Ποιος θα τους διδάξει;

της Παναγιώτας Π. Λάμπρη,
πεζογράφου – ποιήτριας

Καθώς βάδιζα πρωί πρωί σε κάποια παραλία, διαπίστωσα, όπως και σ’ άλλες βέβαια, πως κάποιοι που την είχαν χαρεί την προηγούμενη μέρα είχαν αφήσει εκεί τα σημάδια τους. Όχι από τις πατούσες τους, αν και υπήρχαν όπως είναι φυσικό τέτοια. Είχαν παρατήσει εκεί εμφανώς ή είχαν θάψει στην άμμο τα αποτσίγαρά τους, τα ποτηράκια του καφέ, κ.λπ. Όταν μπήκα στη θάλασσα, είδα και αρκετά απολυμαντικά μαντιλάκια βυθισμένα, έτοιμα να τα καταβροχθίσουν οι χελώνες, που βγαίνουν στη συγκεκριμένη ακτή να γεννήσουν τα αβγά τους, ή όποιο άλλο θαλάσσιο ζωντανό τα θεωρήσει κατάλληλη γι’ αυτό τροφή.

Φυσικά οι άδειες πλαστικές φιάλες νερού, τα ποτήρια του καφέ, τα κουτάκια αναψυκτικών, όλα ανακυκλώσιμα, αλλά και άλλα απορρίμματα «στολίζουν» δυναμικά τις άκρες πολλών δρόμων. Ακόμα και σημεία όπου σταματούν περιηγητές, για ν’ απολαύσουν τη θέα, βρίθουν σκουπιδιών κι ας υπάρχει συχνά λίγα μέτρα πιο κει κάδος, όντας πάντα πρόχειρη καύσιμη ύλη για πρόκληση πυρκαγιών ή αιτία ρύπανσης και άλλων σημείων με το πρώτο φύσημα του ανέμου, ο οποίος, όχι σπάνια, τα οδηγεί στη θάλασσα. Αλλά κι όταν δεν υπάρχει κάδος φαίνεται πως τους ενοχλεί να τα κρατήσουν για λίγο στο αυτοκίνητο και να τα πετάξουν, όταν βρουν! Δε βαριέσαι, μακριά από μας κι όπου πέσουν!

Δεν κουράστηκες να γράφεις και να ξαναγράφεις για το ίδιο θέμα, ίσως πουν κάποιοι που θυμούνται παλιότερα σχετικά κείμενά μου. Όχι, είναι η απάντηση, διότι, αν κι έπαψα να πιστεύω πως οι γραφιάδες θ’ αλλάξουν τον κόσμο, διατηρώ την ελπίδα πως έστω και λίγοι να διαβάσουν το άρθρο, θα προβληματιστούν και θ’ αλλάξουν, ίσως, στάση ζωής σε θέματα καθαριότητας του δημόσιου χώρου.

Και τούτο, διότι πίσω απ’ αυτή τη στάση αδιαφορίας για το περιβάλλον, για την αισθητική και την ομορφιά του δημόσιου χώρου, όχι του ιδιωτικού που ό,τι θέλεις κάνεις που λέει ο λόγος, τι κρύβεται τελικά; Η άγνοια, η παντελής απουσία παιδείας, ο άκρατος ναρκισσισμός, η αδιαφορία, η περιφρόνηση για καθετί που δεν μας ανήκει άμεσα, ο προβληματικός εαυτός μας,… Τι ακριβώς;

Μπορεί όλα τούτα μαζί και άλλα πολλά! Σημασία έχει πως, βλέποντας αυτές τις απεχθείς εικόνες, εκτός από αποστροφή, νιώθεις την απουσία της έννοιας της λέξης πολίτης. Που σημαίνει ότι έχεις δικαιώματα και υποχρεώσεις. Φαίνεται, όμως, ότι αρκετοί θεωρούν πως έχουν μόνο δικαιώματα, αν και οφείλουν να γνωρίζουν πως το δικαίωμά σου να κάνεις ό,τι θέλεις πάει μαζί με το έχεις την υποχρέωση να υποστείς τις συνέπειες. Ή όχι;

Διότι αν όλοι όσοι ανενδοίαστα ρυπαίνουν τον δημόσιο χώρο, υφίσταντο συνέπειες, π.χ. οικονομικές, θα απέφευγαν να το κάνουν ή θα το έκαναν σπανιότερα, όπως γίνεται σε πολλές χώρες, όπου ακόμα και οι πολίτες καταγγέλλουν τέτοιες αντικοινωνικές συμπεριφορές, χωρίς να θεωρούνται χαφιέδες.

Είναι καιρός πια να δούμε το θέμα βαθύτερα, ειδικά οι Δήμοι οφείλουν να καθαρίζουν συχνότερα, λειτουργώντας ως παράδειγμα, καθώς πολλοί, όταν βλέπουν σκουπίδια, ρίχνουν κι άλλα. Όσο για την περιβόητη παιδεία, τι να πούμε…

Όλοι διδάσκονται στα σχολεία για τη σπουδαιότητα της καθαριότητας και της προστασίας του δημόσιου χώρου και γενικότερα του περιβάλλοντος. Σημασία εν τέλει έχει τι διδάσκει η οικογένεια και η κοινωνία ολόκληρη. Εκτός και υπάρχει μια κατηγορία πολιτών, οι οποίοι είναι ανεπίδεκτοι μαθήσεως ή δεν έχουν καμία αίσθηση ατομικής και κοινωνικής ευθύνης. Ώρα να τους διδάξει κάποιος… Τρόποι υπάρχουν!