Γράφει ο Γιώργος Πριόβολος*
Σπίτια που χάνονται σε λίγες ώρες, οικογένειες που ξεριζώνονται, δάση που γίνονται στάχτη. Πίσω από κάθε πυρκαγιά δεν υπάρχουν μόνο καμένα δέντρα αλλά σιωπηλοί άνθρωποι που βλέπουν τη ζωή τους να διαλύεται. Η φωτιά δεν καίει μόνο το παρόν μας• καίει και το μέλλον της χώρας.
Κάθε καλοκαίρι η ίδια τραγωδία. Οι φλόγες καταπίνουν δάση, σπίτια, περιουσίες και μαζί τους τις ελπίδες χιλιάδων ανθρώπων. Η χώρα ξυπνά ξανά και ξανά σε έναν εφιάλτη που έχει γίνει ρουτίνα. Και όσο οι στάχτες σκεπάζουν τον ουρανό, τόσο βαραίνουν και οι ευθύνες μιας Πολιτείας που αποδεικνύεται διαρκώς απροετοίμαστη.
-Κλιματική αλλαγή και ελληνική πραγματικότητα
Η κλιματική αλλαγή φέρνει πιο θερμά καλοκαίρια, μεγαλύτερη ξηρασία, δυνατούς ανέμους. Το σκηνικό είναι εκρηκτικό. Όμως η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που το βιώνει. Η διαφορά είναι ότι άλλες χώρες οργανώνονται και προλαμβάνουν, ενώ εδώ αναλωνόμαστε σε δικαιολογίες και ατέρμονες συσκέψεις.
-Πολιτικές ευθύνες, η διαχρονική παθογένεια
Η εκάστοτε κυβέρνηση, οι περιφέρειες και οι δήμοι μιλούν για «έκτακτα φαινόμενα», αλλά στην πραγματικότητα η μόνη «κανονικότητα» του καλοκαιριού είναι οι πυρκαγιές. Η πρόληψη είναι λέξη-κενό. Οι αντιπυρικές ζώνες σπανίζουν, τα δάση μένουν ακαθάριστα, οι δασικοί δρόμοι αφημένοι. Έτσι, κάθε χρόνο βρισκόμαστε θεατές στο ίδιο έργο, με μόνο θύμα τη χώρα μας.
-Πολιτική εκμετάλλευση και επικοινωνιακό παιχνίδι
Η αντιπολίτευση κάθε φορά σπεύδει να επιτεθεί, χωρίς ουσιαστικές προτάσεις. Η κυβέρνηση απαντά αμυντικά, κρυμμένη πίσω από τις δυσκολίες των «πρωτοφανών φαινομένων». Το αποτέλεσμα; Αντί για εθνικό σχέδιο, βλέπουμε μια θλιβερή κομματική αντιπαράθεση πάνω στις στάχτες.
-Έχουμε τα μέσα;
Η Ελλάδα διαθέτει μεν εναέρια και επίγεια μέσα, αλλά ανεπαρκή. Ο στόλος αεροπυρόσβεσης είναι γερασμένος, οι βλάβες συχνές. Το Πυροσβεστικό Σώμα εργάζεται στα όρια, με πυροσβέστες που δίνουν υπεράνθρωπο αγώνα αλλά χωρίς την απαραίτητη ενίσχυση. Για πλήρη επάρκεια, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ανάγκη αύξησης τουλάχιστον 30% σε προσωπικό και μέσα, καθώς και επενδύσεις σε σύγχρονες τεχνολογίες, όπως drones και δορυφορικά συστήματα.
-Το οικονομικό κόστος της επάρκειας
Η πρόληψη έχει κόστος. Η αδράνεια όμως έχει πολλαπλάσιο. Η αγορά νέων μέσων, οι προσλήψεις, η συντήρηση και η εκπαίδευση ίσως φτάνουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Μα τα δισεκατομμύρια που χάνονται σε κατεστραμμένες καλλιέργειες, τουριστικές υποδομές και φυσικό περιβάλλον είναι ασύγκριτα μεγαλύτερα. Στην πραγματικότητα, η πρόληψη είναι επένδυση, όχι δαπάνη.
-Τι πρέπει να γίνει
Η χώρα χρειάζεται:
Εθνικό σχέδιο πρόληψης με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα.
Ετήσιο προϋπολογισμό πυροπροστασίας ανεξάρτητο από κομματικές σκοπιμότητες.
Εκπαίδευση πολιτών για πρόληψη και αντίδραση.
Συνεχή συντήρηση δασικών υποδομών και αυστηρό έλεγχο στις παραβάσεις.
-Η επιλογή που δεν μπορεί να περιμένει
Η Ελλάδα δεν μπορεί να συνεχίσει να παίζει τη μοίρα της στη ρουλέτα της φωτιάς. Οι φλόγες δεν κάνουν διακρίσεις, δεν περιμένουν αλλαγές κυβερνήσεων, δεν σταματούν σε κομματικά γραφεία. Κάθε χρόνο πληρώνουμε με στάχτες, με αίμα, με χαμένες ζωές. Η ευθύνη είναι συλλογική, αλλά κυρίως πολιτική. Ή θα επενδύσουμε σοβαρά στην πρόληψη ή θα μετράμε για πάντα τα αποκαΐδια. Και τότε, η ιστορία δεν θα συγχωρήσει κανέναν.
* Ο Γιώργος Πριόβολος είναι οικονομολόγος -διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών