Συνέντευξη QUENTIN LAFAY στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ο Καντέν Λαφαί γεννήθηκε το 1989 στη Λυών. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και οικονομικά στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού και στην École normale supérieure. Συνεργάτης του Εμμανουέλ Μακρόν στο υπουργείο Οικονομικών, διετέλεσε λογογράφος του και υπεύθυνος της ομάδας εμπειρογνωμόνων του κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Για σύντομο χρονικό διάστημα, μετά την εκλογή του Μακρόν στην Προεδρία της Δημοκρατίας, εργάστηκε και στο Προεδρικό Μέγαρο. Παραιτήθηκε διαφωνώντας με την πολιτική του Μακρόν και έκτοτε ασχολείται επαγγελματικά με την παραγωγή και το σενάριο τηλεοπτικών σειρών και ταινιών. Το Οχυρό είναι το πρώτο του μυθιστόρημα
ΕΡ.: Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του μυθιστορήματος «Το οχυρό», εκδόσεις Πόλις;
ΑΠ.: Εργαζόμουν για τον Εμανουέλ Μακρόν, προτού γίνει Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Ήταν Υπουργός Οικονομίας και έγραφα τους λόγους του. Ήμουν 25 ετών και ανακάλυπτα αυτό που ήταν η πολιτική, αυτό που σήμαινε να έρχονται αντιμέτωπες οι ιδέες σου με την πράξη, με την πραγματικότητα, με τους εξαναγκασμούς του κόσμου, της οικονομίας και της κοινωνίας. Ανακάλυψα ότι υπήρχε εκεί, απέναντί μου, ένα εξαιρετικό υλικό για να γράψωένα μυθιστόρημα πάνω στις δεσμεύσεις και να καταδείξω ότι η πολιτική είναι,καταρχάς, φτιαγμένη από αμφιβολίες, χάσματα, υπεκφυγές, συγκινήσεις. Πολύ περισσότερο απ’ ότι φαντάζεται κανείς. Πολύ περισσότερο, σε κάθε περίπτωση, απ’ ότι εγώ φανταζόμουν.
ΕΡ.: Κατά πόσο ένα βίωμα μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για την συγγραφή ενός βιβλίου;
ΑΠ.: Θεωρώ ότι είναι το μεγαλύτερο κίνητρο, το πιο γνήσιο και το πιο ισχυρό. Αλλά είναι, επίσης, και το πιο επικίνδυνο, επειδή πρέπει να ισορροπήσεις πάνω σε τεντωμένο σχοινί. Πρέπει κανείς να αντιλαμβάνεται όλα όσα υπάρχουν γύρω του, όλα αυτά που βλέπει και αισθάνεται, όλα αυτά που προαισθάνεται ,χωρίς να ολισθαίνει στο σουρεαλισμό, στο ανέκδοτο, για να αποπειραθεί να φτιάξει μια ιστορία, μια αληθινή ιστορία. Ήταν γι’ αυτό που επέλεξα τη μυθοπλασία και που, κατά βάθος, το μυθιστόρημά μου δεν έχει μεγάλη σχέση με αυτό που βίωσα στην πολιτική.
ΕΡ.: Ένας καθηγητής Πανεπιστημίου , καλείται να αναμειχθεί ενεργά με την πολιτική. Γιατί οι πολιτικοί αντλούν τα στελέχη τους από την πανεπιστημιακή κοινότητα;
ΑΠ.: Στη Γαλλία, αυτό είναι, στην πραγματικότητα, αρκετά σπάνιο. Το πολιτικό προσωπικό προέρχεται πιο συχνά από τη διοίκηση και τα μαχητικά μέλη ενός πολιτικού κόμματος. Πρέπει να υπάρχουν πιο πολλοί καθηγητές και ειδικοί σε θέσεις-κλειδιά; Δεν είμαι, πλέον, σίγουρος γι’ αυτό. Στην πραγματικότητα, η πολιτική δεν στερείται ανθρώπων που γνωρίζουν την τεχνική. Στερείται ανθρώπων που γνωρίζουν την ίδια – η πολιτική είναι ένα επάγγελμα ιδιαιτέρως ολικό- και που έχουν την αίσθηση του τραγικού.
ΕΡ.: Η ανάληψη του Υπουργείου Οικονομίας είναι η πιο δύσκολη. Γιατί στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης η συγκεκριμένη θέση θεωρείται η πιο δύσκολη;
ΑΠ.: Γιατί είναι, χωρίς αμφιβολία, η θέση όπου οι εξαναγκασμοί είναι οι πλέον ισχυροί. Υπάρχουν εξαναγκασμοί από την κορυφή: η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει ένα πλαίσιο, κανόνες, τους οποίους πρέπει να σεβαστείς και να τηρήσεις. Υπάρχουν εξαναγκασμοί από τη βάση: η πραγματικότητα της οικονομίας, της συγκυρίας. Και, ταυτοχρόνως, οι προσδοκίες είναι τεράστιες! Ενώ τα περιθώρια ελιγμών είναι, στην πραγματικότητα, αρκετά περιορισμένα…εάν κάποιος δε βγει εκτός πλαισίου.
ΕΡ.: Ο ήρωας του μυθιστορήματος προσπαθεί να παραμείνει πιστός στις αξίες του. Μπορεί ένας πολιτικός να αντισταθεί και να προστατέψει το προσωπικό του προφίλ όταν η κυβέρνηση συμβαδίζει αντίθετα με τις σκέψεις του;
ΑΠ.: Θεωρώ πως όλοι οι Υπουργοί έρχονται, κάποια στιγμή, αντιμέτωποι με αυτό το ερώτημα: “Η Κυβέρνηση, της οποίας αποτελώ μέρος, υλοποιεί μία πολιτική που ανταποκρίνεται στις ιδέες μου;” Όταν η απόκλιση είναι μεγάλη, κάποιοι παραιτούνται με πάταγο. Στη Γαλλία, συμβαίνει συχνά: ο Αρνό Μοντεμπούρ στο Οικονομίας ο οποίος αρνείται να αναθεωρήσει, η Τομπιρά στο Δικαιοσύνης, ο Ιλό στο Οικολογίας …δεν έχουν όλοι το ίδιο θάρρος.
ΕΡ.: Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι υπάρχει μια μερίδα κόσμου που θέλει να επιστρέψει στο γαλλικό φράγκο. Οι πιέσεις αυτές προέρχονται από τους πολιτικούς ή είναι αίτημα του λαού;
ΑΠ.: Δε γνωρίζω τους αριθμούς, αλλά πιστεύω ότι είναι όλο και λιγότερο αληθές. Η ίδια η Μαρίν Λε Πεν, η οποία υπερασπιζόταν αυτή την άποψη, την εγκατέλειψε ξεκάθαρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ευρωεκλογών. Ένας υποψήφιος που θα πρότεινε την επιστροφή στο φράγκο, δε θα ήταν απολύτως αξιόπιστος.
ΕΡ.: Μέχρι τώρα είχαμε ακούσει για GREXIT ΚΑΙ BREXIT. Μπορεί στο μέλλον να ακούσουμε και για FREXIT;
ΑΠ.: Είναι πιθανό, βεβαίως. Οι υποψήφιοι το προτείνουν και οι αντιευρωπαϊκές ομιλίες παραμένουν έντονες στη γαλλική κοινωνία. Αλλά μία εκλογική έκφραση, βραχυπρόθεσμα, μου φαίνεται ελάχιστα πιθανή.
ΕΡ.: Μέσα σε αυτό το συνονθύλευμα ο υπουργός οικονομικών θυμάται τη γυναίκα που αγαπά. Μπορεί αυτή η σχέση να τον στηρίξει στις δύσκολες καταστάσεις που περνά;
ΑΠ.: Η αγαπημένη του του θυμίζει από πού προέρχεται, ποιός είναι, τις αξίες που είναι δικές του. Αυτή η γυναίκα είναι η πυξίδα του, η συνείδησή του. Αυτή που βλέπει αντικειμενικά τον άνθρωπο στον οποίο μετατρέπεται. Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντική. Τον σώζει από τις αδικαιολόγητες παρεκτροπές εξαιτίας της εξουσίας.
ΕΡ.: Ο υπουργός νιώθει ότι είναι ένας άλλος άνθρωπος, να υπερασπίζεται μία πολιτική αντίθετη στα πιστεύω του. Θα υπάρξει κάποια αντίδραση εκ μέρους του;
ΑΠ.: Αυτό που διηγείται, είναι σε ποιό σημείο αυτή η θέση, αυτό το βάρος, δεν ήταν πλέον υποφερτή για εκείνον, ανθρώπινα, σωματικά, ηθικά…Του ζητούσαν να είναι ένας άλλος άνθρωπος, να υπερασπίζεται μία πολιτική αντίθετη στα πιστεύω του. Του ζητούσαν να προδώσει τον εαυτό του, να διαγράψει μονομιάς την προαιώνια δέσμευσή του. Θα το αρνηθεί.
ΕΡ.: Εντύπωση μου έκανε η αναφορά σας στον Μιτεράν. Είναι αλήθεια ότι είχε επισκέψεις στο Προεδρικό Μέγαρο από συγγραφείς;
ΑΠ.: Είναι αλήθεια, ναι! Ο Μιτεράν ήταν ένας Πρόεδρος, ο οποίος είχε διαποτισθεί, γαλουχηθεί και εμπλουτισθεί ως άνθρωπος, από τη λογοτεχνία. Έφευγε, κάθε τόσο, με ελικόπτερο, από τα Ηλύσια Πεδία, για να επισκεφθεί τους συγγραφείς που αγαπούσε, όπως τον Μισέλ Τουρνιέ. Στη Γαλλία, η πολιτική και η λογοτεχνία ήταν πάντοτε εξαιρετικά κοντά… Χωρίς αμφιβολία, επειδή η λογοτεχνία χαράσσει το περίγραμμα της ψυχής μίας χώρας.
Μετάφραση από τα γαλλικά: Πολύνα Γ. Μπανά