Τι κατάλαβα από το 1ο Φεστιβάλ Τρίτης Ηλικίας στην Άρτα
Γράφει : ο
Ν. Μπιλανάκης
Ψυχίατρος, Επιστημονικά Υπεύθυνος Κέντρου Ημέρας για την Άνοια στην Άρτα
Η πληθώρα των ηλικιωμένων αποτελεί μια πραγματικότητα που αφορά ιδιαίτερα την Ελλάδα. Η γήρανση του πληθυσμού, μαζί με την μείωση της γεννητικότητας, αποτελούν τις κύριες αιτίες δημιουργίας του δημογραφικού μας προβλήματος που συνιστά μείζον εθνικό μας πρόβλημα.
Ηλικιωμένοι είναι οι άνθρωποι που διανύουν -μετά την παιδική, εφηβική και μέση ηλικία- την τρίτη ηλικία. Αν και δεν υπάρχει βιολογικός, δημογραφικός ή κοινωνικός καθορισμός της τρίτης ηλικίας, θεωρείται αποδεκτό ότι στην τρίτη ηλικία ανήκουν τα άτομα εκείνα που έχουν υπερβεί το 65ο έτος τους. Και ενώ σε εθνικό επίπεδο το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών είναι 22,5%, στην Άρτα ένας στους τρείς κατοίκους είναι άνω των 65 ετών (ποσοστό 32%).
Το αυξημένο ποσοστό ατόμων τρίτης ηλικίας έχει επιπτώσεις τόσο στους ίδιους, όσο και στην κοινότητα τους αλλά και στο κράτος γενικότερα. Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που σχετίζονται με την κοινωνική τους ασφάλιση και το συνταξιοδοτικό τους, με την μειωμένη οικονομική παραγωγικότητα, με θέματα υγείας και ποιότητας ζωής τους.
Σε μια κοινωνία, όπως η ελληνική, που η απόδοση και ο καταναλωτισμός θεωρούνται απαραίτητα ατομικά χαρακτηριστικά, οι αδύναμοι και οι μη παραγωγικοί μπορεί εύκολα να θεωρηθούν λιγότερο αποδεκτοί και να δημιουργηθούν ζητήματα κοινωνικής συνοχής. Όλες αυτές οι επιπτώσεις απαιτούν πολυεπίπεδες προσεγγίσεις, που θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το πρόβλημα προκειμένου να αποτελέσει η γήρανση ευκαιρία για ανάπτυξη και πρόοδο για όλους αλλά και ευκαιρία για τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας να προσθέσουν περισσότερη υγεία και χαρά στα παραπανήσια χρόνια τους.
Μέσα στο πνεύμα αυτό το Κέντρο Ημέρας/Κινητή Μονάδα για άτομα με άνοια στην Άρτα της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών μαζί με την Π.Ε. Άρτας της Περιφέρειας Ηπείρου και τον Δήμο Αρταίων διοργάνωσαν το 1ο Φεστιβαλ Τρίτης Ηλικίας στην Άρτα, 4-6 Οκτωβρίου 2024. Στο τριήμερο Φεστιβάλ διοργανώθηκαν μια σειρά δωρεάν πολιτιστικών, ψυχαγωγικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για να τιμηθούν οι άνθρωποι της Τρίτης Ηλικίας της Άρτας, για να ενδυναμωθούν και να ενθαρρυνθούν να συνεχίσουν την ζωή τους, για να βρουν ευκαιρίες να βγουν έξω από το σπίτι τους και να αντιμετωπίσουν τη κοινωνική απομόνωση, για να τονιστεί η σημασία του να ανήκουν και να συνδέονται και ο αντίκτυπος που έχουν όλα αυτά στην υγεία τους. Ένα Φεστιβάλ που αγκάλιασε η πόλη και οι Αρτινοί, οι βουλευτές του νομού Άρτας κ.κ. Στύλιος Γ. και Γεροβασίλη Ο., οι θεσμικές αρχές του τόπου (Περιφέρεια, Δήμος, Επιμελητήριο κλπ), το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, οι μείζονες Πολιτιστικοί Σύλλογοι τους (Σκουφάς και Μακρυγιάννης κ.α), οργανισμοί και επιχειρήσεις που μας συνέδραμαν οικονομικά ή αποτέλεσαν με κάθε τρόπο χορηγοί μας (ΕΡΤ, ART TV, Ηχώ της Άρτας, Ράδιο Αμβρακία, Ηπειρωτικός Αγών κλπ).
Με όλες αυτές τις δράσεις προσπαθήσαμε να δώσουμε ένα άλλο παράδειγμα γήρανσης. Να προβάλλουμε την άποψη πως γηρατειά δεν είναι «να κάθομαι συνεχώς στον καναπέ, μπροστά από μια τηλεόραση, άδειος από ζωή»- όσο κι αν αυτό κάποιες φορές αυτό μπορεί να συμβεί. Στα γηρατειά πρέπει και μπορείς να «να συνεχίσεις να επιθυμείς και να παθιάζεσαι», όπως μας προέτρεψε ο βραβευτείς φέτος με το βραβείο «Γήρας Τιμάν» κ. Β. Γκανιάτσας- ένα βραβείο που θεσπίστηκε για πρώτη φορά και θα δίδεται ετησίως σε ανθρώπους τρίτης ηλικίας με καταγωγή από την Άρτα, που διακρίνονται για την ενεργό γήρανση τους. Γηρατειά πρέπει και μπορεί να είναι το να επιδιώκεις να είσαι με τους άλλους στο καφέ, στις χορωδίες, στο σινεμά, στις εκθέσεις φωτογραφίας, στις εκδρομές, στα πικ-νικ και στις πεζοπορίες- όπως κάναμε όλοι μαζί τις τρείς αυτές ημέρες που διήρκησε το Φεστιβάλ. Γηρατειά πρέπει και μπορεί να είναι να συνεχίζεις να παλεύεις και να διεκδικείς όπως κάναμε όλοι μαζί διεκδικώντας υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την άνοια στον Περίπατο για την Άνοια που διοργανώσαμε φέτος στα Παλαιά Αρχοντικά της Άρτας.. Γηρατειά πρέπει και μπορεί επίσης να είναι να μαθαίνεις για την γήρανση του πληθυσμού και τις ασθένειες που σε απειλούν- για να προφυλαχτείς από αυτές ή να μαθαίνεις για την συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο και πως να την πετύχεις- επικοινωνώντας με άλλους ή πως να χειρίζεσαι διαδικτυακές εφαρμογές με σκοπό να ενδυναμώσεις τις νοητικές σου λειτουργίες- όλα αυτά συνέβησαν σε στρογγυλά τραπέζια και ομιλίες που διοργανώσαμε αυτές τις μέρες του Φεστιβάλ. Γηρατειά επίσης πρέπει και μπορούν να είναι χαρές, χοροί, τραγούδια και πανηγύρια, όπως αυτό που διοργανώσαμε την τελευταία βραδιά του Φεστιβάλ.
Γιατί να γερνάς σημαίνει να ζεις, να παραμείνεις ενεργός μέσα στη ζωή. Ενεργός γήρανση, γιατί το αντίθετο της ζωής δεν είναι ο θάνατος αλλά τα γηρατειά που ξεπέφτουν σε παρωδία ζωής.