Τεύκρος Μιχαηλίδης: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

O Τεύκρος Μιχαηλίδης είναι Κύπριος μαθηματικός και συγγραφέας, που δραστηριοποιείται στον χώρο της «μαθηματικής μυθοπλασίας». Έχει εκδώσει έξι μυθιστορήματα, μία συλλογή αστυνομικών διηγημάτων, τρία βιβλία επιστημονικής εκλαΐκευσης και δέκα διδακτικά βιβλία μαθηματικών. Επίσης, έχει συμμετάσχει με διηγήματά του σε πολλούς συλλογικούς τόμους. Κατά καιρούς έχει συνεργαστεί με πολλές ελληνικές εφημερίδες, δημοσιεύοντας άρθρα και διηγήματα. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης του ηλεκτρονικού περιοδικού Χάρτης και είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Πολάρ. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε οκτώ ξένες γλώσσες. Το μυθιστόρημά του Αχμές, ο γιος του φεγγαριού έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η κινηματογραφική ταινία Έτερος εγώ είναι βασισμένη στο διήγημά του «Περίπτωσις αυτοδικίας» και στηρίζεται στις ιδιότητες των φίλιων αριθμών. Έχει μεταφράσει από τα αγγλικά και τα γαλλικά 48 βιβλία σχετικά με τα μαθηματικά και την ιστορία των επιστημών. Το 2012 παρουσίασε στην ΕΡΤ την εκπομπή «Ο γύρος του κόσμου με 80 βιβλία» (26 επεισόδια), με στόχο την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας σε παιδιά και εφήβους. Το 2006 η Γαλλική Δημοκρατία τού απένειμε τον τίτλο του Chevalierdansl’Ordre des PalmesAcadémiques.

Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Θαλής + Φίλοι και της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Το τελευταίο μυθιστόρημά του, Ένα πτώμα στην αυλή της Αμαλίας, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.

Πώς ξεκινά η προετοιμασία ενός μυθιστορήματος;
Συχνά ένα τυχαίο περιστατικό σού δίνει την ιδέα για ένα μυθιστόρημα. Το πρώτο βήμα είναι ν’ αρχίσεις την αναζήτηση. Τα στοιχεία που ανακαλύπτεις σε βοηθούν να διαμορφώσεις τις ιδέες σου και να φανταστείς μια πλοκή. Τα υπόλοιπα έρχονται σταδιακά.

Διαπιστώνουμε ότι κάθε μυθιστόρημά σας διαφέρει από το προηγούμενο, από άποψη τόπου και χρόνου. Γιατί;
Ο κύριος λόγος που γράφω είναι για να ταξιδέψω στον χώρο και στον χρόνο. Έτσι, κάθε φορά επιλέγω έναν διαφορετικό προορισμό, ένα διαφορετικό ταξίδι. Στην Εικασία 3ν+1 ταξίδεψα στην Αθήνα της κρίσης. Εκεί η παρέα μου ήταν ποδοσφαιριστές, διεφθαρμένοι δικαστές, στρίπερ, γκόλντενμπόις, άστεγοι. Στο Ένα πτώμα στην αυλή της Αμαλίας ταξιδεύω στην Αθήνα του 1850, συντροφιά με τη ΦλόρενςΝάιτινγκεϊλ, τη Φράνσις Χιλλ, τον Άντερσεν, τον Φλωμπέρ, που συναντιούνται με επινοημένους ήρωες της μυθοπλασίας κι εμπλέκονται όλοι μαζί σε ίντριγκες, δολοπλοκίες, φόνους, προδοσίες…

Ποιο ήταν το έναυσμα για να γραφτεί αυτό το μυθιστόρημά σας, Ένα πτώμα στην αυλή της Αμαλίας;
Ανακάλυψα τυχαία ότι η ΦλόρενςΝάιτινγκεϊλ, η στατιστικός που αναμόρφωσε το νοσηλευτικό σύστημα της Μεγάλης Βρετανίας, βρέθηκε το 1850 στην Αθήνα. Ψάχνοντας είδα ότι και πολλές άλλες σημαντικές προσωπικότητες (Άντερσεν, Φλωμπέρ…) πέρασαν εκείνη την εποχή από την πρωτεύουσα του νεαρού Ελληνικού Βασιλείου. Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα ήταν ενδιαφέρον να τους συνταιριάξω όλους αυτούς μέσα σε μια ιστορία.

Τι σας γοήτευσε από την εποχή του Όθωνα και της Αμαλίας κι επιλέξατε να τοποθετήσετε χρονικά το μυθιστόρημά σας εκεί;
Θέλησα να περπατήσω στην Αθήνα την εποχή που μετασχηματιζόταν από ρημαγμένο χωριό σε πρωτεύουσα ενός σύγχρονου κράτους. Θέλησα να φανταστώ Έλληνες και ξένους να διαγκωνίζονται για να βάλουν τη σφραγίδα τους πάνω σ’ αυτά τα χώματα με το μεγάλο παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον.

Η Αγγελική Δελβενιώτη βρίσκεται νεκρή στο λιθόστρωτο κι εμείς έχουμε να ανακαλύψουμε αν ήταν θύμα δολοφονίας ή όχι. Κάπως έτσι ανοίγει την αυλαία του ένα μυθιστόρημα;
Ναι, κάπως έτσι. Ωστόσο, στο φόντο διακρίνουμε την Ακρόπολη, το νεαρό ελληνικό κρατίδιο, τις δολερές προστάτιδες δυνάμεις. Ίσως κάπου δούμε και κάποιον που είναι προορισμένος να γίνει, κάπου 150 χρόνια μετά, ο εαυτός μας…

Αλήθεια, σε ποια κατηγορία ανήκει το μυθιστόρημά σας;
Θα το χαρακτήριζα ιστορικό-αστυνομικό. Με μια –πολύ ελαφριά αυτή τη φορά– μαθηματική πινελιά.
Η ΦλόρενςΝάιτινγκεϊλ βρίσκεται στην Αθήνα. Τι την ωθεί ν’ ασχοληθεί με την υπόθεση;
Η ΦλόρενςΝάιτινγκεϊλ έχει μελετήσει την ανθρώπινη φυσιολογία. Ως στατιστικός, ενδιαφέρεται για τη συγκέντρωση και αξιολόγηση δεδομένων. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά την κάνουν να ενδιαφερθεί για μια υπόθεση στην οποία εμπλέκεται τυχαία. Όμως αυτή η περίπλοκη προσωπικότητα, συνονθύλευμα ορθολογισμού και μυστικισμού, πιστεύει ότι το τυχαίο είναι θεϊκό μήνυμα.

Η έρευνά της αναγκάζει την κυρία Φον Πλύσκω να τη συναντήσει και να την ακούσει. Τι φοβίζει τη Φον Πλύσκω και είναι συγκρατημένη;
Η Βιλελμίνη φον Πλύσκω είναι η προσωποποίηση της Raisond’État. Πρώτο της μέλημα είναι να προστατεύσει την κυρία της, τη βασίλισσα Αμαλία, και κατ’ επέκταση τη δομή και τη σταθερότητα του νεότευκτου Ελληνικού Βασιλείου. Φοβάται το σκάνδαλο και είναι καχύποπτη εξαιτίας των πολλών σκευωριών που στήνονται μέσα στη βασιλική αυλή.

Ορίζεται μια συνάντηση με τη βασίλισσα Αμαλία. Εκεί η βασίλισσα θέτει κοφτά στη Φλόρενς ότι δεν ανέχεται να γίνονται δολοφονίες μέσα στο παλάτι. Μπορείτε να σχολιάσετε τους φόβους και τη στάση της βασίλισσας;
Η Αμαλία –που υπήρξε και η ίδια θύμα δολοφονικής απόπειρας– θέλει, όπως είναι φυσικό, να γνωρίζει τι ακριβώς γίνεται μέσα στο παλάτι της, δεν θέλει όμως να δώσει λαβή για σχόλια εναντίον της στους πολυπληθείς –Έλληνες και ξένους– εχθρούς της.

Και η Φλόρενς αρχίζει την έρευνα. Βγαίνει έξω από το παλάτι και ψάχνει. Εκεί ανακαλύπτει παιχνίδια εξουσίας και διπλωματικές ίντριγκες. Αυτή η κατάσταση δεν θυμίζει κάπως και τη σημερινή κοινωνία;

Από την πρώτη στιγμή το ελληνικό κράτος υπήρξε θύμα εσωτερικών και εξωτερικών δολοπλόκων. Αυτό φυσικά και θυμίζει την ελληνική κοινωνία, στην οποία οι δικαστικές και αστυνομικές αρχές αντιμετωπίζουν επιλεκτικά τα εγκλήματα κα τους εγκληματίες.

Μπορεί ένα έγκλημα να κλονίσει τα θεμέλια τους νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους;

Φυσικά κα μπορεί. Οι «προστάτιδες δυνάμεις» αναζητούν διαρκώς αφορμές για να παρέμβουν. Μια δολοφονία στο παλάτι είναι μια πρώτης τάξεως αφορμή να απαιτήσουν ενεργό ρόλο στην αστυνόμευση της χώρας, με το πρόσχημα της ανικανότητας των τοπικών αρχών. Άλλωστε το έχουν κάνει επανειλημμένα, ακόμα και στις μέρες μας.

Μέσα από το βιβλίο σας, μάλιστα, γνωρίζουμε την αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής διανόησης.

Ήταν ένα από τα βασικά κίνητρα που με ώθησαν να γράψω αυτό το μυθιστόρημα.

Κατά πόσο μπορεί ο συγγραφέας να ισορροπεί μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας;

Φοβάμαι πως η πραγματικότητα μπορεί συχνά να ξεπεράσει και την πιο πλούσια φαντασία.

Ποιο πρόσωπο από αυτή την περίοδο σας εντυπωσίασε καθώς γράφατε το μυθιστόρημα;

Η προσωπικότητα της Φράνσις Χιλλ και η τεράστια προσφορά της στην ελληνική κοινωνία την τοποθετεί αναμφίβολα πρώτη στις «συμπάθειές» μου. Ιδιαίτερα με εντυπωσίασε και η πρώτη κυρία των τιμών της Αμαλίας, Βιλελμίνη φον Πλύσκω. Μέσα από το ημερολόγιό της μας δίνει μια ζωντανή εικόνα των όσων συνέβαιναν εκείνη την εποχή. Θαύμασα την αφοσίωσή της, τη διορατικότητα αλλά και την αίσθησή της περί δικαίου. Σημαντική μού φάνηκε ακόμα η Χριστιάνα Λυτ, σύζυγος του προσωπικού ιερέα της Αμαλίας. Η Λυτ μάς δίνει μια εικόνα των ανθρώπων «εκτός των ανακτόρων» και περιγράφει με γλαφυρότητα την αθηναϊκή κοινωνία της εποχής.