Συνέντευξη του Ιωσήφ Βεντούρα στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Ιωσήφ Βεντούρας γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης και ζει στην Αθήνα.
Έχουν κυκλοφορήσει 6 ποιητικές του συλλογές. Από τις Εκδόσεις Νεφέλη έχει εκδοθεί το βιβλίο του “Εβραίοι ποιητές του Μεσαίωνα”. Στις Η.Π.Α. κυκλοφόρησε το ποιητικό του βιβλίο «ΤΑΝΑΙΣ» σε δίγλωσση έκδοση και στο Ισραήλ μία ανθολογία ποιημάτων του. Ποιήματα του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Ρουμανικά, Σερβικά, Αραβικά και Εβραϊκά, έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά , ευρωπαϊκά και αμερικανικά περιοδικά και έχουν περιληφθεί σε ελληνικές και ευρωπαϊκές ανθολογίες.
Έχει μεταφράσει ποιήματα των τροβαδούρων, του Jerome Rothenberg κ.α.
Είναι Πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Διευθύνει το ελληνικό ηλεκτρονικό περιοδικό Poeticanet (www.poeticanet.gr) και την αγγλική ιστοσελίδα www.poeticanet.com.
Διατηρεί την προσωπική του ιστοσελίδα www.iventura.gr

Ερ.: Τι σας ώθησε να εκδώσετε το βιβλίο «Άσμα Ασμάτων», εκδόσεις Νίκας;
Βασικό μου κίνητρο ήταν η διαπίστωση πως όλες οι προηγούμενες εκδόσεις του Άσματοςστην Ελλάδα παρουσίαζαν μεταγραφές που άφηναν ερωτηματικά στους αναγνώστες τους σχετικά με την αυθεντικότητα της έννοιας κάθε λέξης που διάβαζαν. Στην ουσία επρόκειτο για την εμφάνιση του Άσματος σε έναν παράλληλο κόσμο προς εκείνον του πρωτοτύπου.

Ερ.:Ποιος είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Άσμα Ασμάτων»;
Έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις για το ποιος πραγματικά συνέγραψε το Άσμα. Στο Άσμα αναφέρεται ως συγγραφέας του ο Βασιλιάς Σολομών.Οι περισσότεροι μελετητές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ψευδεπιγραφία που συνηθιζόταν κυρίως στην Ελληνιστική περίοδο. Πολλοί πιστεύουν ότι το Άσμα γράφτηκε στο βόρειο Ισραήλ πριν την κατάκτησή του από τους Ασσύριους. Άλλοι πιστεύουν ότι γράφτηκε στην ελληνιστική περίοδο. Ερευνητές -που θέτουν σαν κριτήριο τη γλώσσα – πιστεύουν ότι το Άσμα γράφτηκε την περίοδο που η Αραμαϊκή γλώσσα αντικαθιστούσε σταδιακά την εβραϊκή. Η άποψη ότι το Άσμα είναι μια ανθολόγηση ποιημάτων ή γαμήλιων τραγουδιών δεν εξηγεί πως επαναλαμβάνονται οι στίχοι του ρεφρέν εκτός αν υποθέσουμε ότι υπήρξαν μεταβολές στο κείμενο και ότι το ρεφρέν προστέθηκε αργότερα.
Σε κανένα στίχο δεν αναφέρεται η Ανώτερη Δύναμη.
Ο γυναικείος λόγος είναι κυρίαρχος στο ποίημα.

Αν αναγνωρίσουμε τον προσωπικό και θαρραλέο τρόπο που η πρωταγωνίστρια του ποιήματος περιγράφει τον πόθο της και πως ο πόθος της την κάνει να φαντασιώνεται τον αγαπημένο της , να τον ονειρεύεται και να τον προσκαλεί σε συνεύρεση τότε θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι συγγραφέας είναι μια γυναίκα η οποία είχε το θάρρος να εκμυστηρευτεί τις πιο προσωπικές της στιγμές, και να αντιληφθούμε ότι ο μόνος τρόπος για να δημοσιοποιήσει το έργο της, να το προστατεύσει και να προστατευθεί και η ίδια θα ήταν να έκρυβε το όνομά της πίσω από τη δήλωση του πρώτου στίχου, ότι δηλαδή δημιουργός του Άσματος είναι ο Σολομών. Αυτή η γυναίκα θα έτρεφε πάντοτε την ελπίδα ότι ίσως όταν ερχόταν το πλήρωμα του χρόνου θα μπορούσε η ίδια ή έστω η ηρωίδα της να συμπληρώσει και να κλείσει το Άσμα με τα λόγια του NazimHikmet:Όσα έγραψα είναι η νοσταλγία μου, είναι η δίψα μου που βγήκε από το πηγάδι των ονείρων μου.

Ερ.: Το βιβλίο σας περιλαμβάνει το εβραϊκό κείμενο όπως οριστικοποιήθηκε μεταξύ του 6ου και 10ου αιώνα από λόγιους των ταλμουδικών ακαδημιών τους Μασορίτες. Είναι πλούσιο τόσο σε σοφία όσο και σε ποίηση. Για ποιο λόγο επηρέασε τον Ιουδαϊσμό;
Ο επιφανής Ραβίνος Μπεν Γιοσέφ Γκαόν (892-942 μ.Χ.) είχε πει ότι το Άσμα μοιάζει με κλειδαριά της οποίας το κλειδί έχει χαθεί. Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο ραβίνος Ακίβα, ο οποίος είχε εντυπωσιαστεί από την ομορφιά αυτού ποιήματος, επέμεινε να ενταχθεί στον εβραϊκό κανόνα λέγοντας ότι το Άσμα είναι μια αλληγορία που συμβολίζει την αγάπη του εβραϊκού λαού προς τον Δημιουργό. Η γνώμη μου είναι ότι ο ραβίνος Ακίβα είχε συναισθηματική σύνδεση με το Άσμα και ότι επίσης δεν ήθελε να χαθεί ένα ποιητικό αριστούργημα αποκλεισμένο από τον Κανόνα. Ο Χριστιανισμός επίσης δέχτηκε το Άσμα ερμηνεύοντας το σαν μια αλληγορία της αγάπης της Εκκλησίας προς τον Ιησού.

Ερ.: Η πρωτοτυπία της έκδοσης είναι ότι το έχετε το κείμενο στην εβραϊκή και ελληνική γλώσσα. Για ποιο λόγο έγινε αυτή η επιλογή;
Πιστεύω ότι μεταφρασμένη ποίηση χρειάζεται πάντα να αντικρύζει το πρωτότυπο κείμενο. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται ο αναγνώστης να κρίνει το έργο του μεταφραστή αν γνωρίζει τη γλώσσα αλλά και να έχει μια αυθεντική αίσθηση της μουσικής του ποιήματος. Για τον ίδιο λόγο πρόσθεσα και τη φωνητική μεταγραφή του ποιήματος στα ελληνικά. Έτσι αν ο αναγνώστης δεν γνωρίζει εβραϊκά μπορεί ωστόσο να το διαβάσει.
«Τη νύχτα στο κρεβάτι μου/ γύρεψα της ψυχής μου την αγάπη / τον γύρεψα μα δεν τον βρήκα» Ποιος είναι ο λόγος που συγκινούμαστε όταν διαβάζουμε ποιήματα αγάπης;

Ερ.: Όπως λέει ο OctavioPaz «Ο έρωτας μετέχει του χρόνου, είναι ταυτόχρονα συνείδηση του θανάτου και απόπειρα μεταβολής της στιγμής σε αιωνιότητα.
Κάθε έρωτας είναι ο εύθραυστος δεσμός δύο εφήμερων πλασμάτων που γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν».
«Ιδού είσαι ωραία γυναίκα μου/ ιδού είσαι ωραία /περιστέρια είναι τα μάτια σου/πίσω από το πέπλο σου». Μήπως η ποίηση είναι μια μορφή έκφρασης του εσωτερικού συναισθηματικού κόσμου, που η φαντασία συνδυάζεται με την πραγματικότητα;

Η ποίηση προσπαθεί να διαστείλει τη γλώσσα ώστε να γίνει δυνατή η αναφορά στο άρρητο.
Ο ποιητής βλέποντας τα πράγματα με λοξή ματιά αναδεικνύει με το ποίημα του τις αθέατες πτυχές των πραγμάτων. Η ενόραση, η φαντασία, η μαγική στιγμή της έμπνευσης, κινούν την ποιητική γραφίδα.
Εσάς πώς ξεκίνησε το ταξίδι σας στην ποίηση;
Αγάπησα την ποίηση από τα πρώτα σχολικά χρόνια αλλά θα έλεγα και νωρίτερα όταν μαγευόμουνα από τα παραμύθια που μου διάβαζαν το χειμώνα γύρω από το μαγκάλι. Πάντα προσπαθούσα να γράψω και εγώ μερικούς στίχους και αργότερα ολόκληρα ποιήματα αλλά δεν θα τολμούσα ποτέ να τα δημοσιεύσω αν δεν είχα πολύ αργότερα την παρότρυνση φίλων ποιητών.

Ερ.: Για να γράψει κάποιος χρειάζεται ταλέντο και τι άλλο ακόμη;
Το ταλέντο είναι προϋπόθεση για κάθε καλλιτεχνική δημιουργία. Ωστόσο η Τέχνη προϋποθέτει μακρά περίοδο μαθητείας δίπλα σε δασκάλους και επίμονη δουλειά. Το ταλέντο από μόνο του δεν οδηγεί πουθενά.
Διαβάζουν σήμερα οι Έλληνες ποίηση;

Ερ.: Δυστυχώς η ποίηση δεν διαβάζεται παρά μόνον από εκείνους που διαθέτουν ποιητική παιδεία και είναι σε θέση να συν- δημιουργήσουν με τη δική τους ανάγνωση το τοπίο εκείνο που τα σύμβολά του περιλαμβάνονται στο κείμενο Αγαπημένοι σας στίχοι από το βιβλίο Άσμα Ασμάτων;

Βάλε με σαν σφραγίδα στην καρδιά σου σαν σφραγίδα στο μπράτσο σου διότι δυνατός σαν θάνατος ο έρωτας