων, καθώς κλείνουν εκ νέου τα σχολεία και αναστέλλεται η λειτουργία των δικαστηρίων, των δημοτικών και των περιφερειακών υπηρεσιών.

Η προτεινόμενη νέα διαδικασία, που τέθηκε στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο τον περασμένο Νοέμβριο, δεν προβλέπει αλλαγές επί της ουσίας στον τρόπο με τον οποίο ψηφίζουμε. Με άλλα λόγια, θα συνεχίσουμε να επιλεγουμε το ψηφοδέλτιο της αρεσκείας μας, και να σταυρώνουμε τους δημοτικούς ή περιφερειακούς συμβούλους που προτιμούμε.

Η σημαντική αλλαγή θα είναι ότι στο κάτω μέρος των ψηφοδελτίων θα μπορούμε προαιρετικά να σταυρώσουμε, ως εναλλακτική ψήφο, και έναν από τους υπόλοιπους συνδυασμούς, υποψηφίους δημάρχους ή περιφερειάρχες.

Η προαιρετική συμπληρωματική ψήφος ουσιαστικά θα λειτουργεί ως σύστημα αυτόματης διεξαγωγής β΄γύρου. Το βράδυ των εκλογών θα γίνεται καταμέτρηση των ψηφοδελτίων, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα.
Αν ο πρώτος σε ψήφους συνδυασμός δεν ξεπεράσει το ελάχιστο ποσοστό που απαιτείται για τη νίκη (το οποίο θα οριστεί κατά τον διάλογο, μπορεί να είναι το 42% που ίσχυε το 2006 ή το 43% που ίσχυε το 2023 ή το 50% που ίσχυε στις λοιπές αυτοδιοικητικές εκλογές), τότε στους δύο πρώτους σε ψήφους συνδυασμούς θα προστίθενται οι εναλλακτικές ψήφοι των πολιτών οι οποίοι ως πρώτη επιλογή ψήφισαν τους συνδυασμούς που δεν κατέκτησαν μία από τις δύο πρώτες θέσεις. Νικητής θα αναδεικνύεται στο τέλος όποιος έχει το μεγαλύτερο άθροισμα ψήφων και εναλλακτικών ψήφων.

Το παράδειγμα της Άρτας
Στην Άρτα, με βάση τα προηγούμενα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών του 2023, εάν δεν υπάρξουν σημαντικές ανατροπές, όπως να κατέλθουν και άλλοι συνδυασμοί τα αποτελέσματα δεν θα άλλαζαν με το νέο σύστημα.
Και τούτο επειδή οι Δήμαρχοι που εκλέχθηκαν και στους 4 Δήμους, εξασφάλισαν την εκλογή τους, από την Α’ Κυριακή.
Με βάση το ισχύον σύστημα όπου Δήμαρχος εκλέγεται με 42%, από την Α’ Κυριακή τα αποτελέσματα ήταν:

Δήμος Αρταίων 
Εγγεγραμμένοι 39.873, Έγκυρα 97,50 , Άκυρα 1,77 Συμμετοχή 62,49 Λευκά 0,73
Σιαφάκας Χριστόφορος-ΑΡΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΜΑΖΙ 46,56% ψήφοι 11.311 έδρες 17
Τσιρογιάννης Χρήστος-ΑΡΤΙΝΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 40,17%- 9.759 -9
Καλλώνης Ευστράτιος-ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΑΡΤΑΣ 8,48%-2.060-2
Αμπελογιάννη Βασιλική-ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 4,79%-1.164-1

Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη
Εγγεγραμμένοι 10.312 –Έγκυρα 5.817 –Άκυρα 111 –Συμμετοχή 5.960- Λευκά 32
Μίγδος Περικλής- ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ 55,72%-3.241 -11
Κοσσυβάκη Ελευθερία-ΟΡΕΙΝΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΑ 44,28%-2.576-8

Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων
Εγγεγραμμένοι 11.371- Έγκυρα 97,25% -Άκυρα 2,34%- Συμμετοχή 55,23%- Λευκά 0,41%
Χασιάκος Χρήστος- ΤΖΟΥΜΕΡΚΙΩΤΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ 46,68%-2.851-11
Αθανασούλας Γεώργιος-ΟΡΑΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ 31,82%-1.943-5
Ζαβιτσάνου Ερασμία- ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ 21,50%-1.313-3

Δήμος Νικολάου Σκουφά
Εγγεγραμμένοι 14.622- Έγκυρα 8.842 –Άκυρα 141 Συμμετοχή 9.044 Λευκά 61
Παπασιώζος Κωνσταντίνος-ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ 53,69%- 4.747- 15
Βαβέτση Ροζίνα-ΕΝΩΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ 41,68%- 3.685- 9
Σαπρίκης Ηλίας-ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΚΟΥΦΑ 4,64%- 410 -1

Σύμφωνα με αυτά τα αποτελέσματα, στην Άρτα, εφόσον ισχύσει κάτι ανάλογο και στις εκλογές του 2027, τότε ο νέος νόμος δεν θα έχει καμία επίπτωση στους 4 δήμους της Άρτας.