Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ*
Εδώ και πέντε χρόνια, από το γ’ μνημόνιο και μετά, οι επικουρικές συντάξεις ήταν στο στόχαστρο. Και ότι ξεκίνησε ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως συμβαίνει με όλα τα υπόλοιπα μνημονιακά μέτρα (τα θηριώδη δημοσιονομικά πλεονάσματα ή με την επιβάρυνση των μεσαίων-παραγωγικών στρωμάτων), το ολοκληρώνει η ΝΔ.
1.Αρχικά (Ιανουάριος 2016) ο Γ.Κατρούγκαλος είχε εισηγηθεί την ενσωμάτωση της Επικουρικής στην Κύρια σύνταξη και την κατάργηση του (τότε ενιαίου) ΕΤΕΑ. Το σχέδιο εγκαταλείφτηκε λόγω αντιδράσεων από τους ασφαλισμένους. Προς… συμμόρφωσιν Κύριες και Επικουρικές συντάξεις μπήκαν στην προκρούστεια κλίνη του ν.4387/16 και μειώθηκαν δραματικά επί ΣΥΡΙΖΑ.
2.Ακολούθως, με την ανάδειξη της ΝΔ στην κυβέρνηση, ο Ν.Μηταράκης προωθούσε την ιδιωτικοποίηση της Επικουρικής (υποχρεωτική κάλυψη, αλλά ελεύθερη επιλογή δημόσιου ή ιδιωτικού ασφαλίστρου). Το «σχέδιο» βρίσκεται τώρα εν υπνώσει λόγω της «αναδόμησης» του ρέκτη υφυπουργού (υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής σήμερα), ενώ δεν έχει απαντηθεί ακόμη από πού θα βρεθούν τα 50 δις ευρώ (υπολογισμοί του ίδιου του κ.Μηταράκη) για την μετάβαση στο νέο μεικτό σύστημα (ποσά αναγκαία για να πληρωθούν τα δικαιώματα των σημερινών ασφαλισμένων, ενόσω δεν θα εισρέουν έσοδα καθώς οι νέοι ασφαλισμένοι αναμένεται να μετακινηθούν στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες).
3.Μπορεί οι σχέσεις του υπουργού Εργασίας Γ.Βρούτση με τον αναδομηθέντα υφυπουργό να ήταν οι χειρότερες δυνατές, το σχέδιο όμως για «συμπίεση» της Επικουρικής υλοποιείται κανονικά, έστω εντός του Δημόσιου Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο υπουργός με τον νόμο 4670/2020 τον Φεβρουάριο του 2020 δημιουργεί τον e-efka και με πρόσχημα της ψηφιακή εποχή μας εισάγει σε μια περίοδο χωρίς ανεξάρτητο Επικουρικό Ταμείο (ΕΤΕΑΕΠ πλέον λόγω ενσωμάτωσης και του λογαριασμού Προνοίας-εφάπαξ του Δημοσίου).
4.Η εργώδης προσπάθεια Βρούτση για κατάργηση της Επικουρικής συνεχίζεται με την κοινή ημερομηνία καταβολής των Κύριων και Επικουρικών συντάξεων (τέλους Ιουλίου 2020), όπως το ενιαίο Διοικητικό Συμβούλιο του…. e-efka επικύρωσε. Με πρόσχημα αυτή τη φορά την ταλαιπωρία των συνταξιούχων. Έστω και εάν οι συντάξεις κατατίθενται ηλεκτρονικά (και μόνο λίγοι συνταξιούχοι αγρότες αναμένουν κάθε μήνα τον ταχυδρόμο, αλλά αυτοί δεν λαμβάνουν Επικουρικές συντάξεις. Λεπτομέρειες θα πείτε…)
5.Το επόμενο στάδιο θα είναι η πλήρης ενσωμάτωση των δύο συντάξεων (κοινή εκδίδουσα αρχή ο e-efka) με το πρόσχημα της (ορθής) παρακράτησης του φόρου (ανά μήνα). Και αυτό γιατί όταν τις συντάξεις καταβάλει διαφορετικό ταμείο, για ποσό Κύριας έως 720 ευρώ από τον ΕΦΚΑ δεν παρακρατείται φόρος, αλλά όταν υπάρχει και Επικουρική έστω 200 ευρώ, από την οποία επίσης δεν παρακρατείται φόρος από το ΕΤΕΑΕΠ, στο συνολικό μηνιαίο ποσό των 920 ευρώ αναλογεί φόρος (351,5 ευρώ το χρόνο στο παράδειγμά μας) που αποδίδεται με την κατάθεση της φορολογικής δήλωσης τον επόμενο Ιούνιο.
6.Και όταν οι δυο συντάξεις δίνονται από μια ενιαία αρχή, μετά θα ξεκινήσει η διαδικασία… προσαρμογής των συντάξεων στο ύψος των εσόδων. Τα οποία, όχι μόνο λόγω πανδημίας, αλλά κυρίως λόγω ανασφάλιστης εργασίας και γενικευμένης μερικής ή διαλείπουσας εργασίας, βαίνουν μειούμενα.
Ήδη ο e-efka, προκειμένου να πληρώσει στις 9/7/2020 τα αναδρομικά των Επικουρικών συντάξεων από τον Οκτώβριο το 2019 (απόφαση ΣτΕ), ρευστοποιεί κεφάλαια (που διατηρεί στην Τράπεζα της Ελλάδας) 300 εκ., από ένα γλίσχρο αποθεματικό 1,4 δις ευρώ.
Με δεδομένο μάλιστα ότι ήδη το ΕΤΕΑΕΠ έμπαινε «μέσα» περί τα 20 εκ. το μήνα, ενώ με τον νέο υπολογισμό των Επικουρικών προκύπτει επιπλέον δαπάνη 25 εκ. το μήνα, σημαίνει ότι τα εναπομείναντα αποθεματικά του 1,1 εκ. είναι ικανά να υποστηρίξουν το σημερινό επίπεδο των Επικουρικών συντάξεων μόλις για 2 έτη. Και μόνον υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι το Δημόσιο θα καλύψει τις απώλειες σε ασφαλιστικές εισφορές λόγω της καραντίνας και την αναστολή των συμβάσεων εργασίας των μισθωτών. Πρόσθετα, το δημόσιο δεν μπορεί να χρηματοδοτεί την Επικουρική ασφάλιση, όπου στην ουσία ισχύει «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος», δηλαδή οι συντάξεις προσαρμόζονται στα έσοδα ή, διαφορετικά, σταθερές εισφορές-μη εγγυημένες συντάξεις!
Την ίδια στιγμή τα έσοδα του ΕΦΚΑ (Κύρια σύνταξη) υποχωρούν μέχρι στιγμής κατά 2 δις λόγω πανδημίας.
Είναι φανερό ότι θα προκύψει «ανάγκη» διορθώσεων… Αλλά αυτό μετά τις υπερπρόωρες εκλογές που σχεδιάζει ο κ.Μητσοτάκης). Απλώς επιλέγεται η μέθοδος της σαλαμοποίησης, της σταδιακής απορρόφησης και, ως συνήθως, της προεκλογικής συγκάλυψης των σχεδίων που αποκαλύπτονται με δραματικό τρόπο μετά την απομάκρυνση από την κάλπη…
*Ο Χρήστος Μέγας είναι Δημοσιογράφος, Γραμματέας του Τομέα Εργασίας του ΚΙΝΑΛ