Συνέντευξη του Ανδρέα Μανωλικάκη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Ανδρέας Μανωλικάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι Δια Βίου Μέλος του ActorsStudio και πρώην πρόεδρος (Απρίλιος 2006 – Ιούνιος 2020) του Μεταπτυχιακού Προγράμματος ActorsStudioDramaSchool (Master of FineArts) στο PaceUniversity της Νέας Υόρκης, όπου είναι καθηγητής Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας καθώς και πρόεδρος του Τμήματος Σκηνοθεσίας.

Έχει διδάξει masterclasses Υποκριτικής, Σκηνοθεσίας και Ανάλυσης Κειμένου και έχει δώσει διαλέξεις πάνω στις «Ρίζες και την Εξέλιξη του Συστήματος Στανισλάβσκι και της Μεθόδου» στο ActorsStudio, σε Διεθνή Φεστιβάλ Θεάτρου, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Εθνικές Σχολές Θεάτρου και Κινηματογράφου, Θεατρικούς και Πολιτιστικούς Οργανισμούς στις Η.Π.Α. και την Ευρώπη. Ο Ανδρέας Μανωλικάκης συμπεριλαμβάνεται στα βιογραφικά αρχεία του MarquisWho’sWho για την συνεισφορά του στο χώρο της εκπαίδευσης.

Ως σκηνοθέτης αλλά και ως ηθοποιός, εργάστηκε στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ανάμεσα στους σημαντικούς σταθμούς της πορείας του περιλαμβάνονται οι σκηνοθεσίες των έργων PorteClose της Ναντίν Νταρμόν στο Εθνικό Θέατρο του Ανατολικού Παρισιού (Τ.Ε.P.) και Ηλέκτρα του Σοφοκλή στο ActorsStudio, καθώς και η εμφάνιση του στη παράσταση Breaking the Code του ΧιούΓουάιτμορ, στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης, με πρωταγωνιστή τον σερ Ντέρεκ Τζάκομπι.

Είναι ιδρυτής του θεατρικού οργανισμού «Νέα Ελληνική Σκηνή της Νέας Υόρκης» όπου σκηνοθέτησε και έπαιξε σε έργα του ελληνικού δραματολογίου για την Ομογένεια της Νέας Υόρκης και άλλων Πολιτειών της Αμερικής.
Έχει μεταφράσει στα ελληνικά το βιβλίο «Βαχτάνγκοφ, Μαθήματα Σκηνοθεσίας και Υποκριτικής» του Νικολάι Γκόρτσακοφ, το οποίο εκδόθηκε στην Αθήνα, το 1997.

Πριν φύγει για την Αμερική το 1980 είχε αποφοιτήσει από τη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν. Συνέχισε τις θεατρικές του σπουδές στο Παρίσι (Maîtrise De Théâtre στο Πανεπιστήμιο ParisVIII-Vincennes) και στη Διεθνή Σχολή Μιμικής του MarcelMarceau. Από το 2005 έως και σήμερα είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ActorsStudio μαζί με την ΕλενΜπέρστιν, τον Χάρβεϊ Καϊτέλ, τον ΆλεκΜπάλντουιν και άλλες σημαντικές προσωπικότητες του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε το βιβλίο «ΣΤΑ ΦΩΤΑ», εκδόσεις Αρμός;

Ήθελα να μοιραστώ με τους Έλληνες τις εμπειρίες σαράντα έξι ετώναπό συναντήσεις και γεγονότα που συνέβησαν κάτω από τα φώτα της ζωής και της σκηνής,στην Αθήνα, στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη. Το βιβλίο είναι το αποτέλεσμα πολύωρων συζητήσεων, ερωτηματικών, ερωτημάτων, ερωτήσεων, γραπτών, με την εξαιρετική δημοσιογράφο Νατάσα Μπαστέα.

Τι ήταν αυτό που σας γοήτευσε να γίνεται ηθοποιός;
Αρχικά τίποτε. Μου φάνηκε απλώς ενδιαφέρον. Τίποτε άλλο. Σιγά-σιγά όμως, όταν άρχισα να συναντώ σημαντικούς δασκάλους το ενδιαφέρον γινόταν όλο και πιο έντονο μέχρι που έγινε μοναδική ενασχόληση και πάθος.

Πήρατε την απόφαση να συνεχίσετε τις σπουδές σας στην Αμερική. Πώς φάνταζε εκείνη την εποχή ένας νέος να σπουδάσει και να φύγει μακριά από την Ελλάδα;

Εξαρτάται τον νέο. Εγώ ήθελα να βγω από την Ελλάδα, να ανοίξω τους ορίζοντες της ζωής και της εκπαίδευσης μου. Το πρώτο βήμα έγινε όταν πήγα στο Παρίσι. Είδα πολλές παραστάσεις, παρακολούθησα μαθήματα στη Σχολή Μιμικής του Μαρσέλ Μαρσό, στο ατελιέ του Ανδρέα Βουτσινά, και στο Πανεπιστήμιο Βενσέν από όπου πήρα Μaitrise (Μάστερ) Θεάτρου.Επίσης γνώρισα ανθρώπους από διάφορες χώρες, πέρασα ώρες στα υπέροχα cafe της του Παρισιού, στα μπαρ ζώντας την έντονη νυχτερινή ζωή αυτής της μοναδικής σε ομορφιά πόλης.

Με εκπλήσσει η πορεία που έχετε κάνει στο θρυλικό ActorsStudio. Με δεδομένο ότι επέλεγαν με δύσκολα κριτήρια εσάς πως έγινε η δική σας επιλογή;

Με τα ίδια ακριβώς κριτήρια. Στην αρχή όμως, στην προκαταρκτική εξέταση, εγώ είχα και μια επιπλέον δυσκολία, ένα επιπλέον εμπόδιο. Την γλώσσα, την οποία δεν μιλούσα καθόλου όταν πρωτοπήγα στη Νέα Υόρκη. Όμως η επιτροπή των κριτών δεν στάθηκε σε αυτό. Με πέρασαν στις τελικές εξετάσεις, υπογραμμίζοντας στην αναφορά τους ότι το ActorsStudio δεν είναι ινστιτούτο αγγλικής γλώσσας και ότι με έκριναν βάσει αυτού που έκανα πάνω στη σκηνή. Αξιολόγησαν την σχέση μου επί σκηνής με την παρτενέρ μου, τη σχέση μου με τα αντικείμενα, με τον χώρο που διαδραματιζόταν η σκηνή του έργου, με τον βαθμό ειλικρίνειας, κτλ.

Είναι αλήθεια ότι στο ActorsStudio εκπαιδεύτηκαν , ο Μάρλον Μπράντο, ο Τζέιμς Ντιν και η Μέριλιν Μονρόε;

Και πολλοί άλλοι. Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο Αλ Πατσίνο, η Έλεν Μπέρστιν, ο Πολ Νιούμαν, ο Τζακ Νίκολσον, Ντάστιν Χόφμαν, ΆλεκΜπάλντγουιν… Η λίστα είναι μεγάλη.

Πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν οι σπουδές στην καριέρα του ηθοποιού και πόσο η τριβή και το παίξιμο ρόλων στο θέατρο;
Όπως καμία εκπαίδευση δεν σου δίνει ταλέντο, έτσι και καμία τριβή στο θέατρο δεν σου δίνει εκπαίδευση. Ακόμη και ο πιο ταλαντούχος έχει ανάγκη από εκπαίδευση για να μπορέσει να κάνει σωστή χρήση του ταλέντου του. Εάν το ταλέντο δεν καλλιεργηθεί από δροσιά θα γίνει σκουριά με τα χρόνια, όπως μου είχε πει ο σπουδαίος μας ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης σε ένα café στο Παρίσι.

Συνεργαστήκατε με τεράστια ονόματα: Ποια ήταν η αρετή που είχαν και ποιοι από αυτούς τους καλλιτέχνες σας εντυπωσίασαν;
Ανάμεσα στα τεράστια ονόματα ήταν ο σκηνοθέτης Άρθουρ Πεν, η Έλεν Μπέρστιν, ο Αλ Πατσίνο, ο Σερ Ντέρεκ Τζάκομπι με τον οποίο έπαιξα μαζί στο Broadway επί εννέα μήνες. Είχαν όλοι τους γενναιοδωρία ψυχής, ήταν απλοί, ανοιχτοί στη διαφορετική άποψη και αφοσιωμένοι στη τέχνη τους.
Παρότι δεν είχα άμεση συνεργασία μαζί τους με εντυπωσίασαν ως δάσκαλοι ο Λι Στράσμπεργκ, ο Ηλίας Καζάν, ο Μαρσέλ Μαρσό,η Στέλλα Άντλερ, και άλλοι σημαντικοί δάσκαλοι των οποίων τα ονόματα δεν είναι γνωστά στον κόσμο.

Τι

θυμάστε από τον Ηλία Καζάν;

Είχα όμως την τύχη να μιλήσουμε μερικές φορές και να ανταλλάξουμε επιστολές. Επιπλέον τις τρεις φορές που ήταν κριτής από τις πέντε τελικές εξετάσεις που έδωσα για να γίνω Δια Βίου μέλος του ActorsStudio, ψήφισε πάντα θετικά.
Πιστεύετε ότι σήμερα η θέση του ηθοποιού στην κοινωνία έχει αλλάξει;

Όχι. Η στάση του κοινού απέναντι των ηθοποιών δεν έχει αλλάξει. Πάντα θα θαυμάζει τους μεγάλους ηθοποιούς που το μαγεύουν, το συγκινούν και του προσφέρουν με τις ερμηνείες τους μια βαθιά ανθρώπινη εμπειρία που αφορά την ύπαρξη μας, το τρόπο που ζούμε, τις σχέσεις μας, τις εσωτερικές μας συγκρούσεις. Ο ηθοποιός θα είναι πάντα ένα πρόσωπο σεβαστό εφόσον και ο ίδιος σέβεται τον εαυτό του και την τέχνη του.