Συνέντευξη του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη στον Γιώργο Καρουζάκη

Θαλής+ Φίλοι

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης ασχολείται αρκετά χρόνια, με ιδιαίτερη φροντίδα και αγάπη, με τη ζωή του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας της μυθιστορηματικής βιογραφίας που έγραψε για τον σημαντικό επιστήμονα, απαντά στις ερωτήσεις μας.

ΕΡ.: Το βιβλίο σας παρουσιάζει με μυθιστορηματική μορφή τη ζωή του σπουδαίου μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Ποιο κίνητρο σάς ώθησε να αφηγηθείτε τη ζωή του κορυφαίου επιστήμονα και σε τι διαφέρει αυτή η έκδοση από άλλες που ασχολούνται με τη ζωή του;

ΑΠ.: Η προσωπική ζωή των διάσημων επιστημόνων δεν είναι τόσο γνωστή στο ευρύτερο κοινό όσο η επιστημονική. Συχνά, ζουν μίαν ασκητική ζωή και είναι βυθισμένοι στη μελέτη. Το να γράψεις, λοιπόν, τη βιογραφία τους είναι ένα κίνητρο. Η αναφορά στη ζωή του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή ήταν για μένα μια αφορμή για να γνωρίσω στον κόσμο άγνωστες πτυχές του βίου του. Διάβασα, έψαξα και διερεύνησα τα χρόνια που έζησε, και κατάφερα να μάθω για την καριέρα του ως καθηγητή στο Πανεπιστήμιο. Το βιβλίο μου, «Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, μυθιστορηματική βιογραφία», εκδόσεις Μένανδρος, νομίζω ότι διαφέρει από τις άλλες εκδόσεις που ασχολούνται με τη ζωή του επειδή μιλώ για την καθημερινότητα και για τα σπουδαιότερα γεγονότα του βίου του μέσω της μυθοπλασίας, βασιζόμενος σε πηγές και πραγματικά γεγονότα.

ΕΡ. Στο βιβλίο σας επικρατεί η αίσθηση ότι το μυθοπλαστικό μέρος της ιστορίας επινοήθηκε για να στηρίξει τα πραγματικά γεγονότα. Πώς χειριστήκατε τη συνύπαρξη μυθοπλασίας και πραγματικών στοιχείων;

ΑΠ.: Συμφωνώ με την άποψη σας ότι χρησιμοποίησα τη μυθοπλασία για να περιγράψω τη ζωή του διάσημου μαθηματικού. Για να γίνει αυτό, είχα την εμπειρία από προηγούμενες πεζογραφικές δουλειές μου και από τα ιστορικά βιβλία που έχω εκδώσει. Ο συνδυασμός των δύο, της μυθοπλασίας και των πραγματικών στοιχείων, μπορεί να επιτευχθεί όταν ο συγγραφέας γνωρίζει την τεχνική της γραφής. Όταν ξεκίνησα τη συγγραφή του βιβλίου, ήξερα ότι έπρεπε να γράψω τη ζωή του με τέτοιο τρόπο ώστε ο αναγνώστης να μάθει ουσιαστικά πράγματα για τον Καραθεοδωρή. Σκέφτηκα ότι ήθελα να προσεγγίσω τη μορφή του από τη βρεφική ηλικία μέχρι τη δύση της ζωής του. Θέλησα να έχω, δηλαδή, ένα πλάνο αρχής, μέσης και τέλους. Από την πρώτη στιγμή, μεταφέρθηκα ο ίδιος με τη φαντασία μου στη ζωή του ήρωά μου. Έγινα ο αφηγητής που θα έπλαθε τον πρωταγωνιστή με τέτοια στοιχεία που θα τον έκαναν να μοιάζει με τους κανονικούς ανθρώπους, αλλά θα είχε και σπάνια προτερήματα, όπως η εξυπνάδα, η ευγένεια, η οξύτητα και η μεγαλοφυΐα. Η μυθοπλασία με βοήθησε να ξεφύγω από την απλή αφήγηση, που είναι συχνά μια αναφορά γεγονότων και πραγμάτων, και να επινοήσω σκηνές και καταστάσεις που θα μπορούσαν να συνεπάρουν τον αναγνώστη. Και όλα αυτά, βασιζόμενος σε πραγματικά γεγονότα, που τα ήξερα διαβάζοντας αυτοβιογραφικά κείμενα του Καραθεοδωρή και άλλα από συνεργάτες του.

ΕΡ. Ένα χαρακτηριστικό της έκδοσης είναι η ενσωμάτωση σε αυτήν ανέκδοτων επιστολών και άγνωστων στοιχείων από τη ζωή του Καραθεοδωρή. Από που προέρχεται αυτό το υλικό; Υπάρχουν ακόμα στοιχεία από την καθημερινότητα, την πολιτική και την επιστημονική του δραστηριότητα που παραμένουν άγνωστα ή ανεξερεύνητα;

ΑΠ.: Από το 2003 διαβάζω άρθρα ή βιβλία που έχουν σχέση ή έχουν γραφεί για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Έψαξα σε βιβλιοθήκες και σε αρχεία που είχαν στοιχεία για εκείνον. Στην αρχή ανακάλυψα στο Μουσείο Μπενάκη τις επιστολές που είχε ανταλλάξει με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Έπειτα εκείνες με την Πηνελόπη Δέλτα, και κάποια στιγμή εντόπισα ένα σημαντικό αρχείο στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Στην αρχή πίστεψα ότι είναι το σπουδαιότερο αρχείο. Στην πορεία, ο ενθουσιασμός μου κόπασε, αφού συνεχίζοντας την έρευνά μου βρήκα τις επιστολές του Καραθεοδωρή στον πατέρα του Στέφανο, στην αδελφή του Ιουλία και στον γαμπρό του Γεώργιο Στρέιτ. Το αρχείο, λοιπόν, του Στρέιτ ήταν η συνέχεια, δηλαδή το να βυθιστώ στην ανάγνωση της αλληλογραφίας και να βρω ανέκδοτες επιστολές και καρτ-ποστάλ. Από άλλη πηγή βρήκα στη γαλλική γλώσσα το σχέδιο του Καραθεοδωρή για το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης, όπως το είχε παραδώσει στον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Οι φωτογραφίες, και κάποια προσωπικά του αντικείμενα έχουν δοθεί από την κόρη του Δέσποινα Καραθεοδωρή στο Μουσείο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή στην Κομοτηνή, στον Σύνδεσμο Φίλων Καραθεοδωρή, όπως και στο Μουσείο Γένους Καραθεοδωρή στη Νέα Βύσσα Ορεστιάδας. Σίγουρα, θα υπάρχουν και άλλα ανέκδοτα στοιχεία από τη ζωή, την πολιτική και την επιστημονική του δραστηριότητα. Πρέπει, όμως, κάποιος άλλος ερευνητής να τα ανακαλύψει. Άλλωστε, η έρευνα με το πέρασμα του χρόνου πάντα πλουτίζεται με νέα στοιχεία που φανερώνουν άγνωστες πτυχές για μια προσωπικότητα.

ΕΡ. Τα τελευταία χρόνια έχουν κυκλοφορήσει ορισμένες εκδόσεις με θέμα τον βίο και την επιστημονική προσφορά του κορυφαίου μαθηματικού. Θεωρείτε, παρ ’όλα αυτά, ότι έχει γίνει σε εμάς ευρύτερα αντιληπτή η συνεισφορά του στην επιστήμη και στη χώρα καταγωγής του;

ΑΠ.: Στη Γερμανία, όπου και έζησε πολλά χρόνια, έχουν εκδοθεί στη γερμανική γλώσσα οι περισσότερες επιστημονικές εργασίες του. Δεν γνωρίζω, όμως, κανένα βιβλίο στη γερμανική γλώσσα για τη ζωή του. Στην Γερμανία είναι επίσης γνωστός, όχι όσο ο Αλβέρτος Αϊνστάιν, και έχουν μάλιστα αφιερώσει μια αίθουσα με το όνομά του στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Στην Ελλάδα δεν έχουν μεταφραστεί τα Άπαντά του, και έχουν εκδοθεί λίγα βιβλία που μιλούν για το έργο και τη ζωή του. Μέσα από αυτά τα βιβλία αλλά και από εκπομπές στην τηλεόραση έχει γίνει γνωστός στους Έλληνες. Δεν ξέρουν, όμως, πολλά πράγματα για τη συνεισφορά του στην επιστήμη.

ΕΡ. Ποια είναι τα σημαντικότερα στοιχεία που καθιστούν ξεχωριστή την προσωπικότητα του;

ΑΠ.: Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (1873-1950), υπήρξε μαθηματικός επιστήμονας διεθνούς φήμης, με έργο πολυσχιδές, εκτεταμένο στους τομείς των μαθηματικών, της φυσικής και της αρχαιολογίας. Το κίνητρό του ήταν η προσφορά στην πατρίδα και η φιλοπατρία. Έτσι, ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή δυο φορές, μια το 1920 με την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης και τη δεύτερη το 1930 με τη διοργάνωση του Πανεπιστημίου των Αθηνών, συνεργάστηκε με τον Βενιζέλο με μόνο κίνητρο την αγάπη του για την πατρίδα. Παραιτήθηκε από την πανεπιστημιακή του έδρα στο Βερολίνο, και ήρθε στην Ελλάδα για να πραγματοποιήσει το όραμα του Βενιζέλου για μια καλύτερη παιδεία. Πρέπει να σημειωθεί ότι ως επιστήμονας είχε φιλική σχέση με τον Αλβέρτο Αϊνστάιν. Η σχέση τους αποδεικνύεται και από την αλληλογραφία τους. Επίσης, μεγάλες μορφές της μαθηματικής επιστήμης, όπως ο Μαξ Πλανκ και ο Νταβίντ Χίλμπερτ, ήταν συνεργάτες και φίλοι του. Δηλαδή, είχε την δυνατότητα να ζει ανάμεσα σε νομπελίστες επιστήμονες. Αυτά, μαζί με το ότι κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα έργο τεράστιας εμβέλειας, του έδωσαν τη δυνατότητα να διακριθεί και να καταστεί διάσημος, ήδη από την εποχή του.

* Το βιβλίο του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη «Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, μυθιστορηματική βιογραφία» ,εκδόσεις Μένανδρος προτάθηκε ως βιβλίο του μήνα για το καλοκαίρι του 2019 , από το Θαλής+ Φίλοι
Παρουσιάστηκε στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης , στην Αθήνα, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη, Ορεστιάδα, και τώρα στην Άρτα στις 25 Ιανουαρίου 2020 , Σαββατο στις 19.30 μ.μ. ,στην Πνευματική Στέγη «Σκουφάς» από τον Σύλλογο «Αστρολάβο» σε συνεργασία με τον Μ/Φ Σύλλογο Σκουφά.