Ταμείο για λίγους και ισχυρούς
Του Βασίλη Τσίρκα
Η κοινωνία είναι αντιμέτωπη με τη σκληρή πραγματικότητα, αποτέλεσμα της διπλής αποτυχίας της κυβέρνησης στον τομέα της υγείας και της οικονομίας. Την ώρα που το σύστημα υγείας βρίσκεται ξανά σε οριακή κατάσταση, αφού δεν ενισχύθηκε ουσιαστικά από την έναρξη της πανδημίας, η κυβέρνηση ασχολείται τώρα με την επικοινωνιακή διαχείριση της πανδημίας.
Η ύφεση ανήλθε στο 8,2% το 2020, δεύτερη μεγαλύτερη μεταπολεμικά και τρίτη χειρότερη επίδοση στην ευρωζώνη. Το δημόσιο χρέος εκτινάχτηκε και το 2020 οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα υπέστησαν την τρίτη μεγαλύτερη μείωση εισοδήματος στην Ευρώπη. Το σύνολο των επιχειρήσεων και των δραστηριοτήτων της οικονομίας υπέστησαν απώλεια 41,6 δισ. το 2020. Τα 7 στα 10 νοικοκυριά με κύρια πηγή εισοδήματος την επιχειρηματική δραστηριότητα υπέστησαν μείωση εισοδήματος, με μέσο όρο μείωσης 27,2%.
Τα μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας ήταν από την αρχή ανεπαρκή και αποσπασματικά. Η περικοπή μισθών και εισοδημάτων, οι απολύσεις, ο κίνδυνος κλεισίματος χιλιάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων συνθέτουν την εικόνα μιας νέας κοινωνικής κρίσης διαρκείας.
Η κυβέρνηση αξιοποιεί την κρίση ως ευκαιρία για να υλοποιήσει ένα αντιδημοκρατικό και αντικοινωνικό σχέδιο, που περιλαμβάνει κατάργηση εργατικών δικαιωμάτων, θεσμοθέτηση απλήρωτης εργασίας, κατάργηση του οκταώρου, περιορισμό των συνδικαλιστικών ελευθεριών, εξυπηρέτηση ημετέρων και ιδιωτικών συμφερόντων, επίθεση στην αρχή της ισοτιμίας της ψήφου, περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και μόνιμη παρουσία της αστυνομίας στα Πανεπιστήμια, ερχόμενη σε αντίθεση με τους πρυτάνεις, τους καθηγητές, τους φοιτητές.
Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ υποτάσσονται σε συγκυριακά και κομματικά κριτήρια. Αντί να υπάρξει μια ρεαλιστική αποτίμηση της κατάστασης και αναγνώριση των προβλημάτων, των κινδύνων και των απειλών, καθώς και ένα συνολικό σχέδιο αντιμετώπισής τους, σχεδιάζουν ένα Ταμείο για λίγους και ισχυρούς.
Η ενίσχυση του ΕΣΥ σε μόνιμη βάση, η ρύθμιση του συσσωρευμένου χρέους επιχειρήσεων και νοικοκυριών, η στήριξη της εργασίας και της μικρής επιχειρηματικότητας με κάθε πρόσφορο μέσο είναι μεταξύ των προτεραιοτήτων που απαιτούνται για να γεφυρωθεί το χάσμα της μετάβασης από τα έκτακτα στα μόνιμα μέτρα στήριξης για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Δυστυχώς, όμως, το σχέδιο της κυβέρνησης δεν περιλαμβάνει την πλειοψηφία της κοινωνίας. Αντίθετα, περιλαμβάνει την ενίσχυση των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων και την εκκαθάριση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων με συρρίκνωση των μισθών, τη χορήγηση φορολογικών κινήτρων σε λίγους με παράλληλο περιορισμό κοινωνικών δαπανών, την ιδιωτικοποίηση βασικών υποδομών, κοινωνικών υπηρεσιών, του ασφαλιστικού, της Υγείας και της Παιδείας.
Η μέχρι σήμερα διαχείριση της πανδημίας και της οικονομίας οδηγεί εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους, κυρίως νέους, στην ανεργία και την κοινωνία συνολικά στη φτωχοποίηση. Απουσιάζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο επανεκκίνησης της πραγματικής οικονομίας, στήριξης των εργαζομένων, των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ενώ διεθνώς αναγνωρίζεται η σημασία των δημοσίων αγαθών, του ισχυρού κοινωνικού κράτους και της δημόσιας παρέμβασης για τη μείωση των ανισοτήτων, το σχέδιο της κυβέρνησης δείχνει εμμονή στη λογική της ιδιωτικοποίησης των πάντων.
Από το κυβερνητικό σχέδιο απουσιάζουν επίσης τα μικρά έργα υποδομών τοπικής σημασίας αλλά κρίσιμα για τη βιωσιμότητα και την εξυπηρέτηση των τοπικών κοινωνιών, καθώς και η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Δεν πρόκειται για σχέδιο ανάκαμψης, αφού αφήνουν απέξω τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας και επιταχύνουν με τον τρόπο αυτό την κοινωνική καταστροφή. Δεν απαντά στα προβλήματα της κρίσης και δεν προετοιμάζει τη χώρα για τη μετά την πανδημία εποχή.
Σήμερα υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ένα συγκεκριμένο και συνεκτικό σχέδιο επούλωσης των πληγών που άφησε η πανδημία, υποστήριξης των φορέων της πραγματικής οικονομίας και επανεκκίνησης της πραγματικής οικονομίας με όρους βιωσιμότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, με άμεσα μέτρα για το ιδιωτικό χρέος της πανδημίας και την ενίσχυση της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι κοινωνικές δυνάμεις που δυσφορούν, διαμαρτύρονται και αντιστέκονται στις κυβερνητικές επιλογές διαμορφώνουν σήμερα ένα νέο υπόβαθρο μιας πλατιάς κοινωνικής συμμαχίας των εργαζομένων, των ανέργων, των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, των νέων ανθρώπων, των αόρατων χιλιάδων εργαζομένων και των κοινωνικά αδύναμων που επιδιώκουν μια εναλλακτική προοδευτική προοπτική. Αυτή η νέα κοινωνική πλειοψηφία που διαμορφώνεται αποτελεί ελπίδα για την πολιτική ανατροπή και την πολιτική αλλαγή όταν έρθει η ώρα.
*Ο Βασίλης Τσίρκας είναι δικηγόρος, πρώην βουλευτής Άρτας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία