Γράφει ο Ν. Μπιλανακης
Τι είναι σήμερα όμορφο και άξιο ανάδειξης σε εικαστικό γεγονός; Και αν
κάτι σήμερα θεωρείται όμορφο, θα παραμένει και αύριο όμορφο; Όλοι
ξέρουμε πως όχι αφού η έννοια της ομορφιάς αλλάζει μέσα στον χρόνο, ανά
τους αιώνες.
Στην κλασική αρχαιότητα η ομορφιά σήμαινε αρμονία, αναλογία και
τελειότητα των σωμάτων, στην ρομαντική εποχή η φύση και τα συναισθήματα
αποτέλεσαν την κεντρική θεματολογία της ενώ στη μοντέρνα τέχνη η αντίληψη της ομορφιάς επαναστάτησε και ανέδειξε την αξία της διαφορετικότητας και της
αποδοχής του ασύμμετρου και του ατελούς. Εξέλιξη που αντικατοπτρίζει την
διαρκή αλλαγή της κοινωνίας αλλά και των αντιλήψεων μας, όχι μόνο για την
ομορφιά και την τέχνη αλλά για τα πάντα. ”Τα πάντα είναι ρευστά και τίποτα
δεν μένει ίδιο”, μας λέει ο Ηράκλειτος σηματοδοτώντας μοναδικά την ρευστότητα του χρόνου.
Τα ρολόγια αποτελούν το εμβληματικότερο σύμβολο του χρόνου. Και ο χρόνος συνιστά
έννοια κατάφορτη από μνήμη. Μνήμη που συγκρατεί το χρόνο και τον κάνει να φθείρεται επάνω
της.
Πολλοί άνθρωποι όμως παρουσιάζουν πρόβλημα στην λειτουργία της μνήμης. Τα ρολόγια
για αυτούς λιώνουν, ο χρόνος χάνεται και το παρόν γίνεται ταυτόχρονα παρελθόν και μέλλον
Άλλοι άνθρωποι, αιχμάλωτοι αυτοί του παρελθόντος τους, γυρνάνε με τη μνήμη τους εμμονικά σε
αυτό, ανίκανοι να ζήσουν στο παρόν τους.
Θέλοντας να αναδείξουμε τον ρόλο του χρόνου και της σχέσης του με την μνήμη αλλά και
την σημασία της δουλειάς που κάνουμε στις δομές της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών (Πρόεδρος
Π. Σακκά) αποφασίσαμε να στήσουμε φέτος την εικαστική έκθεση “Τα ρολόγια” στα πλαίσια του
2ου Φεστιβάλ Τρίτης Ηλικίας που θα πραγματοποιηθεί στην Άρτα, 19 και 20 Σεπτέμβρη. Μια
έκθεση που βασίζεται σε ιδέα και επιμέλεια του Νίκου Μπιλανάκη. Και αποτελείται από ρολόγια
που έχουν σχεδιαστεί από ανθρώπους που αποκαλύφθηκε πως νοσούν όταν εξετάστηκαν με την
“δοκιμασία του ρολογιού” στο Κέντρο Ημέρας και στην Κινητή Μονάδα για άτομα με άνοια στην
Άρτα της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών.
Η δοκιμασία του ρολογιού (Clock Drawing Test – CDT) αποτελεί μία από τις πιο αξιόπιστες
και ευρέως χρησιμοποιούμενες νευροψυχολογικές δοκιμασίες για την αξιολόγηση της γνωστικής
λειτουργίας. Η χορήγησή της είναι απλή – ο εξεταζόμενος καλείται να σχεδιάσει ένα ρολόι, να
τοποθετήσει τους αριθμούς και να αποδώσει μια συγκεκριμένη ώρα με τους δείκτες. Παρά την
απλότητά της, η εκτέλεση αυτής της δοκιμασίας απαιτεί τον συντονισμό πολλαπλών γνωστικών
διεργασιών: σημασιολογική μνήμη (ανάκληση της αναπαράστασης του ρολογιού και της έννοιας
του χρόνου), προσοχή (διατήρηση συγκέντρωσης σε μια σύνθετη οδηγία και έλεγχος λαθών),
οπτικοχωρικές δεξιότητες (ακριβής αντίληψη σχέσεων στο χώρο, συμμετρίας και αναλογιών),
εκτελεστικές λειτουργίες (προγραμματισμός, οργάνωση, ταυτόχρονη επεξεργασία πολλών
βημάτων και αυτοπαρακολούθηση) και γλωσσική κατανόηση (σωστή ερμηνεία της εντολής).
Η CDT έχει αποδειχθεί ευαίσθητη στην ανίχνευση νευροεκφυλιστικών ανοιών (Alzheimer,
αγγειακή άνοια), στις νόσους Parkinson και Huntington, σε αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, αλλά
και σε ποικίλες άλλες κλινικές διαταραχές, όπου μπορεί να εντοπιστεί έκπτωση στις ανώτερες
γνωστικές λειτουργίες. Η ανάλυση τόσο του τελικού αποτελέσματος όσο και των ποιοτικών λαθών
της CDT από ειδικούς νευροψυχολόγους παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τον εντοπισμό του
είδους της γνωστικής διαταραχής, συνδυάζοντας απλότητα, ανεκτικότητα και διαγνωστική
ευαισθησία.
Η έκθεση φιλοξενείται στα Δημοτικά Καταστήματα Άρτας (Πρώην ΣΕΣ), είναι ανοιχτή για το
κοινό και θα διαρκέσει από 15-20 Σεπτεμβρίου 2025 και ώρες 10.00-14.00 & 17.00-20.00.
Προσωπικό του Κέντρου Ημέρας και της Κινητής Μονάδας για άτομα με άνοια στην Άρτα θα
παρευρίσκονται στον χώρο, διαθέσιμοι να παρέχουν ενημέρωση καθώς και να κλείνουν ραντεβού
για δωρεάν εξέταση της μνήμης των επισκεπτών. Η έκθεση αποτελεί μέρος των δράσεων του
Κέντρου Ημέρας και της Κινητής Μονάδας για άτομα με άνοια στην Άρτα, οι οποίες
πραγματοποιούνται με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του
Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ήπειρος» 2021-2027.