Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου
Εκπαιδευτικού(χημικού)
Η έρευνα για τη θρησκευτική-εκκλησιαστική ιστορία των Βυζαντινών ναών της Άρτας, παρά τις δυσκολίες που έχει, μάς άνοιξε πρωτόγνωρους δρόμους, ιδιαίτερα δε για την εκκλησιαστική ιστορία του ναού της Παρηγορήτισσας ή για να ακριβολογούμε της Μονής της Παρηγορήτισσας.
Πριν λίγο καιρό με τη βοήθεια ιστορικού του ΕΚΠΑ ήλθε στα χέρια μας αντίγραφο από ένα εξαντλημένο βιβλίο με τον τίτλο: Θαύματα της Παναγίας,που κυκλοφόρησε το 1906.Στο βιβλίο αυτό υπάρχει ειδική ενότητα στην οποία αναγράφονται αναλυτικά τα παρακάτω θαύματα της Παναγίας της Παρηγορήτισσας Άρτας.
Α. Πώς σώθηκε ο ναός της Παρηγορήτισσας και η πόλη της Άρτας από επιδρομή των Αλβανών το 1346.
Β. Πώς σώθηκε η πόλη της Άρτας το 1400 από τον Αλβανό Βογγόη.
Γ.Η φοβερά πυρκαγιά του 1361.Πώς σώθηκε η εικόνα της Παρηγορήτισσας και η πόλη της Άρτας.
Δ.Η πλημμύρα του Αράχθου τον Δεκέμβριο του 1793 και η επέμβαση της Παναγίας της Παρηγορήτισσας.
Ε.Η φοβερά πανώλη του 1816. Πώς κατεστάλη η νόσος.
Σύντομη αναφορά στα τέσσερα θαύματα των ετών 1346,1400,1361 και 1793 έγιναν στο βιβλίο (συλλογικό έργο) που εκδόθηκε το 2015 με τίτλο: “ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ, ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΜΕΤΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΑΤΟΥ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ,ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΑΥΤΗΣ”. (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΪΤΗΣ)
Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε το θαύμα της Παρηγορήτισσας το 1816,όπως ακριβώς περιγράφεται στο παραπάνω βιβλίο με τα θαύματα της Παναγίας, διατηρώντας το ύφος, τη γλώσσα και τη γραμματική του κειμένου.Αποδεικνύει δε το θαύμα αυτό,ότι η πόλις των Αρταίων διαθέτει έναν άμισθο ιατρό,στις μέρες μας πολύ περιφρονημένο.
Διήγηση του Θαύματος.
«Η τελευταία αλλά και η τρομερωτέρα όλων των θεομηνιών, όσας υπέστη η πόλις της Άρτας, είναι η φοβερά πανώλης, ήτις ενέσκηψεν εις αυτήν το έτος 1816.
Η πόλις ηρημούτο κυριολεκτικώς. Τα πτώματα εκάλυπτον τας οδούς πλέον,όχι μόνο τας οικίας.Οι ιατροί ουδέν ηδύναντο κατ΄αυτής.Το τρομερόν μόλυσμα εδηλητηρίαζε και εξολόθρευσεν ολοκλήρους οικογενείας.Η μέχρι παραφροσύνης φθάσασα απόγνωσις είχε καταλάβει τους πάντας.
Τι να πράξωσι; Πώς να σωθώσιν;
Οι εύποροι των κατοίκων της Άρτας έφευγον οικογενειακώς μακράν της έδρας αυτής του τρομερού μολύσματος.Αλλ΄οι πτωχοί και εκείνοι ων αι εργασίαι ήσαν στενώτατα συνδεδεμέναι προς την εν τη πόλει διαμονήν των, πού να υπάγουν; πώς να φύγουν; πώς να ζήσωσι μακράν του κέντρου των εργασιών των;
Αυτοί οι δυστυχείς ήσαν υπόχρεοι να μείνουν εκεί υπό την φρικώδη αυτήν σπάθην του Δημοκλέους. Και ν΄αποθάνουν τον φοβερώτερον των θανάτων, ίσως,πιθανώτατα,ασφαλώς…..
Και το κακόν αυτό, η απειλή και η καταστροφή, ο δεκατισμός, το θέρισμα, το αληθινό αυτό θέρισμα των κατοίκων της Άρτης,διήρκει τώρα-εφαντάσθητέ ποτε φρικαλεώτερον πράγμα-διήρκει επί …δεκατέσσαρας ολόκληρους μήνας!
Ο και δια πολλούς άλλους παλαιοτέρους λόγους, επιδρομάς, επαναστάσεις κ.λ.π. ο ελαττωθείς πληθυσμός της πόλεως, όστις από εικοσιπεντάκις χιλίων είχε περιορισθεί εις μόλις εννεάκις χιλίους κατοίκους ηπειλείτο ήδη να περιορισθή εις το ήμισυ ή και εις το τρίτον ίσως….
Απέλπιδες οι κάτοικοι της Άρτας προσέφυγον εις την προστασίαν της προστάτιδός των «Παρηγορητίσσης Παναγίας».Πάνδημος δε τώρα λιτανεία διήλθεν όλας τας οδούς της πόλεως εν κατανυκτικαίς δεήσεσιν των ιερέων και του λαού και εσταμάτησεν εις πάσαν πανωλόβλητον οικίαν και εδεήθησαν εκείθεν μετά μείζονος ταπεινοφροσύνης.
Πράγμα παράδοξον! Από της επιούσης ουδέν νεώτερον κρούσμα πανώλης εσημειώθη εις την αρκετά ήδη ερημωθείσαν πόλιν….Και όλοι όσοι δεν είχον ακόμη αποθάνει εκ της τρομεράς νόσου,αλλά κατέκειντο αγωνιώντες και όλοι αυτοί εθεραπεύθησαν ευχερώς!
Σχόλια.
Α. Η επιδημία/πανδημία του κορονοϊού, που βιώνουμε στην εποχή μας, δεν είναι η πρώτη στην παγκόσμια ιστορία και στην ιστορία του τόπου μας. Στο παρελθόν οι άνθρωποι και συγκεκριμένα οι Χριστιανοί ήρθαν πολλές φορές αντιμέτωποι με κάθε είδους επιδημίες και πανδημίες. Όμως είναι η πρώτη φορά που οι Χριστιανοί αντιμετωπίζουν μία επιδημία/πανδημία με κλειστούς ναούς, απαγόρευση Θ. Λειτουργιών, ανυπαρξία λιτανειών και άλλων αγιαστικών πράξεων, αμφισβήτηση της Θ. Κοινωνίας ως σώμα και αίμα Χριστού κ.α.
Β.Η παραπάνω αναλυτική διήγηση του θαύματος μάς δίνει να καταλάβουμε, πώς αντιμετώπισαν οι Χριστιανοί παλαιότερα μια πολύ επικίνδυνη ασθένεια, που ήταν μια ανεξέλεγκτη τοπική επιδημία.
Γ. Η επιδημία, ιδιαίτερα της πανώλης, κατά τους βυζαντινούς και κυριότερο κατά τους Αγίους (Θεοφάνης, Νικηφόρος) στάλθηκε από τον Θεό ως παιδαγωγικό μέσο, ώστε να μετανοήσουν οι άνθρωποι από τις αμαρτίες, από την απληστία, την εκμετάλλευση, τη σιμωνία και κυρίως από τις αιρετικές τους θέσεις και τον πόλεμο εναντίον της Ορθοδόξου Πίστεως.
Τώρα που κυριαρχούν τα μνημόνια, η εκμετάλλευση, η πτώχευση και η ασυδοσία στην πολιτική, και στην εκκλησία η σιμωνία και κυρίως η εκκοσμίκευση και η Παναίρεση του Οικουμενισμού, δεν πρέπει επιτέλους και εμείς να μετανοήσουμε;
Δ.Ο επιβλητικός ναός της Παρηγορήτισσας, που έχει ως εφέστια εικόνα την ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, δεν είναι απλά ένα μοναδικό βυζαντινό κόσμημα για την περιοχή, ούτε απλά ένα μουσείο εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Είναι «οίκος του Θεού», χώρος προσευχής,χώρος αγιασμένος, χώρος της Θεοτόκου που οι ικέτιδες χείρες των προγόνων μας με τα δάκρυά τους τον πότισαν στις δύσκολες στιγμές του τόπου μας.Αλλά τότε η Θεοτόκος Παναγία ως Μεσίτρια και πρέσβειρα άκουσε τον πόνο τους, σκούπισε τα δάκρυά τους, έδωσε θεραπεία και παρηγοριά, αφού όντως είναι: «η των απηλπισμένων μόνη ελπίς …. και πάντων των χριστιανών το καταφύγιον».«Πολλά γαρ ισχύει δέησις Μητρός, προς ευμένειαν Δεσπότου» δηλαδή η παράκληση της Μητρός Θεοτόκου έχει μεγάλη δύναμη προς την εύνοια του Δεσπότου Χριστού.
Αποτελεί ντροπή για όλους μας να είναι απλά ένα μουσείο και να παραμένει ναός αλειτούργητος και κλειστός ιδιαίτερα αυτή τη δύσκολη περίοδο που περνάει η Ελλάδα. Η εκκλησιαστική ιστορία της Παναγίας της Παρηγορήτισσας με την ΕΥΛΑΛΟ ΣΙΩΠΗ από τα βάθη των αιώνων μάς εκπέμπει πρόσκληση εντατικής προσευχής, μετανοίας και αλλαγή τακτικής. Μάς υπενθυμίζει ότι ο κορονοϊός με το φοβικό σύνδρομο που μάς διακατέχει μάς δείχνει την πνευματική μας γύμνια, το μέγεθος της αποστασίας μας, την απίστευτη πτώση κληρικών και λαϊκών, το εκκοσμικευμένο και αιρετικό πνεύμα που κυριαρχεί στις εκκλησίες και του οποίου αιτία είναι ο Οικουμενισμός. Είναι καιρός μετανοίας, όχι μόνο λόγω των Χριστουγέννων (εθιμοτυπικά), αλλά λόγω της όλης μας κατάστασης και διάθεσης. Μετανοίας όχι μόνο «λόγοις αλλά και έργοις». Ας αρχίσουμε τώρα. Ας αποτινάξουμε από τη ζωή μας όλα τα κακώς κείμενα που τη λυμαίνουν ως άλλος, χειρότερος από τον Κορονοιό, ιός.Ας παρακαλέσουμε την περιφρονημένη Ιατρό και προστάτιδά μας.
« Προστασία των Χριστιανών τω Ναώ Σου τω πανσέπτω νυν προσφεύ- γοντες* τω εν Άρτη, τας ιάσεις αρυόμεθα* των ψυχών και των σωμάτων, Αειπάρθενε·* Σου γαρ υπάρχει η πηγή* των υπερθέων δωρεών,* ακένωτος τοις προσφεύγουσι·* δος ουν, Θεοτόκε,* τοις πιστοίς Σου ικέταις* την Σην αντίληψιν, Αγνή* Κόρη Παρηγορήτισσα». (από τον Παρακλητικό κανόνα στην Παρηγορήτισσα Άρτας)