Γράφει ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης*
Η μυστική συνάντηση της 22ας Νοεμβρίου 2020, των δύο πιο ισχυρών ηγετών της Μέσης Ανατολής, είναι τόσο σημαντική, που ενδεχομένως να αλλάξει το μέλλον και τις εξελίξεις της περιοχής. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου πέταξε με ιδιωτικό αεροπλάνο στην Σαουδική Αραβία και συναντήθηκε, αν και οι δύο πλευρές το αρνούνται, με τον πρίγκηπα Μοχάμεν Μπιν Σαλμάν (MBS), στην πόλη του
μέλλοντος, που ευρίσκεται υπό κατασκευή, την φουτουριστική πόλη ΝΕΟΜ. Τι κρύβεται πίσω από αυτή την
εντυπωσιακή-κρυφή συνάντηση και τι μας επιφυλάσσει το μέλλον σε αυτή την συνάντηση στην πόλη του νέου μέλλοντος; Ας τα πάρουμε από την αρχή.
Η πόλη ΝΕΟΜ
Η πόλη ΝΕΟΜ είναι το όνειρο του πρίγκηπα MBS, του αγαπημένου υιού του βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας, που είναι στην ουσία και ο πραγματικός κυβερνήτης της χώρας. Η ΝΕΟΜ είναι μια φουτουριστική πόλη που κατασκευάζεται εξολοκλήρου από το μηδέν, στην ΒΔ πλευρά της Σαουδικής Αραβίας. Η “megacity” NEOM θα είναι η μεγαλύτερη πόλη του κόσμου. Συγκεκριμένα, θα εκτείνεται από την Σαουδική Αραβία μέχρι και τις ανατολικές ακτές της Αιγύπτου, θα κατά μήκος της Ερυθράς Θάλασσας και τα στενά του Τιράν και θα
έχει σύνορα με Αίγυπτο (με γέφυρα που θα συνδέει τα δύο κράτη), με το Ισραήλ και την Ιορδανία. Θα έχει έκταση 26.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μήκος 460 ΚΜ, κατά μήκος της Ερυθράς θάλασσας και μέγεθος 33 φορές μεγαλύτερο από τη Νέα Υόρκη.
Το πρώτο στάδιο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025. Όταν ολοκληρωθεί δεν θα χρησιμοποιεί ορυκτά καύσιμα, αλλά θα είναι εξολοκλήρου μια πράσινη πόλη, σε ένα καταπράσινο περιβάλλον μέσα στην έρημο και θα τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου με ηλιακή και αιολική ενέργεια! Θα βρίσκεται σε μια από τις σημαντικότερες οικονομικές αρτηρίες του κόσμου, μέσω των οποίων διακινείται σχεδόν το 1/10 των παγκοσμίων
εμπορικών συναλλαγών. Το κόστος της ΝΕΟΜ εκτιμάται περί τα 500 δις δολάρια και θα χρηματοδοτηθεί από την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας και ιδιώτες επενδυτές. Το όνομά ΝΕΟΜ είναι σύνθετο και αποτελείται από δύο λέξεις. Τα μεν τρία πρώτα γράμματα προέρχονται από την ελληνική λέξη «νέο» και το τελευταίο γράμμα από την αραβική λέξη Mustaqbal, που σημαίνει το μέλλον. Άρα το όνομα ΝΕΟΜ σημαίνει το νέο
μέλλον και σε αυτό αποβλέπει ο οραματιστής πρίγκηπας MBS, που προσπαθεί να επιφέρει μεγάλες αλλαγές στην κοινωνία της Σαουδικής Αραβίας.
Η συνάντηση
Η συνάντηση αν και αρχικά οι δύο πλευρές την διέψευσαν, μεταξύ του πρωθυπουργού Νετανιάχου, του Πρίγκιπα Μωχάμεθ μπιν Σαλμάν (ΜΒS) και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ
Πομπέο δεν ήταν κάτι το απρόσμενο, αλλά όπως αποκάλυψε η εφημερίδα Haaretz, έχει υπάρξει και άλλη μία μυστική στο παρελθόν μεταξύ των δύο ηγετών, πρώην εχθρών και τώρα συμμάχων. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου συνοδευόταν μόνο από το μελλοντικό αστέρι της ισραηλινής πολιτικής, τον νυν διοικητής
της Μοσάντ Γιόσι Κοέν και τουλάχιστον δύο ακόμη ανώτερους συμβούλους του. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν είχε ενημερωθεί κανένας άλλος, ούτε ο υπουργός Άμυνας Μπένι Γκάντζ, συνέταιρός του στην κυβέρνηση και ο οποίος θα αναλάβει την πρωθυπουργία μετά από περίπου ένα χρόνο, όπως είναι η συμφωνία μεταξύ των δύο κομμάτων για 18μηνη πρωθυπουργία.
Εδώ και καιρό, το Ριάντ προετοιμάζει το έδαφος με διάφορους τρόπους για τη δυνατότητα ομαλοποίησης των σχέσεων του με το Ισραήλ, και τώρα εξετάζει πιθανές συνθήκες, καθώς και τον κατάλληλο τρόπο και χρόνο. Και τούτο γιατί ενώ ο πρίγκηπας το επιθυμεί, συναντά την αντίδραση του πατέρα του βασιλιά Σαλμάν, που ακόμη δεν μπορεί να δεχθεί τέτοιο μεγάλο άλμα. Θεωρείται βέβαιο ότι η ηγεσία στο Ριάντ δεν είναι ακόμη
έτοιμη για επίσημες, ανοιχτές σχέσεις με το Ισραήλ ή άλλα μέτρα εξομάλυνσης, επιμένοντας ακόμη σε σημαντική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Ακόμη οι Σαουδάραβες πιστεύουν ότι η στάση τους δίπλα στους Ισραηλινούς στην νέα αμερικανική διοίκηση μπορεί να τους δώσει και μια επιπλέον αίσθηση ασφάλειας ή να τους παρέχει μια ένδειξη ισχύος, απέναντι στον κοινό τους εχθρό, το Ιράν. Το βασίλειο ακόμη πιθανόν να ενδιαφέρεται να δώσει στον εκλεγέντα Αμερικανό Πρόεδρο, το «δώρο της κανονικότητας» στην περιοχή, προκειμένου να τακτοποιήσει τις υπάρχουσες δυσκολίες μαζί του.
Εκτός από αυτό το μήνυμα και της νέας Μέσης Ανατολής, υπάρχει το κοινό τους ζήτημα, ο κοινός τους εχθρός, το Ιράν. Και αυτό ήταν το κυρίως πιάτο από το μενού της συνάντησης. Έτσι θεωρείται δεδομένο, ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν για δράση κατά του Ιράν. ” Είναι για το Ιράν, το Ιράν, το Ιράν”, δήλωσε
ο ισραηλινός υπουργός παρά τω πρωθυπουργό Τζάσι Χάνεγκμπι στον ραδιοφωνικό σταθμό των IDF (Ισραηλινές Ε.Δ.), όταν ερωτήθηκε για την επίσκεψη. ” Είναι πολύ, πολύ σημαντικό να δημιουργηθεί ο άξονας που θα απομονώσει το Ιράν” συνέχισε ο ισραηλινός υπουργός, αποκαλύπτοντας έτσι την ουσία της επίσκεψης. Είναι ο φόβος του Ισραήλ και του Κόλπου, οι ΗΠΑ, υπό μια νέα δημοκρατική διοίκηση, θα μπορούσαν να μειώσουν την πίεση των κυρώσεων στο Ιράν και να επιστρέψουν στην πυρηνική συμφωνία, χωρίς να λαμβάνουν
υπόψη τις ανησυχίες τους.
Το Ισραήλ έχει αποφασίσει να αλλάξει όλα τα δεδομένα στην περιοχή. Φαίνεται να παραμερίζει εμμονές, ιδεοληψίες και αντιλήψεις δεκαετιών, που εκτός από την πάγια εμμονή του ότι η ουσιαστική απειλή για το κράτος είναι το Ιράν, κάνει αυτό που ήταν δύσκολο να γίνει πριν μερικά χρόνια. Και με την μυστική αυτή συνάντηση φαίνεται ότι έχουν αποφασίσει κτυπήματα κατά του Ιράν. Αφήνει πίσω το παρελθόν και κάνει συμμαχίες με τα ισχυρά και πλούσια αραβικά κράτη της περιοχής. Μετά την Αίγυπτο και την Ιορδανία, υπογράφει συμφωνίες συνεργασίας με ΗΑΕ και Μπαχρέιν, ενώ και το Σουδάν, καθώς και άλλες χώρες (Ομάν, Μαυριτανία, Μαρόκο ) προσέρχονται στην νέα συμμαχία που διαμορφώνεται στην περιοχή, με την Σαουδική
Αραβία, του Πρίγκηπα MBS, με τις νεωτεριστικές αντιλήψεις, να είναι μέρος αυτής της συμμαχίας ανεπισήμως, αλλά ουσιαστικός παίκτης και δη “Game Changer». Σε αυτές τις αλλαγές που θα αποτελέσουν καμπή στην ιστορία της περιοχής, όταν ολοκληρωθούν.
Εκτιμήσεις
Η Σαουδική Αραβία έχει πολλές ευαισθησίες και υπόκειται σε διάφορους περιορισμούς στο εσωτερικό και στο εξωτερικό που δυσχεραίνουν τις στενότερες σχέσεις με το Ισραήλ, περισσότερο από τους γείτονές της τα Εμιράτα και το Μπαχρέιν. Παρόλα αυτά η σχέση της με το Ισραήλ θα προχωρήσει και ίσως το «δώρο» στον
εκλεγέντα αμερικανό πρόεδρο να είναι μια συμφωνία με το Ισραήλ και να δούμε του χρόνου Νετανιάχου και πρίγκηπας MBS να προτείνονται και να παίρνουν το Νόμπελ ειρήνης, αφού τότε όλα θα έχουν αλλάξει και μια νέα Μέση Ανατολή θα έχει ανατείλει. Σε αυτή την νέα Μέση Ανατολή, το Ιράν και το Κατάρ θα είναι τα μαύρα πρόβατα και μαζί στον άξονα του κακού και το κράτος πειρατής, ο βιαστής της ειρήνης και του Διεθνούς Δικαίου η Τουρκία. Και το θετικό για την Ελλάδα είναι ότι ευτυχώς βρίσκεται στην σωστή πλευρά, στην νέα συμμαχία που δημιουργείται με τα υπόλοιπα κράτη που έχουν συγκλίνοντα συμφέροντα, όπως Γαλλία, Αίγυπτος, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Ιορδανία, ΗΑΕ, Μπαχρέιν, Σαουδική Αραβία και όσο και αν δεν φαίνεται ακόμη, η Ινδία. Τέλος η εκτέλεση του κορυφαίου πυρηνικού Ιρανού επιστήμονα, κάτι μας δείχνει για
μελλοντικές ενέργειες, αν και τίποτα δεν έχει αποδειχθεί ακόμη.
*Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.), M.Sc. στην
Γεωπολιτική, Πρόεδρος του ΕΛΙΣΜΕ
Πηγές: www.Haaretz.com, www.brookings.edu