Συνέντευξη του Ανδρέα Ανδριανόπουλου στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Οι Έλληνες γνωρίζουν την ιστορία που διδάσκει το σχολείο. Κι αυτή δεν την μαθαίνουν πάντα καλά.
Υπάρχουν λοιπόν σίγουρα κενά
Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος υπήρξε για πολλά χρόνια Βουλευτής, Υπουργός και Δήμαρχος Πειραιά. Από το 1994 έχει εγκαταλείψει την πολιτική –με μία διετή ανάπαυλα το 2004– κι απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας (σύμβουλος πολιτικού ρίσκου γιa επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία και σε χώρες της Κεντρικής Ασίας), στην ενημέρωση και στον πανεπιστημιακό χώρο. Έχει διδάξει σε ΗΠΑ, Ρωσία και Ελλάδα, ενώ υπήρξε visitingscholar του Κολεγίου St. Edmund’s του Πανεπιστημίου του Cambridge και δύo φορές εταίρος δημόσιας πολιτικής του μεγάλου ερευνητικού κέντρου Woodrow Wilson Center της Ουάσινγκτον. Διετέλεσε σύμβουλος της Ρωσικής Κυβέρνησης για ζητήματα ανταγωνισμού και Απελευθέρωσης
Ερ.: Πώς ξεκίνησε η ιδέα της έκδοσης του βιβλίου «49 Παράθυρα στην Ιστορία», εκδόσεις Αρμός;
Απ.: Μετά από αρκετό διάβασμα, στη διάρκεια κυρίως της πανδημίας. Μιλώντας με φίλους κατάλαβα πως πολλά γεγονότα και πρόσωπα είναι απόλυτα η σχετικά άγνωστα. Αυτό με κίνησε να θέλω να τα κάνω περισσότερο γνωστά. Έτσι προέκυψε η συγγραφή του βιβλίου.
Ερ.: Υπάρχουν κάποια γεγονότα στην ιστορία που παραμένουν στη σκιά. Για ποιο λόγο;
Απ.: Πολλά κι όχι σκόπιμα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η σύνδεση γεγονότων μεταξύ τους και ο σχηματισμός της ευρύτερης εικόνας. Κάποια όμως είναι αρκετά περίεργο γιατί παραμένουν στο σκοτάδι. Λχ ο Κορόνδειλος Κλαδάς, πολέμαρχος της Μάνης, που κατενίκησε σε ανοιχτή μάχη πεδίου τον Μωάμεθ τον Πορθητή αφού αυτός είχε κυριεύσει την Κων/πολη. Γιατί να μην είναι γνωστός; Το ίδιο με τις πολλές – ελάχιστα γνωστές – συγκρούσεις στις Θερμοπύλες , τους γεννημένους στη Μυτιλήνη αδελφούς κουρσάρους Μπαρμπαρόσα, την λέσχη των “12 Αποστόλων” του Καίμπριτζ, κα. Έχουν βρεθεί στην σκιά για ποιο λόγο; Κάπου μπορεί να υπήρξε και σκοπιμότητα. Όπως ο ρόλος του καπετάνιου Οικονόμου στην είσοδο της Ύδρας στην Επανάσταση του 1821.
Ερ.: Γράφετε ότι σκοπός του βιβλίου είναι ο αναγνώστης να αντιληφθεί τα ευρύτερα ρεύματα. Είναι δεκτικός ο αναγνώστης σε ιστορικές μελέτες και βιβλία;
Απ.: Εκτιμώ πως στην εποχή μας είναι δεκτικότερος από παλαιότερα. Με τόσες συζητήσεις, κείμενα, εκπομπές και βιβλία ή άρθρα περί γεωπολιτικής είναι περισσότερο υποψιασμένος από παλαιότερα για τα υπόγεια ρεύματα σύνδεσης γεγονότων μεταξύ τους. Φρόντισα βέβαια τα κείμενα να είναι σύντομα ώστε να τον κουράζουν. Και να γίνονται περισσότερο ελκυστικά.
Ερ.: Τα ιστορικά μυθιστορήματα μπορούν να συνεισφέρουν στην γενικότερη μάθηση της ιστορίας;
Απ.: Αν είναι ακριβή κι όχι προϊόντα αχαλίνωτης φαντασίας σίγουρα συνεισφέρουν. Αν όμως είναι γεμάτα ανακρίβειες και ευχολόγια μπορούν να καλλιεργούν τον λαϊκισμό, και να γίνουν επικίνδυνα.
Ερ.: Κάθε μια ιστορία σας μοιάζει με ένα διαμαντάκι που λάμπει γιατί αποκαλύπτει καινούργια πράγματα. Εσείς πώς ανακαλύπτετε νέα πράγματα όταν σχεδιάζετε να γράψετε κάτι καινούργιο;
Απ.: Με βάση την εμπειρία και την γνώση μπορείς να καταλάβεις αν κάτι είναι καινούργιο κι έχει ενδιαφέρον; Δοκιμάζεις βέβαια κάποιες ιδέες και με συνομιλητές σου. Ώστε να έχεις και κάποιες άλλες γνώμες.
Ερ.: Στην αναφορά της ελληνικής επανάστασης λέτε ότι υπάρχουν και σκοτεινές πλευρές. Γιατί
κρύφτηκαν αυτές οι πλευρές στο χρονοντούλαπο της ιστορίας;
Απ.: Ίσως γιατί δεν ταίριαζαν με τις παραδοσιακές αφηγήσεις για “υπεράνθρωπους” ηρωισμούς και δίχως κάποιες σκιές στην προσωπικότητα ηρώων και πρωταγωνιστών.
Ερ.: Μία από τις αποτρόπαιες πράξεις είναι η δολοφονία του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Ποιος ήταν ο
αντίκτυπος της δολοφονίας του;
Απ.: Ήταν σίγουρα ένα αποτρόπαιο γεγονός που όμως έχει την εξήγησή του μέσα στην ροή των γεγονότων. Συγκρούσθηκε αδυσώπητα με πανίσχυρους παράγοντες της εποχής κι’ αρνήθηκε αιτήματα κι απαιτήσεις. Δίχως να εξετάζω την ουσία των θεμάτων. Κι ο κυβερνήτης είχε σκληρό κι απόλυτο χαρακτήρα. Προχωρούσε ατρόμητα προς την σύγκρουση.
Ερ.: Ποια είναι η γνώμη σας για την Μεγάλη Ιδέα; Κατά πόσο βοήθησε ή έκανε κακό στην Ελλάδα;
Απ.: Έδωσε μια διάσταση στην ιδεολογία του νεοφώτιστου κράτους. Με την “μεγάλη ιδέα” απέκτησε οντότητα η Ελλάδα και οι εθνικές της διεκδικήσεις. Ήταν βέβαια κάτι επικίνδυνο. Που το πληρώσαμε ακριβά στον πόλεμο του 1897 αλλά και στην Μικρά Ασία το 1921. Αλλά σκεφθείτε και το μεγαλείο της μικρής μας χώρας. Σε εκατό περίπου χρόνια φτιάξαμε κράτος και κοντέψαμε να καταλάβουμε ολόκληρη την ενδοχώρα του πρώην κατακτητή μας – του οθωμανικού κράτους.
Ερ.: Χωρίζετε το βιβλίο σε δύο μέρη: Στα γεγονότα που αναφέρονται στην ιστορία της Ελλάδας και στην Ευρωπαϊκή ιστορία. Για ποιο λόγο έγινε αυτή η διαίρεση;
Απ.: Για λόγους τεχνικούς και διευκόλυνσης στην κατανόηση. Θα υπήρχε εκτιμώ σύγχυση διαφορετικά. Από τα ελληνικά ζητήματα σε διεθνή και πίσω. Μοιράσθηκαν λοιπόν σε θέματα ελληνικά, διεθνή και στο τέλος υπάρχει ένα μέρος για “Γυναίκες Πολέμαρχους”. Νομίζω πως θα κεντρίσει έτσι περισσότερο το ενδιαφέρον.Διότι κι’ αυτό το κομμάτι της ιστορίας δεν είναι γενικότερα γνωστό.
Ερ.: Με την γραφή σας καταφέρνετε να εξηγήσετε κάποιες απορίες και να πείτε και τη δική σας γνώμη. Υπάρχει αντικειμενικότητα στην συγγραφή της ιστορίας;
Απ.: Όσο και να προσπαθείς γι’ αυτό, στην πράξη είναι αδύνατο. Σαν συγγραφέας κι ερευνητής δεν μπορείς να εξουδετερώσεις την προσωπικότητά σου. Ο καθένας βλέπει τα γεγονότα από την δική του οπτική.
Ερ.: Γνωρίζουν οι Έλληνες την ιστορία μας;
Απ.: Γνωρίζουν την ιστορία που διδάσκει το σχολείο. Κι αυτή δεν την μαθαίνουν πάντα καλά. Υπάρχουν λοιπόν σίγουρα κενά. Υπάρχει όμως τελευταία μια έξαρση ενδιαφέροντος για την ιστορία. Κι εξαιρετικοί ιστορικοί. Έλληνες και ξένοι. Που τιμούν τον κλάδο τους, κάνοντας υψηλού επιπέδου δουλειά. Το έργο τους σίγουρα θα σημαδέψει το μέλλον.