Υγρότοποι Αμβρακικού κόλπου

Κείμενο: Κώστας Πιέτας

Η ομάδα “για την ΠΡΕΒΕΖΑ” με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας υγροτόπων, στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος, επιχειρεί μία περιήγηση-περιβαλλοντική υπενθύμιση, στο εθνικό πάρκο υγροτόπων Αμβρακικού και τη μεγάλη, βιολογική, οικολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική καί παιδαγωγική αξία του. Έχει αναγνωριστεί διεθνώς με την συνθήκη Ράμσαρ, τεσσάρων περιοχών Natura 2000 και με τις συμβάσεις Βέρνης, Βόνης και Βαρκελώνης. Επίσης προστατεύεται από τις ευρωπαϊκές οδηγίες και εθνικές νομοθεσίες.
Υγρότοποι είναι οι περιοχές του Αμβρακικού κόλπου, τα αβαθή που μπορεί να είναι, υφάλμυρα, γλυκά η αλμυρού νερού, μόνιμα ή παροδικά, αλλά και μέρη που αποθηκεύεται νερό θεωρούνται υγρότοποι, όπως βάλτοι, εκβολές και όχθες ποταμών, λιμνοθάλασσες ακόμη και αλυκές.

Για την αξία των υγροτόπων, πρέπει να αναφέρουμε τον ρόλο τους στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, αφού λειτουργούν σαν ταμιευτήρες υπόγειων και επιφανειακών υδάτων. Παράλληλα κατακρατώντας φερτά υλικά και παγιδεύοντας ιζήματα, συμβάλουν στην ποιότητα των υδάτων. Επιπρόσθετα παρέχουν ρόλο ρυθμιστή της θερμοκρασίας των παράκτιων περιοχών.

Οι υδροβιότοποι απειλούνται κυρίως από τις ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η εκχέρσωση υδροτοπικής βλάστησης, η κατασκευή αποστραγγιστικών έργων και αγγειοβελτιωτικών έργων, η υπερβόσκηση ζώων, η απόθεση μη κατεργασμένων αποβλήτων, η υπέρ άντληση υδάτων για καλλιέργεια, η υπεραλίευση και τέλος η παράνομη θήρα, που είναι βασικοί παράγοντες κινδύνου βιωσιμότητας των υγροτόπων.

Η δεύτερη αξία των υγροτόπων είναι η ζωή που φιλοξενεί μόνιμα ή περιστασιακά, κυρίως ορνιθοπανίδα. Ο Αμβρακικός αποτελεί μονοπάτι και κόμβο μετανάστευσης, γνωστό σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Από τα πουλιά της περιοχής έξι είναι τα πιο εμβληματικά. Ο Αργυροπελεκάνος το πιο βαρύ πουλί που μπορεί και πετάει, ο Ήταυρος είδος κρυπτικό που ζει μέσα σε καλαμιές με τέλεια παραλλαγή, δύο αετοί ο Στικαετός και Κραυγαετός, ένα σπάνιο είδος πάπιας η Βαλτόπαπια. Ο καλαμνιώνας της Ροδιάς, ο μεγαλύτερος καλαμνιώνας της Ελλάδας είναι σημαντικό ενδιαίτημα για τη Λαγγόνα, ένα μικρό ψαροφάγο πουλί. Στην περιοχή φωλιάζουν επίσης, Ερωδιοί, Σταχτοτσικνιάδες, Λευκοτσικνιάδες, Νυχτοκόρακες, Χουλιαρομύτες, Χαλκόκοτες, Καλαμοκανάδες Βουτηχτάρια, Φαλαρίδες και άλλα είδη που εξαρτώνται από υγροτόπους.

Στις Λιμνοθάλασσες -υδροβιοτόπους του Αμβρακικού έχουν καταγραφή 85 είδη ψαριών, καθώς τα νερά των υδροβιότοπων είναι εύτροφα για νεαρά ψάρια και κατάλληλο ενδιαίτημα για την ανάπτυξη τους. Υπάρχουν βέβαια και ενδημικά είδη του γλυκού νερού όπως η Λουροβελονίτσα και ο Λουρογοβιός. Η Λιμνοθάλασσες -υδροβιότοποι απαντώνται στο βόρειο τμήμα του Αμβρακικού, έχουν σχηματιστεί από την προσχωσιγενή δράση δύο ποταμών, του Λούρο και του Αράχθου. Οι μεγαλύτερες είναι το σύμπλεγμα “Ροδιά-Τσουκαλιό-Αυλερή ” δυτικά του λόφου της Σαλαώρας και η λιμνοθάλασσα Λογαρού ανατολικά. Τσουκαλιό και Ροδιά επικοινωνούν μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα σύμπλεγμα.

Ένα ακόμα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Λιμνοθαλασσών-υδροβιότοπων είναι οι Λουρονησίδες όστρακων μεταξύ Αμβρακικού και υγροτόπων, που παρασυρμένα από τα θαλάσσια ρέματα δημιουργούν μακρόστενες λωρίδες.

Η λιμνοθάλασσα Σαλπίνης και η λίμνη Βουλκάρια θεωρούνται όρια εξάπλωσης του προστατευόμενου είδους Carex acuta (carex panormitana Guss).

Ο μεγαλύτερος καλαμιώνας των Βαλκανίων αυτός της Ροδιάς μαζί με τού αλμυρόβαλτου του Αράχθου και τούς γλυκόβαλτους της ζώνης πλημμυρών του Λούρου,αποτελούν ορισμένες από τις σημαντικότερες περιοχές της επικράτειας για τούς συγκεκριμένους τύπους ενδιαιτημάτων.