Το Ισραήλ στην μετά Νετανιάχου Εποχή. Ναφτάλι Μπένετ, ο Εκατομμυριούχος Πρωθυπουργός

Του Ιωάννη Αθ. Μπαλτζώη*

Πρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ

Και όμως έγινε αυτό, που πολλοί δεν περίμεναν. Ήλθε η ώρα του τέλους μετά από 12 χρόνια παντοδυναμίας Νετανιάχου στην ηγεσία του Ισραήλ. Ένας παράξενος οκτωκομματικός συνασπισμός , δύο αρχηγών κομμάτων των Ναφτάλι Μπένετ και Γιαίρ Λαπίντ, ανέλαβε τα καθήκοντα ως η επόμενη κυβέρνηση του Ισραήλ το απόγευμα της Κυριακής, 13 Ιουνίου, με μια οριακή πλειοψηφία 60 εδρών έναντι 59 της αντιπολίτευσης στην Κνεσσέτ, επί 119 (εκ των προβλεπομένων 120) ψηφισάντων βουλευτών. Η συνδετική ουσία των οκτώ κομμάτων, αλλά και πολλών Ισραηλινών ήταν όχι η ιδεολογική συγγένεια, αλλά μία κοινή επιθυμία: Να τερματιστεί επιτέλους η μακρά ηγεμονία του Μπεντζαμίν Νετανιάχου, παρά τις επιτυχίες που είχε το 2021, με την άριστη αντιμετώπιση της πανδημίας και την επιτυχή αντιμετώπιση του πρόσφατου πολέμου της Γάζας.

Ο νέος πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ, γεννήθηκε στη Χάιφα τον Μάρτιο του 1972, το μικρότερο από τα τρία παιδιά των Αμερικανών μεταναστών γονέων Τζιμ και Μύρνα, οι οποίοι μετακόμισαν στο Ισραήλ από το Σαν Φρανσίσκο το 1967 μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών.Φιλόδοξος από την αρχή, εκπαιδεύτηκε στην πιο διάσημη μονάδα καταδρομέων τουIDF (Ισραηλινού στρατού) την Sayeret Matkal. Πέρασε την εξαντλητική δοκιμασία και υπηρέτησε στην ελιτίστικη αυτή Μονάδα και στη συνέχεια στη μονάδα αναγνώρισης Maglan.

Σε ηλικία 27 ετών ζούσε στο Μανχάταν, δημιούργησε, την πρώτη του εταιρεία υψηλής τεχνολογίας, τη Cyota, την οποία πούλησε έξι χρόνια αργότερα για 145 εκατομμύρια δολάρια. Ένας αυτοδημιούργητος πολυεκατομμυριούχος μέχρι τα 33, ο προσανατολισμός του Μπένετ προς την πολιτική ήρθε στον απόηχο του πολέμου του Λιβάνου το 2006. Και όπως επετύγχανε στην επαγγελματική του ζωή, πέτυχε και στην πολιτική του καριέρα, σε 15 χρόνια, έχοντας πολιτικό μεντορά του τον Νετανιάχου, υπηρετώντας σε πολλές θέσεις στο Λικούντ και στην κυβέρνηση (ακόμη και Υπουργός Άμυνας), μέχρι την οριστική ρήξη μεταξύ των. Είναι δημιουργικός και επιθετικός, άριστος επιχειρηματίας, μαιτρ των διαπραγματεύσεων, ακτιβιστής, ανυποχώρητος και πείσμων σε ότι βάζει για σκοπό του, πολιτικό γεράκι. Πριν λίγο καιρό πούλησε άλλη εταιρία του για 100 εκατομμύρια δολάρια, οπότε μιλάμε για ένα αυτοδημιούργητο εκατομμυριούχο, που μπόρεσε με 6 έδρες να πείσει τουςάλλους ηγέτες των κομμάτων, να είναι αυτός ο πρωθυπουργός για τα επόμενα 2 χρόνια!

Όπως υποσχέθηκε σε ομιλία του, η διάδοχη κατάσταση και όλα τα μέλη του κυβερνητικού συνασπισμού θα εξυπηρετήσουν τον λαό και όχι τα δικά τους συμφέροντα, αφήνοντας αιχμές για τον αποχωρούντα πρωθυπουργό και τις εκκρεμούσες κατηγορίες από την δικαιοσύνη για διαφθορά. Το ερώτημα που προκύπτει είναι πως θα υλοποιήσει ο Μπένετ τις υποσχέσεις του, στα δυόμισι χρόνια που θα είναι πρωθυπουργός, με μια ομάδα ασύμβατων, διαφορετικών πολτικά μελών του κυβερνητικού συνασπισμού, που κυμαίνονται από την αριστερά έως τη σκληρή δεξιά και πολλοί εξ αυτών στερούνται και κυβερνητικής εμπειρίας;

Η Νέα Κυβέρνηση
Έτσι ο Μπένετ θα πρέπει να αφενός να διατηρεί και να εφαρμόζει τις δεξιές αξίες του κόμματός του Yemina (με μόνο 6 έδρες!!), ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να ευθυγραμμίζεται και με τελείως διαφορετικές πεποιθήσεις, όπως με τον (ακρο)-αριστερό ηγέτη του κόμματος Meretz , τον Nitzan Horovitz (Νιτζάν Χόροβιτς), τον Merav Michaeli (Μεράβ Μιχαελί) τωνLabor (Εργατικών) – καθώς επίσης και τον Άραβοισραηλινό ηγέτη του αραβικού κόμματος Ra’am, τον Mansour Abbas (Μανσούρ Αμπάς).Μια δύσκολη και επικίνδυνη πολιτική ακροβασία. Ο αρχηγός του κεντρώου κόμματος Yesh Atid (με 17 έδρες!!) και αρχηγός του κυβερνητικού συνασπισμού ο Γιαΐρ Λαπίντ, θα αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας στο δεύτερο μισό της κυβερνητικής θητείας, όπως συμφωνήθηκε και θα αναλάβει υπουργός Εξωτερικών. Όπως εκτιμούν , δεν θα ακολουθήσει συγκρουσιακή πορεία προς την Ουάσινγκτον και τη διπλωματία γενικότερα, συμπεριλαμβανομένου και του Παλαιστινιακού ζητήματος, η οποία σφυρηλατήθηκε από τον συνάδελφό του κεντρώο υπουργό Άμυνας Μπένι Γκαντζ, που παραμένει στην θέση του.

Ο Μπένετ εκτιμάται ότι θα εφαρμόσει ένα διαφορετικό είδος εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, με κυρίαρχο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, όπως επίσης την κατάσταση στην Αν. Ιερουσαλήμ και τις εκρηκτικές πολυπλοκότητες της, με άμεση σχέση τις ισραηλινοαραβικές εντάσεις στη Γάζα και στο εσωτερικό του Ισραήλ. Ακόμη την εγκληματική βία που μαστίζει τις αραβικές πόλεις απαιτεί επείγουσα δράση.

Οι Βασικές θέσεις στο νέο υπουργικό συμβούλιο. Σε παρένθεση τα κόμματα που ανήκουν:
-Ναφτάλι Μπένετ (Yemina), πρωθυπουργός μέχρι τον Αύγουστο του 2023
-Γιαίρ Λαπίντ (Yesh Atid), υπουργός Εξωτερικών, και μετά τον Μπένετ πρωθυπουργός του Ισραήλ (Αύγουστος 2023)
-Μπένι Γκαντζ (KaholLaval), στρατηγός,πρώην Α/Γενικού Επιτελείου, παραμένει Υπουργός Άμυνας
-Αβιγκντόρ Λίμπερμαν (Yisrael Beitenu), Υπουργός Οικονομικών
-Γκίντεον Σάαρ (NewHope), Υπουργός Δικαιοσύνης
-Αγιελέτ Σιακέντ (Yemina), Υπουργός Εσωτερικών
-Μεράβ Μιχαηλί (Labor), Υπουργός Μεταφορών
-Ομέρ Μπάρλεβ (Labor) Υπουργός Δημόσια Ασφάλειας
-Νιζάν Χόροβιτς (Μeretz) Υπουργός Υγείας.
-Ταμάρ Ζάντμπεργκ (Meretz) Υπουργός Περιβάλλοντος
– Γιφάτ Σάσα Μπίτον (NewHope) Υπουργός Παιδείας
-Mansour Abbas (Ra’am), αναπληρωτής υπουργός στο πρωθυπουργικό γραφείο, πρόεδρος επιτροπής εσωτερικών της Κνεσέτ.

Εκτιμήσεις
Οι αρχιτέκτονες της συμφωνίας συνασπισμού, οι Μπένετ και Λαπίντ, έχουν επίσης αποφασίσει και συμφωνήσει σε πολλά, περίεργα, συμβιβαστικά και ενδιαφέροντα πολιτικά ζητήματα. Ο καθείς τους έχει την εξουσία να ασκήσει βέτο σε όλες τις κυβερνητικές και υπουργικές αποφάσεις. Το ίδιο και ο υπουργός Οικονομικών, ο αρχηγός του (ακρο) δεξιού κόμματος Yisrael Beitenu, ο Avigdor Lieberman(Αβιγκντόρ Λίμπερμαν) θα έχει και αυτός δικαίωμα βέτο προς σε όλους. Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει είναι πως θα μπορέσει ο πρωθυπουργός Μπένετ να παραμείνει ισχυρός με όλα αυτά τα δικαιώματα βέτο, αφού μάλιστα δεν δημιουργήθηκε μηχανισμός για την επίλυση τυχόν αδιεξόδων. Αυτό φαίνεται ότι είναι το βασικό μειονέκτημα της νέας κυβέρνησης του Ισραήλ, πριν ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, ο πανούργος και εμπειρότατος Νετανιάχου με 59 έδρες στην Κνεσσέτ, θα αρχίσει, όπως εκτιμάται, να «σκίζει» πολιτικά τους διαδόχους του και την αδύναμη πλειοψηφία των 61 (από τις 120) εδρών της Κνεσσέτ.

Σε ότι αφορά τα εθνικά θέματα, η εθνική γραμμή στο Ισραήλ είναι ενιαία και δεν υπάρχουν ουσιαστικές αλλαγές, ή θα λέγαμε από το σκληρό στο σκληρότερο και το αντίστροφο. Σε ότι μας αφορά, δηλαδή την τριγωνική συμμαχία Ελλάδα, Κύπρος , Ισραήλ δεν θα υπάρξει καμιά αλλαγή. Ο Μπένετ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής θεωρείται «Γεράκι» και σε μερικά θέματα είναι σκληρότερος του Νετανιάχου, ιδιαίτερα δε στις σχέσεις με την Τουρκία, την οποία θεωρεί ότι αποτελεί ουσιαστική απειλή για το Ισραήλ και ότι συνεργάζεται με τρομοκράτες, εις βάρος της εθνικής ασφάλειας. Οπότε, εκτιμάται από πολλούς αναλυτές, ότι από τον Μπίμπι στον Ναφτάλι, η εξωτερική πολιτική δεν θα αλλάξει, θα παραμείνει η ίδια, οι δε Ελληνο-ισραηλινές σχέσεις θα συνεχίσουν να καρπίζουν και να ενισχύονται μέχρι και σε επίπεδο στρατηγικής και στρατιωτικής συμμαχίας. Αρκεί να το επιδιώκουμε και να είμαστε συνεπείς και ειλικρινείς φίλοι.

*Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης, είναι Αντγος (ε.α.) M.Sc. στην Γεωπολιτική και Σπουδές Άμυνας και Ασφάλειας του ΕΚΠΑ, πρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ