Συνέντευξη της κ. Ελένης Σαραντίτη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Έγραψα βιβλία που
μου έδωσαν χαρά, δύναμη, γνώση, καλοσύνη.
Χίλιες ζωές έχω ζήσει γράφοντάς τα. Σε ανίδωτους
τόπους βρέθηκα

Ερ.: Πρόσφατα επανεκδόθηκε ένα από τα αγαπημένα σας βιβλία «Ο κήπος με τα αγάλματα» Γιατί αγκαλιάστηκε και αγαπήθηκε από την πρώτη στιγμή από τους αναγνώστες;

Απ.: Αγαπήθηκε. Ναι. Όμως αγαπήθηκε πρώτα από εμένα. Το έγραψα με λαχτάρα και σεβασμό. Έγραψα για το θαύμα της πρώτης μου ζωής- μήπως και αυτής που ακολούθησε – και εξακολουθεί να με ακολουθεί. Ο καιρός πριν τη συγγραφή του ήταν δύσκολος για μένα. Απώλειες αγαπημένων. Ότι είχα περάσει τα είκοσι τρία. Τους ήθελα απεγνωσμένα. Έτσι, για να γαληνέψω γύρισα σ’ εκείνο το καλοκαίρι. Καλοκαίρι με μάγια. Τελείωνα το δημοτικό στην όμορφη μικρή πόλη μας, την Νεάπολη Λακωνίας. Θάλασσα άσωστη και φίλοι αγαπημένοι, ευωδιές της γης και του γιαλού, παιχνίδια, δειλές αγάπες και τα αγάλματα!. Ο θησαυρός μας. Το πάμφωτο πρόσωπο της πατρίδας μας. Έγραψα το βιβλίο σε λίγους μήνες· όσο το έγραφα αισθανόμουν ότι μου φύτρωναν φτερά σπάνιων πουλιών. Έτσι έγινε με τον «Κήπο με τ’ Αγάλματα» και είναι μια αληθινή ιστορία, ωραία σαν τα αγάλματα. Αγαπήθηκε γιατί μιλά για χαρά, αγάπη, φιλία, έναν πρώτο παιδικό έρωτα, για σεβασμό στην Ιστορία, γνώση του καλού, ευθύνη απέναντι σε τούτη την αρχαία -λάμπουσα ακόμη πατρίδα.

Ερ.: Το βιβλίο μεταφέρθηκε στην μικρή οθόνη από την ΕΡΤ. Μπορείτε να μας πείτε λίγα πράγματα για εκείνη την τηλεοπτική μεταφορά;

Απ.: Το ότι μεταφέρθηκε στην μικρή οθόνη το έκανε ακόμη πιο αγαπητό. Ο σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης το πλησίασε με ευαισθησία, οι ηθοποιοί ανεγνωρισμένοι, όλοι, π. χ. ο Φωτόπουλος, ο Μορίδης, ο Μοσχίδης, η Γεραλή, η Ρώτα κ.ά., η μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη εξαίρετη, και τα παιδιά –ηθοποιοί χάρμα. Έπαιξαν και Τσιγγανάκια, θυμάμαι το αγγελικό τραγούδι του μικρού Παϊτέρη. Μου έχουν πει πως σχεδόν όλα τα παιδιά μα και μεγάλοι μαζεύονταν στα σπίτια τους την ώρα της προβολής του «Κήπου». Στο εξωτερικό προβλήθηκε με επιτυχία σε αρκετές χώρες. Κάποτε που είχαμε επισκεφθεί την Νορβηγία είδαμε στο σαλόνι του ξενοδοχείου να προβάλλεται ο «Κήπος με τ’ Αγάλματα». Δεν το πιστεύαμε!!!
Ασφαλώς και μεταφράστηκε σε άλλες χώρες όπως Βέλγιο, Δανία κ. ά. Ας μην αναφέρω τους ναυτικούς (κάποτε μέλη της παρεούλας μας) που είδαν ταξιδεύοντας σε ξένα νερά, το έργο. Μεγάλη η συγκίνησή τους. Το ότι απόσπασμα του διδάσκεται στο Ανθολόγιο Ε’ ΣΤ’ Δημοτικού, με χαροποίησε. Η άσβεστη παιδική μνήμη, μα και η πραϋντική νοερή παρουσία των γονιών μου, με βοήθησαν ώστε να γράψω ένα βιβλίο που κυκλοφορεί συνεχώς περίπου πενήντα χρόνια τώρα!

Ερ.: Τώρα το βιβλίο επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Πατάκης; Σε τι βοηθά μια επανέκδοση ενός πετυχημένου βιβλίου;

Απ.: Βοηθά- αναντίρρητα- μια καινούρια έκδοση και ένας εκδοτικός οίκος με κύρος. Καινούρια εμφάνιση, εικόνες ελκυστικές, επιπλέον δημοσιεύματα, φρέσκο είναι ακόμη και ας έχει κάνει πολλές ανατυπώσεις. Κυρίως όμως βοηθά γιατί το θέμα του αφορά την πατρίδα μας, την αγάπη μας σε αυτήν, την παρουσία της και την ακαταγώνιστη συμμετοχή της στην εξέλιξη του πολιτισμού. Οι δε ήρωες του είναι αυθεντικοί, απλοί και εξαίσιοι.

Ερ.: Αλλά ας μιλήσουμε για την υπόθεσή του. Μια μεγάλη παρέα παιδιών ζουν τις χαρές των διακοπών. Αυτή η ανεμελιά τους κάνει να ονειρεύονται;

Απ.: Καλοκαίρι δίπλα στο κύμα, παιχνίδια με τη θάλασσα, πουλιά, βόλτες, τραγούδια, βάρκες, δελφινάκια δίπλα στους κολυμβητές, ο Κάβο-Μαλιάς με τη λευκή φώκια και το παιδάκι της, οι βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησιές του, (που εσχάτως ορισμένοι μάχονται να τον γεμίσουν ανεμογεννήτριες, αυτό το σεβαστό μνημείο της φύσης και της θρησκείας), οι καρέτα-καρέτα με τα μικράκια τους να ροβολούν προς το κύμα, η γνωριμία με τα αγάλματα, η ευθύνη τους γι’ αυτά, το φως του κάλλους τους, λαμπρύνουν τον κόσμο τους, ζουν ένα όνειρο. Η φαντασία των παιδιών ήταν ασυγκράτητη. Κάλπαζε. Σαν καθαρόαιμο.

Ερ.: Αγαπημένο τους στέκι ένας ολάνθιστος κήπος με αρχαία αγάλματα. Πώς τα ανακάλυψαν τα παιδιά;

Απ.: Ο κήπος υπάρχει ακόμη. Βαστά και την παλιά ευωδιά. Για μερικούς και την παλιά ιερότητα.Τα αγάλματα τα είχαμε βρει κοντά στη θάλασσα, δίπλα στο απολιθωμένο δάσος. Σκάβαμε. Υπήρχε άμμος και άργιλος εκεί. Και ξάφνου ακούστηκε η φωνή μου αλλοπαρμένη: «Ένα άγαλμα!!! Ένα άγαλμα!!!». Έκσταση και θάμπος το χαμόγελο της κόρης, τα μάτια που βασίλευαν, ο κρινένιος λαιμός. Τακτοποιήθηκαν προσωρινώς στον κήπο από τους μεγάλους ως να έλθουν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία της Σπάρτης…

Ερ.: Τα παιδιά δίνουν και ονόματα στα αγάλματα. Σε τι βοηθά αυτό στο παιχνίδι της μάθησης και της ενηλικίωσης;

Απ.: Τα ονόματα τα έδωσαν όχι για άλλον λόγο· τα αισθάνονταν ζωντανά, δίπλα τους. Φίλους που τους δώρισε η αγάπη της γης τους. Έβλεπαν την συμμετρία, τη σοβαρότητα, το μειδίαμα, την ευγένεια της ωραίας παρουσίας, ρώτησαν, διάβασαν, έμαθαν και αγάπησαν. Όταν αγαπάς όλα μέσα σου ροδίζουν, πλαταίνουν, ομορφαίνουν ενώ εσύ γίνεσαι μέρος ενός σπάνιου και πολύτιμου συνόλου. Είναι η γνώση· μα είναι και η ενηλικίωση με τις χαρές και τους πόνους της.

Ερ.: Η ζωή στην ήσυχη πόλη και η γνωριμία τους με την ιστορία του τόπου τα κάνει να καταλάβουν ποιοι είναι οι μακρινοί πρόγονοι τους. Πόσο σημαντικό είναι να ζεις από μικρός σε τόπο που έχει αρχαία μνημεία;

Απ.: Τυχεροί όσοι έζησαν όπως η παρέα του βιβλίου. Που γλυκάθηκε η καρδούλα τους στην όψη της σεπτής και έκπαγλης αρχαίας πατρίδας. Ετούτο είναι πλούτος που δεν αφαιρείται και χαρές που δεν ξεχνιούνται. Και υπερηφάνεια που δεν είναι καύχηση και αλαζονεία παρά σεμνότητα, ήθος και σεβασμός στα έργα τα καλά.

Ερ.: Το βιβλίο ακτινοβολεί απλότητα και κάλλος ψυχής. Πώς καταφέρατε και απεικονίσατε τον εσωτερικό κόσμο των παιδιών μέσα από το παιχνίδι και τη γνωριμία των παιδιών με αυτή την καινούργια ανακάλυψη, τα αγάλματα;

Απ.: Αναρωτιέμαι κι εγώ πώς και τόση απλότητα, αγνότητα, ομορφιά. Ότι το ονειρεύτηκα το βιβλίο, ονειρεύτηκα και τα αγάλματα και εκείνο το καλοκαίρι. Αλλά δεν ήταν όνειρο, ήταν μια πολύτιμη πραγματικότητα, ένα θησαυρός που μας κληροδοτήθηκε με την ευχή και την προτροπή να μην λησμονήσουμε, και αν είναι δυνατό, να προσπαθήσουμε να τον διαφυλάξουμε παραδίδοντας στις επόμενες γενεές ομορφιά και λαμπρότητα. Ψυχής και νου. «…τα μάτιασου ξεσκεπασμένα ξαφνικά, τα πρώτα μάτια του κόσμου…» γράφει ο Σεφέρης.

Eρ.: Το βιβλίο σας επανεκδίδεται σαράντα χρόνια μετά. Τι έχει αλλάξει όμως στην ελληνική κοινωνία και στο μεγάλωμα των παιδιών και τα παιχνίδια τους;
Απ.: Άλλα άλλαξαν και άλλα όχι. Όχι, δεν άλλαξαν οι βασικές αξίες. Το καλό και το ωραίο πάντοτε θα ελκύει. Και η αλήθεια θα γοητεύει και θα πείθει. Η φιλία, η οικογένεια, η συμμετοχή, η ευγενής άμιλλα, ο σεβασμός, η ειρήνη, οι παραδόσεις, οι στόχοι, η συγκίνηση από την τέχνη, το βιβλίο και το παραμύθι σαν μέσο παρηγορίας, η ευθύνη, η φιλοξενία, υπάρχουν ορατές και προστατευτικές. Αγαπούμε την ειρήνη, τις ιδέες· τα παιδιά. Λαχταρούμε για αυτά. Φιλόπονοι και καλλιεργημένος εκ γενετής. Το κύτταρο… Τα παιχνίδια των παιδιών άλλαξαν (όχι όλα) μα δεν εξαφανίστηκαν τα πολλά εξαιρετικά βιβλία που πάντοτε τα καλούν. Έχουμε λαμπρούς εκπαιδευτικούς, λαμπρούς επιστήμονες, λαμπρές οικογένειες. Τι άλλο να επιθυμήσουμε σε αυτούς τους εξαιρετικά δύσκολους καιρούς, εκτός από υγεία; Τα άλλα προσπαθούμε να τα κουμαντάρουμε. Θα τα καταφέρουμε. Ελπίζω.

Ερ.: Είστε ικανοποιημένη από την μακρόχρονη παρουσία σας στα ελληνικά γράμματα;
Απ.: Ναι. Θα έλεγα δίχως να διστάσω. Έγραψα βιβλία που μου έδωσαν χαρά, δύναμη, γνώση, καλοσύνη. Χίλιες ζωές έχω ζήσει γράφοντάς τα. Σε ανίδωτους τόπους βρέθηκα. Παρούσα σε γεγονότα απίστευτα. Έμαθα να αγαπώ. Απέκτησα αίσθηση του ωραίου και του αληθινού. Έδωσα χαρές που μου επιστράφηκαν από τους αναγνώστες τους οποίους αγάπησα και σεβάστηκα. Πέρασα και περνώ μια γεμάτη, ευλογημένη ζωή.-

Βιογραφικό
Γεννήθηκε στη Νεάπολη Λακωνίας, από δεκαεπτά ετών, όμως, ζει στην Αθήνα. Έμαθε βιβλιοθηκονομία στην Εθνική Βιβλιοθήκη και αγγλικά σε κολέγιο του Λονδίνου. Στα δεκαεννέα της χρόνια τυπώνεται το πρώτο της βιβλίο, διηγήματα, το οποίο διδάσκεται στο πανεπιστήμιο του Μονάχου, ενώ άρχισαν να δημοσιεύονται κείμενά της σε Αθηναϊκές εφημερίδες. Το εφηβικό βιβλίο της “Κάποτε ο Κυνηγός” απέσπασε τον Έπαινο της ΟΥΝΕΣΚΟ στον παγκόσμιο διαγωνισμό νεανικής λογοτεχνίας με θέμα την ανοχή και την κατανόηση, τιμήθηκε με το βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού παιδικού βιβλίου και επίσης με το Κρατικό Βραβείο νεανικού βιβλίου του Υπουργείου Πολιτισμού. Από τα δέκα -εν συνόλω- βιβλία της, τρία έχουν γίνει σίριαλ για την κρατική τηλεόραση και αρκετά διηγήματά της μεταφράστηκαν στα γερμανικά, σουηδικά και δανέζικα.
Συνεργάστηκε με το ραδιόφωνο και την τηλεόραση σε εκπομπές βιβλίου ενώ σε εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας δημοσιεύει κατά καιρούς διηγήματα, άρθρα, ταξιδιωτικά, πορτρέτα συγγραφέων. Το ιστορικό μυθιστόρημά της “Ο κάβος του Αγίου Αγγέλου” ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο μυθιστορήματος το 2000. Συνεργάζεται επίσης με τα ηλεκτρονικά περιοδικά βιβλίου diastixo.gr και Bookbar.gr. Αποσπάσματα από έργα της υπάρχουν στο Ανθολόγιο Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού, στα Νέα Ελληνικά των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων και στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου. Για την προσφορά της στο παιδικό βιβλίο ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου την τίμησε με το Μεγάλο Βραβείο 2011.