Σωτήρης Ζυγούρης
Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος
Τα Τζουμέρκα βιώνουν μια πραγματικότητα με τους ποιητές τους που γενικά -πάνω κάτω- κόβεται σύντομα το νήμα της ζωής τους. Ενδεικτική και όχι περιοριστική η καταμέτρηση. Κώστας Κρυστάλλης απεβίωσε 26 ετών, Γεώργιος Παπαγεωργίου Ράγγος, 58, Γιώργος Κοτζιούλας 56 και Σωτήρης Ζυγούρης 49. Ο Σωτήρης Ζυγούρης ο ποιητής που με τα ποιήματά του, εκτός των άλλων δίδαξε αλήθεια, αγώνα και μετριοπάθεια. «Κι όσοι λογίζεστε μεγάλοι απ’ τους μικρούς αντλήσατε την πείρα». Στα Τζουμέρκα που είναι γεμάτα «χαλιά» με πέτρες πικρές και «άσειαστες» που συμφύρονται με την κακοτράχαλη και σκληρή Τζουμερκιώτικη ζωή. «Οι μέρες που πέρασαν/ σκληρές σαν την πέτρα/ η ζωή σκληρή σαν μέταλλο/ κι απότομη σαν το γκρεμό». Από γκρεμοτόπια… άλλο τίποτε.
Κι αυτά τα γκρεμοτόπια ταυτίζονται με τη δύσκολη και «κακοτράχαλη» Τζουμερκιώτικη ζωή που ενίοτε καταστρέφει την υγεία και συνθλίβει κάθε έννοια αισιοδοξίας και ενθουσιασμού. «Τα χρόνια μου ήταν/ευάλωτες κι εύθραυστες/μνήμες./Ο Ήλιος μου ήταν εξόριστος./Η Γη ήταν δική μου/κι ο ουρανός κλειστός».
Υμνητής της ζωής και στοχαστής της ανάγκης. Το «Μίσος» για τον Ζυγούρη δεν είναι παθολογική κατάσταση, αλλά αιτία πανανθρώπινης διδαχής. Αιτία που νοηματοδοτεί τη ζωή του.
«Το μίσος μου/ δίνει σκοπό/ στη ζωή μου». Αξίες και ιδανικά, ιδεώδη και ανθρωπισμός, όλα μαζί. «Μισώ τη φτώχεια/γιατί πείνασα•/το χρήμα/γιατί γίνεται ασχήμια./Μισώ το χέρι που αρπάζει/το γάλα του παιδιού». Πάντα επίκαιρος και εξαιρετικά αληθινός.
Άνθρωπος με εξαιρετικά αναπτυγμένη πολιτική συνείδηση και έντονο προβληματισμό υπηρέτησε ουσιωδώς την κοινωνική αποστολή της τέχνης, χωρίς ποτέ να υποστείλει τη σημαία του αγώνα για πανανθρώπινη ειρήνη και προκοπή, για ένα αύριο χωρίς δυνάστες και λύκους. «Σαν ξέρουν οι λύκοι/το θύμα μονάχο/χαίρονται./Σαν μάθουν οι άνθρωποι/να σμίγουν/σκιάζονται οι λύκοι κι οι πόλεμοι σταματάνε». Κι αληθινός διδάχος της ζωής πάντοτε στην υπηρεσία του ανθρώπου, του κοινού προβληματισμού και του κοινωνικού αγώνα για ιδανικά και προκοπή, για ιδεώδη και κοινωνική επαφή με τον άλλο, τον διπλανό, τον πατριώτη και τον πολίτη όλου του κόσμου. Ο συνδετικός κρίκος: η αλήθεια. « Όσοι μίλησαν την αλήθεια/μοίρασαν τη ζωή τους/ με τον κόσμο».
Κι όπως και να το πούμε η τέχνη διαφέρει από κοινωνία σε κοινωνία, από εποχή σε εποχή και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η προσδεσιμότητα με την τέχνη εξαρτάται από τον δημιουργό κατά πόσον με το έργο του πετυχαίνει τη λύτρωση και εξυπηρετεί τις αισθητικές ανάγκες του κοινού. Ο άνθρωπος είναι αλήθεια πως εξερευνά το σύμπαν, αλλά και τον ψυχικό του-εσωτερικό του κόσμο και κατορθώνει. Άλλοτε θαυμαστά κι άλλοτε επικίνδυνα πράγματα. Η δύναμή του απίστευτη και η χρήση της ενίοτε προσδίδει φόβο. Αυτός ο «υπερβολικά νοήμων, αλλά άνους και αλαζονικός». «Ο άνθρωπος! /Με το σοφό/σαν λεξικό/και στρογγυλό/σαν την υδρόγειο/κεφάλι./Η δύναμή του πιο πολύ/κι από τον άνεμο μεγάλη./Ο άνθρωπος!/Με θαύμα μοιάζει./Η δύναμή του/με τρομάζει».