Οι συγγραφείς αποκαλύπτουν… τα μυστικά τους στον Ε. Ιντζέμπελη

Βαγγέλης Αυδίκος

Το γράψιμο είναι εσωτερική ανάγκη, τουλάχιστον αυτή είναι η δική μου αντίληψη. Προφανώς, δεν ξεκινάω από τη διάθεση να σώσω τον κόσμο. Θα ήταν ουτοπικό αν ισχυριζόμουν κάτι τέτοιο. Αφετηρία για τη γραφή είναι πρώτα απ’όλα η συμφιλίωση με τον εαυτό. Ένα βήμα που προϋποθέτει την ενδοσκόπηση και την καταβύθιση στις εσώτερες πτυχές. Στα αναπάντητα ερωτήματα, στα υπαρξιακά και οντολογικά ζητήματα που σχετίζονται με τη ζωή και τον θάνατο, τα ορμέμφυτα, τις ανθρωπιστικές αξίες. Η διαδικασία της γραφής, με άλλα λόγια, είναι μια εσωστρεφής κίνηση αυτογνωσίας. Ο συγγραφέας σ’ αυτή την περίπτωση είναι ταυτόχρονα Προμηθέας και το όρνιο που κάθε χρόνο, σύμφωνα με τον αρχαιοελληνικό μύθο, του κατέτρωγε το συκώτι. Μέσες άκρες , αυτό συμβαίνει με τη γραφή. Κάθε φορά ο/η συγγραφέας συμπεριφέρεται σαν τον Προμηθέα. Μόνο που είναι ταυτόχρονα και όρνιο που αυτοκατασπαράσσεται. Η συγγραφή είναι μια πορεία προς την αυτογνωσία και την αναμέτρηση του γράφοντας με τα μυστικά του, τις μύχιες σκέψεις του.

Ταυτόχρονα, η γραφή είναι μια μορφή επικοινωνίας. Είναι ένας τρόπος συνάντησης και συνομιλίας με άλλους. Με τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες. Όσοι γράφουν αναζητούν διόδους για τον μετασχηματισμό της ατομικής συγγραφής σε αναγνωστική απόλαυση, που συγκροτείται από τις επιμέρους ατομικές αναγνώσεις. Η λογοτεχνία συνιστά τόσο στη δημιουργία της όσο και στην ανάγνωσή της μια εξόχως ατομική πράξη, που ωστόσο γίνεται συλλογική μέσα από τη συνάθροιση των κοινών αναγνωστικών βιωμάτων.
Είναι δύο οι κατηγορίες των βιβλίων μου. Από τη μια μεριά γράφω επιστημονικά βιβλία. Πρόκειται για μελέτες που σχετίζονται με τα ερευνητικά και διδακτικά μου καθήκοντα. Έχω γράψει είκοσι βιβλία για το παραμύθι, τις τελετουργίες, τα αστικά φαινόμενα , το υπερφυσικό και τις τελετουργίες, τα γραφεία συνοικεσίων και γενικότερα για τις πολιτισμικές ταυτότητες. Ιδιαιτέρως με απασχολούν τα ζητήματα μετάβασης των κοινωνιών και της αλλαγής στις πολιτισμικές συμπεριφορές.
Από την άλλη γράφω βιβλία λογοτεχνίας. Πρωτίστως μυθιστορήματα(πέντε τον αριθμό) και μια συλλογή διηγημάτων, με την οποία ξεκίνησε η περιπέτειά μου στη λογοτεχνική γραφή. Ακόμη, δημοσιεύονται κατά καιρούς διηγήματά μου σε λογοτεχνικά περιοδικά(π.χ. Μανδραγόρας).

Στα περισσότερα βιβλία μου, τα λογοτεχνικά, υπάρχει κοινό υπόστρωμα , όσο κι αν η υπόθεση διαφέρουν. Εστιάζω στη σχέση των ατόμων με τις δομές εξουσίας. Αυτό ήταν το θέμα του πρώτου μου μυθιστορήματος(Ο δικός μου Θεός, Ταξιδευτής 2004). Χρησιμοποιείται ως άξονας ο έρωτας ανάμεσα σε μια χριστιανή καθηγήτρια Πανεπιστημίου στη Θράκη κι έναν μουσουλμάνο Πομάκο, ώστε να διερευνηθεί η σχέση του ατόμου με την πληθυσμιακή ομάδα, στην οποία ανήκει; Έχουν τη δύναμη τα άτομα να επιβάλλουν την ατομική τους βούληση ή συντρίβονται ενώπιον της ανάγκης των κοινωνιών να επιζήσουν; Είναι ένα θέμα που έχει αποτελέσει θέμα των δημοτικών τραγουδιών. Σε άλλο μυθιστόρημά μου(Η κίτρινη ομπρέλα, Μεταίχμιο 2007) η υπόθεση μεταφέρεται στο αστικό κέντρο. Μια αντροπαρέα συναντιέται κάθε Σάββατο σε καφενείο και το μυθιστόρημα παρακολουθεί τις ξεχωριστές ιστορίες των αφηγηματικών ηρώων αλλά και τις μεταξύ τους σχέσεις. Το βιβλίο αντλεί το θέμα του από την αποδιοργάνωση των σχέσεων στα αστικά κέντα.

Κοινωνίες και άτομα που έχασαν τον προσανατολισμό τους. Έκαναν το ατομικό συμφέρον Άνθρωποι τσακισμένοι, όνειρα ναυαγισμένα. Ένα μυθιστόρημα που μιλάει για την πολιτισμική κρίση. Σ’ άλλο μυθιστόρημα(Η σκιά της Μίκας, Ταξιδευτής 2013) το θέμα είναι η μετανάστευση και η ανάγκη για ρίζωμα. Ο Τρίκαρδος , ένας Έλληνας που διάλεξε να σπουδάσει στην Αμερική στα τέλη του 20ου αιώνα και στη συνέχεια παντρεύτηκε με Αμερικανίδα, αναζητεί τα ίχνη της Μίκας, μιας Ελληνίδας από τη Σμύρνη που πέθανε φτωχή αλλά που οι οικονομικές συγκυρίες την έκαναν πλούσια μετά το θάνατό της. Παρόλο που τους δυο ήρωες τους χωρίζει μισός αιώνας , τα όνειρα και οι ελπίδες είναι ίδια Εκτός από τη μετανάστευση με απασχόλησε η βία του Εμφυλίου, με αφορμή τα γεγονότα στην Παργινόσκαλα της Πρέβεζας τον Σεπτέμβριο του 1944(Οι τελευταίες πεντάρες, Ταξιδευτής 2016). Ένα τάμα και μια υπόσχεση στην αγαπημένη του Νίκη και τον παππού του στέλνουν τον Σπυρίδωνα από το Λονδίνο στην Πρέβεζα. Η επίσκεψη γίνεται αφορμή να γνωρίσει μια άλλη πλευρά του παππού του. Η εικόνα με την οποία μεγάλωσε θρυμματίζεται. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Σκέψεις και καλά κρυμμένα μυστικά. Μια πόλη που χωρίστηκε στα δύο. Μια πόλη που επικράτησε η αλόγιστη βία. Ανθρώπινες σχέσεις που δοκιμάστηκαν.

Ο φόβος που απλώθηκε παντού. Η σιωπή που έκλεισε τα στόματα των περισσοτέρων. Όλα αυτά ως τη στιγμή που φτάνει ο Σπυρίδων. Όλοι πια ξύνουν τις πληγές και τη μνήμη τους. Αναφέρονται σε πάθη και αδυναμίες. Στην απρονοησία και τον φανατισμό. Σε όνειρα και προσδοκίες. Σε συγκρούσεις και απογοητεύσεις. Στον πόνο και την ερήμωση της πόλης. Σε έρωτες που πόνεσαν αλλά και ξεπέρασαν τις αντιθέσεις. Οι ανθρώπινες σχέσεις που δοκιμάζονται σε καιρούς εμφύλιας σύγκρουσης, τυφλής βίας.

Θα αναφερθώ στο καινούριο βιβλίο , αυτό που πρόκειται να εκδοθεί το ερχόμενο Πάσχα.. Οδός Οφθαλμιατρείου είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος(εκδόσεις Εστία). Είναι ο δρόμος που άρχισε το δράμα του ποιητή και πεζογράφου Κώστα Κρυστάλλη.Το υπόγειο του τυπογραφείου του Παπαγεωργίου φιλοξένησε τις φιλοδοξίες του να ανεβεί τη σκάλα του ελληνικού ποιητικού Παρνασσού. Να γράψει και να γίνει αποδεκτός από το λογοτεχνικό σινάφι και την κοινωνία της Αθήνας. Μια μάχη άνιση. Πρόσφυγας στην Αθήνα του 1889, χωρίς πόρους και με τις ένθερμες υποσχέσεις να φυλλοροούν αφήνοντάς τον μόνο του. Η αγωνία για την επιβίωση αλλά και η υπέρβαση των δυσκολιών.Η πάλη με το αδύναμο σώμα και η φλόγα της δημιουργίας που του έκαιγε τα σωθικά.
Δεν μπορώ να ισχυριστώ πως συνάντησα δυσκολίες στην έκδοσή του. Οι εκδόσεις «Εστία» το συμπεριέλαβαν αμέσως στο πρόγραμμά τους. Με ταλαιπώρησε όμως η γραφή του, μια και δεν επιθυμούσα να είναι μια μυθιστορηματική βιογραφία. Οι αναγνώστες/στριες είναι οι τελικοί κριτές.

Το 2018, 150 χρόνια από τη γέννηση του Κρυστάλλη, απορρόφησε μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς μου. Είχα οργανωτική εμπλοκή στην προετοιμασία των ημερίδων που έγιναν στο Συρράκο, την Πρέβεζα και την Αθήνα. Πέρα απ΄αυτό, μ’αρέσει να ασχολούμαι με το κτήμα μου. Είναι μια άλλη αίσθηση η ενασχόληση με τα δέντρα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Γεννήθηκε στην Πρέβεζα, με καταγωγή από το Συρράκο. Είναι ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και έχει γράψει έξι λογοτεχνικά βιβλία. : Το βλέμμα στον τοίχο με τη μαντανία, διηγήματα, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001, Ο δικός μου θεός, μυθιστόρημα, Ταξιδευτής, Αθήνα 2004, Η κίτρινη ομπρέλα, Μεταίχμιο, μυθιστόρημα, Αθήνα 2007(ήταν στη μικρή λίστα του περιοδικού Διαβάζω για το βραβείο μυθιστορήματος του 2008), Η σκιά της Μίκας, μυθιστόρημα, Ταξιδευτής , Αθήνα 2013 και Οδός Οφθαλμιατρείου , Εστία 2019-υπό έκδοση.
Πέραν του λογοτεχνικού έργου , έχει γράψει είκοσι επιστημονικά βιβλία, ενώ συνεργάζεται εβδομαδιαία με την Εφημερίδα των Συντακτών