Ο θάνατος της επιχειρηματικής «μαρίδας»

Γράφει ο Πάνος Κοσμάς

«Βαριά πρόστιμα για παραλείψεις, τυπικά λάθη ή καθυστερήσεις λίγων ημερών, ραγδαία ψηφιοποίηση μέσω «πακέτων», «φορολογική συμμόρφωση»: το ασφυκτικό πλαίσιο που στραγγαλίζει τους αυτοαπασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις»

Καλές οι στατιστικές, αλλά η «αλήθεια» τους λάμπει περισσότερο όταν επιβεβαιώνονται με οφθαλμοφανή τρόπο από την εμπειρία. Ιδού ένα στατιστικό στοιχείο που, όταν δημοσιοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Μελετών της ΓΣΕΒΕΕ, της Γενικής Συνομοσπονδίας των Επαγγελματοβιοτεχνών και Εμπόρων, δεν προκάλεσε κάποιο σοκ: το 1/3 των μικρών επιχειρήσεων της Ελλάδας δηλώνουν σε σχετική έρευνα ότι δεν θα αντέξουν ώς το 2026. Η καταστροφή όμως δεν πρόκειται να περιμένει μέχρι τότε, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει και τα ίχνη της εμφανίζονται μαζικά στις γειτονιές της Αθήνας και των άλλων μεγάλων πόλεων: ρολά που κατεβαίνουν, βιτρίνες άδειες, λουκέτα που πολλαπλασιάζονται, ενοικιαστήρια που ξεφυτρώνουν εκεί που κάποτε λειτουργούσε μια μικρή επιχείρηση που δεν άντεξε, το βιβλιοπωλείο, το μπακάλικο ή το συνεργείο που εξυπηρετούσε τον κόσμο της γειτονιάς για δεκαετίες. (…)

Νέες πλατφόρμες, νέες παγίδες

Από τον Σεπτέμβριο η κατάσταση έγινε ακόμη πιο δύσκολη. Το ψηφιακό δελτίο αποστολής, σε συνδυασμό με το myDATA και το e-τιμολόγιο, ήρθε να προσθέσει ακόμη ένα στρώμα κόστους και κινδύνων.
Στην πράξη, το πλαίσιο που παρουσιάζεται ως «εκσυγχρονισμός» λειτουργεί ως μηχανισμός συγκέντρωσης με διπλή έννοια: από τη μια, εξολοθρεύονται οι μικροί για να ανοίξει χώρος για τους μεγάλους, από την άλλη, κατασκευάζονται ψηφιακά «πακέτα» έτοιμα προς πώληση στις εταιρείες πληροφορικής. ….. Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν εσωτερικά λογιστήρια, νομικά τμήματα και υποδομές τεχνολογίας. Οι μικρές αναγκάζονται να πληρώνουν εξωτερικές υπηρεσίες, συμβουλευτικά γραφεία, software και τεχνική υποστήριξη απλώς για να σταθούν όρθιες.

Μια έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (Ιούνιος 2025) είναι αποκαλυπτική: το κόστος συμμόρφωσης για μια μικρή επιχείρηση είναι δέκα φορές υψηλότερο ανά εργαζόμενο σε σχέση με μια μεγάλη. Πρόκειται για μηχανισμό που σπρώχνει μεθοδικά τις μικρές επιχειρήσεις έξω από την αγορά. Η αρχική πρόθεση των μέτρων ήταν να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή. Στην πράξη, όμως, η υπερπληθώρα υποχρεώσεων, η πολυπλοκότητα των διαδικασιών και η πλήρης απουσία κατανόησης σε περιπτώσεις ανθρώπινου λάθους έχουν φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Οι μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν τον χρόνο ούτε τα εργαλεία να παρακολουθούν αν κάθε διαβίβαση πέρασε σωστά στο σύστημα. Συχνά δεν διαθέτουν καν την τεχνική κατάρτιση για να καταλάβουν πότε το πρόβλημα οφείλεται σε δυσλειτουργία του ίδιου του συστήματος.

Ετσι, μέτρα που υποτίθεται ότι στοχεύουν τη φοροδιαφυγή, καταλήγουν να λειτουργούν σαν παγίδα για τον επαγγελματία που παλεύει να βγάλει το μεροκάματο. (…)

Η «φάμπρικα» των προστίμων

Η Ελλάδα φαίνεται να έχει αναγάγει τα πρόστιμα σε κεντρική πολιτική. Συχνά δεν αφορούν καν τη φοροδιαφυγή, αλλά παραλείψεις, τυπικά λάθη ή καθυστερήσεις λίγων ημερών.
● ΓΕΜΗ: Από 1/1/2026, η μη υποβολή οικονομικών καταστάσεων επισύρει πρόστιμα έως 25.000 €, ακόμη και για μία μέρα καθυστέρησης!
● Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων: Πρόστιμα 5.000 έως 10.000 € σε μικρές οντότητες ή σωματεία χωρίς προσωπικό, για εκπρόθεσμη καταχώριση στοιχείων που έτσι κι αλλιώς υπάρχουν στο ΓΕΜΗ ή στην εφορία.
● Ψηφιακό Δελτίο Αποστολής: Τα πρόστιμα δεκαπλασιάστηκαν (5.000-10.000 € ανά έλεγχο). Το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό. Ενας τεχνικός που ξεκινά με το φορτηγάκι του πρέπει να εκδίδει και να διαβιβάζει δελτία για κάθε βίδα που φορτώνει, κάθε αναλώσιμο που χρησιμοποιεί και κάθε κομμάτι που επιστρέφει στην έδρα – ακόμα κι αν δεν το ξεφόρτωσε. Και όλα αυτά στην Ελλάδα όπου ο ψηφιακός αναλφαβητισμός στη μεγάλη πλειονότητα των επιχειρηματιών είναι πραγματικότητα και οι ψηφιακές υποδομές είναι οι πιο καθυστερημένες της Ευρώπης.
● ΣΕΠΕ: Πρόστιμο (με απομακρυσμένο έλεγχο) 3.000 ευρώ ανά εργαζόμενο σε επιχειρήσεις των οποίων οι εργαζόμενοι έχουν 3 «ορφανά χτυπήματα» και άνω τον μήνα (σημαίνουν την ψηφιακή κάρτα στην είσοδο και δεν το πράττουν στην έξοδο ή το αντίστροφο).
● Επιθεώρηση Εργασίας: Πρόστιμο 10.000 ευρώ για τη μη ανάρτηση σε εμφανές σημείο του καταστήματος των διαδικασιών που υφίστανται σε επίπεδο επιχείρησης για την καταγγελία και την αντιμετώπιση συμπεριφοράς βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης.
● esend/myDATA: Αν μια απόδειξη εκδοθεί αλλά δεν «ανέβει» στην πλατφόρμα λόγω τεχνικού προβλήματος, το πρόστιμο είναι βέβαιο. Επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 50% του ποσού του ΦΠΑ των μη διαβιβασθέντων στοιχείων και 48ωρο λουκέτο με την ταμπέλα «Κλειστό λόγω φορολογικών παραβάσεων»!

Το παράδοξο; Οι ποινές συχνά δεν επιβάλλονται όταν δεν εκδίδεται απόδειξη, αλλά όταν έχει εκδοθεί και δεν διαβιβάστηκε εγκαίρως. Ετσιδημιουργείται μια «βιομηχανία προστίμων», που απειλεί περισσότερο τους μικρούς και πολύ λιγότερο τους μεγάλους.
(ΠΗΓΗ: www.efsyn.gr)