(Η βέλτιστη ή μια δεύτερη καλύτερη επιλογή;)
Του Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, π. Αν. Υπουργού Οικονομικών
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας αν και έχει παροπλισθεί από αρμοδιότητες δεν παύει να είναι ο καθρέπτης της χώρας.
Ο κάθε υποψήφιος οφείλει να πληροί ένα σύνολο κριτηρίων, που συνιστούν την αναγκαία συνθήκη για την εκλογή του. Πρέπει λοιπόν να είναι ταυτόχρονα και όχι διαζευκτικά, ενάρετος, δίκαιος, εύστροφος και μορφωμένος. Οφείλει επίσης να έχει τις ανάλογες περγαμηνές στη δουλειά που κάνει, καθώς «Πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται», κατά τον Πλάτωνα.
Κερδίζει περισσότερο έδαφος κάθε υποψήφιος αν έχει διεθνές κύρος, είτε λόγω της επιστημονικής ή επαγγελματικής του εμβέλειας είτε λόγω κατοχής στο εξωτερικό μιας εξέχουσας θέσης, που προήλθε από εκλογή ή κερδήθηκε από τον ίδιο εξαιτίας του αναγνωρισμένου έργου του.
Όλα αυτά συνδυάζονται απαραίτητα με τα κριτήρια που προσδιορίζουν την ικανή συνθήκητης εκλογήςτου. Αυτά προκύπτουν από το πάντρεμά των προαναφερθέντων με την αποτελεσματικότητα και το θετικό του ισοζύγιο στην πολιτική, την επιστημονική ή την επαγγελματική του δραστηριότητα. Από μόνες τους αυτές οι δυο συνθήκες δεν οδηγούν στα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ο ενάρετος βίος ενός υποψηφίου αποτελεί κύρια μεταβλητή της εξεταζόμενης συνάρτησης, εξαιτίας ενός μοναδικού ελλείμματος που βιώνει η χώρα: Η Ελλάδα είναι το πιο διεφθαρμένο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η 67η πιο διεφθαρμένη χώρα του πλανήτη. Να υπενθυμίσουμε ότι το 2012, επί του μηχανισμού λειτουργίας της «Διαύγειας» στις κρατικές προμήθειες, η Ελλάδα άγγιξε το δικό της ζενίθ, της 92ης πιο διεφθαρμένης χώρας.
Διεθνώς διασύρεται από το εν λόγω χαρακτηριστικό της, δημιούργημα πολιτικών συνθηκών δεκαετιών. Κάποιοι πολιτικοί μετά το 1990 έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατάκτηση αυτής της… ζηλευτής θέσης στην κλίμακα της διαφθοράς. Αυτοί έπρεπε ήδη να είχαν εξοστρακιστεί και όχι να έχουν στο μυαλό τους διάφορα αξιώματα.
Η μη αποκάλυψη της αλήθειας δεν αποτελεί και άλλοθι αθωότητας στη συγκεκριμένη περίπτωση, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία. Όταν βοά ο τόπος για περιπτώσεις διαφθοράς και η βοή αυτή διαχέεται στον υπερθετικό βαθμό παντού, οι αποδείξεις είναι περιττές.
Η επιλογή για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας μιας αξιόλογης δικαστικού, προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), για την οποία δεν υφίστανται σκιές ως προς την υπόληψή της, έχοντας επίσης θετικότατο ισοζύγιο στο έργο της θεωρείται καταρχάς μια καλή επιλογή. Ευτυχώς, δεν προτάθηκε άλλο άτομο πολιτικά φθαρμένο και με νέφη για τον μη ενάρετο βίο του. Η χώρα τη γλύτωσε προς το παρόν, οπότε περισώζεται ό,τι απέμεινε από την χαμένη της υπόληψη.
Είναι όμως η κα Σακελλαροπούλου η καλύτερη δυνατή επιλογή; Ή διαφορετικά, δεν υπήρχαν πιο αξιόλογα άτομα, προερχόμενα ακόμη και από τον χώρο της δικαιοσύνης που να συνδύαζαν περισσότερα θετικά χαρακτηριστικά; Τέτοια θα μπορούσαν να είναι παραδείγματος χάρη η διεθνής τους εμβέλεια και η πιο έντονη αίσθηση της πολιτικής μέσα από την προσωπική τους συμμετοχή σε λεπτά ζητήματα της εσωτερικής ή εξωτερικής πολιτικής.
Ακόμη, δεν υπήρχαν πολιτικοί, άνδρες ή γυναίκες με έντονη προσωπικότητα και χωρίς σκιές για συμμετοχή στα γνωστά διαπλεκόμενα και σε υποθέσεις διαφθοράς, με θετικότατο ισοζύγιο πολιτικών πράξεων και επιλογών κατά την περίοδο όπου συμμετείχαν ενεργά στην πολιτική ζωή της χώρας;
Φυσικά και υπήρχαν. Γιατί δεν επελέγησαν; Αυτό είναι υπόθεση της κυβέρνησης και ή ίδια θα επωμισθεί το κόστος ή το κέδρος των επιλογών της.
Διεθνώς πάντως βλέπουμε ότι σε θέσεις καίριες ή έστω «θέσεις σύμβολο», επιλέγονται από την μια πλευρά άτομα ευυπόληπτα και με έργο στο ενεργητικό τους, τα οποία όμως από την άλλη δεν είναι ισχυρές προσωπικότητες ικανές να ενοχλήσουν το πολιτικό σύστημα όταν αυτό παρεκτρέπεται, είτε με τον λόγο τους ή ακόμη και με την υπογραφή τους.
Το πολιτικό μας σύστημα, αντιγράφοντας λοιπόν τη διεθνή πρακτική, δε θέλει προσωπικότητες με μεγάλη εμβέλεια, ακόμη και σε θέσεις ψαλιδισμένες από αρμοδιότητες πολιτικής υφής!