Κορονοϊός και Ευρώπη των Δανειστών

Γράφει ο Νότης Μαριάς,

Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής

Παρά τον κορονοϊό που πλήττει την υφήλιο, το Eurogroup με τις αποφάσεις του στις 16 Μαρτίου απέδειξε για άλλη μια φορά ότι συνεχίζει να προασπίζεται την Ευρώπη των Δανειστών. Και ενώ η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να βρει το εμβόλιο για τον κορονοϊό, το Eurogroup αντί να προβεί σε γενναίες οικονομικές ενέσεις τελικά κατέληξε σε εντελώς αναιμικά μέτρα. Έτσι σε επίπεδο ΕΕ για άλλη μια φορά πρυτανεύει η γερμανική λογική «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».

Όπως έγινε και το 2008 με την τότε παγκόσμια οικονομική κρίση έτσι και τώρα η Γερμανία και οι άλλες χώρες του σκληρού πυρήνα της ευρωζώνης δεν φαίνονται διατεθειμένες να διαθέσουν σε ενωσιακό επίπεδο τους αναγκαίους πόρους για την αντιμετώπιση της επερχόμενης κρίσης. Κανείς δεν θα ξεχάσει το 2008 την Μέρκελ η οποία έλεγε ότι κάθε κράτος όφειλε να αντιμετωπίσει μόνο του την κρίση. Κάπως έτσι και τώρα βαίνουν τα πράγματα καθώς οι αποφάσεις του Eurogroup ανάβουν το πράσινο φως για τη λήψη αυξημένων μέτρων σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή κάθε χώρα να πληρώσει μόνη της τα σπασμένα. Όμως σε επίπεδο ΕΕ το μόνο που κάνει το Eurogroup είναι να διαθέτει πόρους που φτάνουν στο 1% του ΑΕΠ της ΕΕ, ήτοι περίπου στα 100 δις ευρώ.

Ειδικότερα αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν 28 δις ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, δηλαδή χρήματα τα οποία θα έπαιρναν τα κράτη μέλη ούτως ή άλλως καθώς και 37 δις ευρώ του Ειδικού Επενδυτικού Ταμείου της Κομισιόν για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Επιπλέον 8 δις ευρώ σε δάνεια θα διατεθούν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για χρηματοδότηση ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι και 20 δις ευρώ, συν 10 δις ευρώ επιπλέον για χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων πάλι από την ΕΤΕπ (Η Ναυτεμπορική 17/3/2020). Ήτοι στην καλύτερη περίπτωση 95 δις ευρώ συνολικά!!!

Αντίθετα οι ΗΠΑ με απόφαση του Τράμπ και του Κογκρέσου προχωρούν σε γενναία ένεση της αμερικανικής οικονομίας με τη διάθεση σε ομοσπονδιακό επίπεδο 1 τρις δολαρίων.
Και τι λέει λοιπόν το Eurogroup μπροστά σ’ όλα αυτά; Απλά υπενθυμίζει τα 400 δις ευρώ εγγυήσεις που διαθέτει ο ESM δηλαδή το ευρωπαϊκό ΔΝΤ και καλεί όσες χώρες της ευρωζώνης έχουν ανάγκη να προσφύγουν σε δανεισμό από τον ESM, δηλαδή να μπουν σε μνημόνια λιτότητας και δημοσιονομικής προσαρμογής την ώρα που η οικονομία χρειάζεται κούρεμα του δημοσίου και ιδιωτικού χρέους, ενίσχυση της ζήτησης και στήριξη των επιχειρήσεων και των ίδιων των εργαζομένων.
Σε εθνικό επίπεδο το Eurogroup φαίνεται large μια και έτσι κάθε χώρα θα φροντίζει τα του οίκου της ενώ ταυτόχρονα οι πλούσιες χώρες του σκληρού πυρήνα, οι οποίες έβγαλαν υπερκέρδη από τη λειτουργία της ευρωζώνης ακόμη και κατά τη διάρκεια της κρίσης με πρωταγωνιστή την Γερμανία, θα δώσουν ψίχουλα σε επίπεδο ΕΕ.

Αυτό λοιπόν που έμεινε να κάνει το Eurogroup ήταν να χαλαρώσει το δρακόντειο Σύμφωνο Σταθερότητας και να δώσει ευελιξία στα κράτη μέλη της ευρωζώνης να κάνουν δαπάνες ιδίοις εξόδοις προκειμένου να σώσουν τις οικονομίες τους από τις επιπτώσεις του κορονοϊού. Βέβαια το Eurogroup δεν τόλμησε να καταργήσει ή να αναστείλει το Σύμφωνο Σταθερότητας απλά άφησε πιο λάσκα τον δημοσιονομικό κορσέ και επέτρεψε σε κάθε κυβέρνηση να χορηγήσει κρατικές ενισχύσεις, εξαγωγικές επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές και επιδόματα ανεργίας για να αντιμετωπιστεί η κρίση. Έτσι η Γερμανία θα διαθέσει για τη γερμανική οικονομία πάνω από 550 δις ευρώ σε πρώτη φάση. Και η Αθήνα; Αφού πέτυχε όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση χαλάρωση του στόχου του 3,5% του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2020, διαθέτει πλέον σε πρώτη φάση πακέτο 2 δις ευρώ συν 1,8 δις ευρώ από Ευρωπαϊκά Κονδύλια για τον κορονοϊό, ήτοι συνολικά 3,8 δις ευρώ, ποσό που είναι βέβαιο ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της καθίζησης της ελληνικής οικονομίας λόγω του κορονοϊού, Πάντως ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα, δηλαδή για καταβολή χρεολυσίων στους δανειστές παραμένει και το 2020 απλά δεν θα είναι 3,5%. Πόσο όμως θα είναι; Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση δεν ξεκαθαρίζει κάτι επ΄ αυτού.

Συμπέρασμα. Οι εταίροι -δανειστές ακόμη και εν μέσω κορονοϊού συνεχίζουν να είναι δανειστές. Και μάλιστα τοκογλύφοι δανειστές αφού η Ελλάδα σε κάθε περίπτωση θα καταβάλει για το 2020 και τόκους εκτός από τα χρεολύσια που θα καταβάλει με τη μορφή πρωτογενούς πλεονάσματος έστω και κάτω από 3,5%.
Τέλος σε επίπεδο κεντρικών τραπεζών η αμερικανική Fed ήδη δαπάνησε 500 δις δολάρια την προηγούμενη εβδομάδα και άλλα 500 δις δολάρια αυτή τη βδομάδα σε αντίστοιχες κινήσεις ποσοτικής χαλάρωσης. Και δεν μένει εκεί αφού συνεχίζει να προσφέρει δύο φορές την εβδομάδα τουλάχιστον 175 δις δολάρια σε repos και 45 δις δολάρια σε πράξεις διάρκειας δύο εβδομάδων (euro2day.gr, 17/3/2020).
Η ΕΚΤ μετά την κατακραυγή που δέχθηκε λόγω της αρχικής της αμφισημίας τελικά εδέησε να ανακοινώσει νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων λόγω πανδημίας ύψους 750 δις ευρώ.
*ο Νότης Μαριάς, είναι Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής