Οι άνθρωποι του πολιτισμού
της Παναγιώτας Π. Λάμπρη
http://users.sch.gr/panlampri/
Δεν μας έφτανε η πανδημία και άλλα πολλά, τα οποία συνιστούν το πρόσωπο της εποχής μας, ήρθαν και οι γνωστές αποκαλύψεις που αφορούν στον λαμπερό κόσμο του θεάματος, και όχι μόνο. Και κει που, με παρρησία και ενίοτε με αλαζονεία, αυτοαποκαλούνταν, πολλοί ανήκοντες σ’ αυτόν, άνθρωποι του πολιτισμού, ήρθε η ώρα που ο ζόφος των όσων έρχονται στο φως αποκαθηλώνει στις συνειδήσεις, θαυμαστών και μη, ό,τι έχτιζαν, με κόπο ή όχι, για χρόνια! Ευτυχώς, οι αποκαλύψεις δεν αφορούν σε όλους, καθώς υπάρχουν κι εκείνοι που εκπροσωπούν επάξια τον χώρο, στον οποίο εκφράζονται καλλιτεχνικά, διδάσκοντας παράλληλα ήθος.
Φυσικά, το εν λόγω θέμα δεν αφορά μόνο στον χώρο των τεχνών και του αθλητισμού, αλλά και σ’ άλλους, με τη σεξουαλική παρενόχληση να είναι παρούσα με πολλά πρόσωπα και προσωπεία, ακόμα κι εκεί που μόνο σεβασμός κι αγάπη θα ’πρεπε να βασιλεύουν, με τη λεκτική και την ψυχολογική κακοποίηση από διευθυντές προς τους υφισταμένους ή μεταξύ συναδέλφων να είναι υπαρκτές, με εκπροσώπους του συνδικαλιστικού κινήματος να φέρονται σε εργαζομένους ανεπίτρεπτα, και πάει λέγοντας.
Βέβαια, οι κοινωνίες δεν ήταν ποτέ αγγελικά πλασμένες. Ατελή όντα οι άνθρωποι και όσοι απ’ αυτούς των αξιών τη στράτα πορεύονται πασχίζουν διαχρονικά, πρώτα να ζήσουν οι ίδιοι χωρίς να τις προδώσουν κι ύστερα μέσα από τον καθημερινό αγώνα τους να διασώσουν και να μεταλαμπαδεύσουν ό,τι είναι εφικτό. Κι είναι στ’ αλήθεια παράδοξο το ότι εκπλήσσονται οι άνθρωποι, όταν γίνονται διαφόρων ειδών αποκαλύψεις, που αφορούν στην ηθική συνανθρώπων τους. Όταν μάλιστα αυτοί δραστηριοποιούνται σε χώρους, όπου μόνο ήθος όφειλαν να επιδεικνύουν, προκαλείται μεγάλος θυμός και προσδοκία για τιμωρία και κάθαρση!
Τούτων δοθέντων, επειδή το θέμα των ημερών αφορά στον χώρο του αθλητισμού και κυρίως του θεάματος, τι σημαίνει στην ουσία του να θεωρείσαι άνθρωπος του πολιτισμού; Γιατί σαν πολύ μονοπωλείται από κάποιους αυτή η ιδιότητα, λες, κι ο πολιτισμός γεννιέται από μια κατηγορία ανθρώπων και όχι απ’ όλους, αφού ο καθένας σε τούτη τη γη αφήνει το πολιτιστικό του αποτύπωμα, ασχέτως αν είναι αθόρυβο, λάμπει μόνο στον μικρόκοσμό του, αλλά κουβαλά και μεταφέρει μνήμη και εμπειρία που έρχονται από το παρελθόν και κατευθύνονται στο μέλλον.
Αυτόν τον πολιτισμό εκθείαζε κι ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός, όταν, βλέποντας τη σύντροφό του, την Άννα, να μπαλώνει μια πετσέτα, έσκυψε, τη φίλησε και της είπε: «Αυτός είναι ο πολιτισμός της ράτσας μου, ο πολιτισμός της Μάνας μου και όλων των δικών μου.» (Άννα Σικελιανού, Η ζωή μου με τον Άγγελο, εκδ. Εστίας)
Και ομολογώ πως, όταν διάβασα, πριν χρόνια, αυτή τη φράση, ένιωσα να διαβαίνουν μπροστά μου η μάνα μου, η γιαγιά μου και γυναίκες του τόπου μου, που δίπλα τους μεγάλωσα! Κι αυτές μπάλωναν την πετσέτα κι ας είχαν καινούργια στην κασέλα, μεταποιούσαν ενδύματα, που λάβαιναν από φιλανθρωπικά δέματα, και τα μετέβαλαν σε υπέροχες δημιουργίες – νέα, διαφορετικά ενδύματα, πετσέτες, μαξιλάρια, ποδιές,… – μαγείρευαν λιτά, νόστιμα φαγιά με υλικά που προέρχονταν από οικόσιτα ζώα και κήπους της οικογένειας, πρωτοστατούσαν στις κοινωνικές και τις θρησκευτικές εκδηλώσεις, τελώντας πανάρχαια έθιμα, και, αγράμματες οι περισσότερες, γινόντουσαν φορείς και μεταλαμπαδεύτριες της Παράδοσης σ’ όλο της το βάθος!
Έτσι, όταν κάποιοι αυτοαποκαλούνται άνθρωποι του πολιτισμού, σφετεριζόμενοι κάτι που και σ’ άλλους ανήκει, ή, όταν μερικοί, οι οποίοι βρέθηκαν σε διοικήσεις πολιτιστικών συλλόγων κομπάζουν πως τους έχουν αναθέσει τον πολιτισμό, προκαλείται σ’ όσους τους ακούν, πέραν άλλων, θλίψη και βαθιά μελαγχολία. Κι αυτό, διότι, όχι σπάνια, οι πρώτοι αποδείχθηκαν κατώτεροι αυτού, που έστω και αυθαίρετα δηλώνανε, ενώ οι δεύτεροι, όταν έπρεπε να υπερασπιστούν την ουσία του λαϊκού πολιτισμού του τόπου τους, ακολούθησαν τους καταχραστές του ή κράτησαν ένοχη σιωπή.
Συμπερασματικά, τα συμβαίνοντα στον χώρο του θεάματος και αλλού, συνιστούν εκδήλωση σοβαρής κοινωνικής παθογένειας, κατακριτέας χωρίς υποσημειώσεις, την οποία οφείλουμε να δούμε με ανοιχτό πνεύμα, διότι θα είναι άδικο να καούν τα χλωρά μαζί με τα ξερά! Θεωρώντας, επίσης, σημαντική την αποκάλυψή της, παρότι προκαλείται ο κώδικας της ηθικής πολλών, ως άτομα και ως κοινωνία οφείλουμε να δούμε κατάματα την αλήθεια, όσο και αν είναι πικρή, και να συμβάλουμε στην πολυπόθητη κάθαρση. Διότι, αν συμβεί ό,τι και μ’ άλλα θέματα, τα οποία κερδίζουν το ενδιαφέρον του κοινού όσο από τα ΜΜΕ αναδεικνύονται, το τέρας, που ακούει στο όνομα κακοποίηση, σωματική, ψυχολογική, ηθική, κοινωνική,…, θα θεριεύει και θα καταβροχθίζει τη ζωή πολλών ανθρώπων και είναι κρίμα.