Φωτιά στα Γεράνεια Όρη: Όχι άλλο κάρβουνο

Γράφει ο Παύλος Χρηστίδης
Δικηγόρος – Εκπρόσωπος Τύπου ΠΑΣΟΚ / Κινήματος Αλλαγής

Κι όμως, μόλις δυο μήνες νωρίτερα, τον Μάρτιο, τα δελτία τύπου έπεφταν βροχή από τους «επιτελικούς» Υπουργούς, οι οποίοι πανηγυρικά δήλωναν πανέτοιμοι για την επικείμενη αντιπυρική περίοδο. Αν κανείς διάβαζε πιο προσεκτικά εκείνα τα δελτία, θα παρατηρούσε τις επαναλαμβανόμενες αναφορές τους σε «οδηγίες που δόθηκαν στην αυτοδιοίκηση». Με άλλα λόγια, έλεγαν οι επικεφαλής της πολιτικής προστασίας, ότι «εμείς έχουμε προετοιμαστεί τέλεια, αλλά αν κάτι πάει στραβά, θα φταίει η αυτοδιοίκηση που δεν εφάρμοσε τις τέλειες οδηγίες μας».

Επανάληψη του επικοινωνιακού σόου πάνω από τα καμένα, είχαμε και κατόπιν εορτής, με τον Πρωθυπουργό αυτή τη φορά, να δηλώνει ότι η αντίδραση της πολιτείας ήταν άμεση! Εύλογα αναρωτιέται κανείς, αν όλα ήταν καλά καμωμένα εκ των προτέρων κι αν η αντίδραση της πολιτείας ήταν άψογη κατά την εκδήλωση της πυρκαγιάς, τότε τι έφταιξε και κάηκαν τα 70.000 στρέμματα;
Έφταιξαν οι Δήμοι, όπως προνοητικά είχε υπονοήσει ο κ. Χαρδαλιάς; Έφταιξαν οι αγρότες στην ατομική ευθύνη των οποίων έδωσε ιδιαίτερη έμφαση ο Πρωθυπουργός στην απολογιστική σύσκεψη για την πυρκαγιά; Φταίει το δύσβατο και δυσπρόσιτο της περιοχής που καιγόταν; Φταίει η κλιματική αλλαγή, αυτός ο βολικός αποδιοπομπαίος τράγος στον οποίο μπορεί να χρεώνεται χωρίς κόστος κάθε εμφανής και τραγικές συνέπειες, αποτυχία της πολιτικής προστασίας; Από τον Ιανό και τις πλημμύρες σε Καρδίτσα και Εύβοια, ως την Μήδεια που άφησε τα Βόρεια Προάστια της Αθήνας χωρίς ρεύμα για μέρες, η υπόρρητη αντίδραση ήταν ότι «φταίει η κλιματική αλλαγή – τι να κάνουμε;»

Κι όμως όλοι οι παράγοντες που κατά καιρούς επιστρατεύονται για να δικαιολογήσουν τις κυβερνητικές αποτυχίες είναι γνωστοί εκ των προτέρων. Γεγονός που σημαίνει ότι η γενική γραμματεία πολιτικής προστασίας όφειλε να τους έχει συμπεριλάβει στο σχεδιασμό της. Από την αρχή του έτους έχουν γίνει 92 συλλήψεις για εμπρησμό από αμέλεια και 276 τέτοιες συλλήψεις έγιναν συνολικά το 2020. Άρα οι αμελείς που καίνε κλαδιά μέσα στην αντιπυρική περίοδο είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Δεν είναι η εξαίρεση, είναι ο κανόνας. Γεγονός που σημαίνει ότι το κράτος πρέπει να θωρακιστεί έναντι αυτής της πραγματικότητας, κάνοντας χρήση των πολλών μέσων που διαθέτει: από εντατικές καμπάνιες ενημέρωσης μέχρι αύξηση των ποινών και των συνεπειών για όποιον συλλαμβάνεται να εκτελεί τέτοιες επικίνδυνες εργασίες.

Το δάσος είναι ένα περίπλοκο οικοσύστημα και οφείλουμε να το αντιμετωπίζουμε με σεβασμό. Ειδικά η εκάστοτε κυβέρνηση, δεν αρκεί να προμηθεύεται συστήματα πυρόσβεσης και drones παρακολούθησης, περιμένοντας πότε θα φουντώσει η επόμενη πυρκαγιά για να παρέμβει να την σβήσει. Το 90% της επιτυχούς διαχείρισης των πυρκαγιών που διαρκώς θα αυξάνονται λόγω της αλλαγής του κλίματος, είναι η πρόληψη. Η πυρκαγιά στα Γεράνια όρη ξεκίνησε όταν οι άνεμοι έπνεαν με ταχύτητα μόλις 4 Μποφώρ, αλλά η αδυναμία άμεσης αντίδρασης κατέστησε την πυρκαγιά ανεξέλεγκτη, ειδικά μετά από τη στιγμή που δυνάμωσαν οι άνεμοι. Όμως, η παρούσα κυβέρνηση, εξακολουθεί να επιδεικνύει αδιαφορία για τα δάση. Μια αδιαφορία, η οποία είναι καταστροφική, όσοι πυροσβέστες, οχήματα, πεζοπόρα τμήματα κι ελικόπτερα κι αν επιστρατευτούν για να σβήσει μια πυρκαγιά.

Είναι πολλές οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν την έλλειψη σεβασμού προς το περιβάλλον:
Κατακερμάτισε τις περιοχές προστασίας Natura και απομόνωσε τμήματά τους με βάση αόριστα επενδυτικά κριτήρια και όχι την περιβαλλοντική τους σημασία, με το άρθρο 218 του Ν4782/2021 για τις δημόσιες συμβάσεις.
Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, αμέσως μετά την “Μήδεια”, είχε προαναγγείλει την κατάθεση νομοσχεδίου που θα ξεκαθάριζε τον κουβάρι των αρμοδιοτήτων, δεν έχουμε όμως κάτι τέτοιο ακόμα.
Με τροπολογία που υπέγραφαν 12 υπουργοί ανεστάλησαν όλες οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων, την επίσπευση των οποίων ζητούσαν υποκριτικά λίγους μήνες νωρίτερα, οι ίδιοι υπουργοί που κατέθεσαν την τροπολογία που τίναξε το πρόγραμμα κατεδαφίσεων στον αέρα.

Μπορεί να έδωσε 20εκ. ευρώ στα ΜΜΕ της λίστας Πέτσα, αλλά για τον καθαρισμό των δασών από επικίνδυνη καύσιμη ύλη η κυβέρνηση διέθεσε μόλις 1,7εκ ευρώ. Ποσό το οποίο έπρεπε να μοιραστεί σε 120 δασαρχεία τα οποία θα φρόντιζαν να μην είναι τα δάση απροσπέλαστα από συσσωρευμένα εύφλεκτα κλαδιά και λοιπά υλικά.
Από την άλλη, επικαλούμενη η κυβέρνηση την κλιματική αλλαγή και τις αυξημένες ανάγκες της πολιτικής προστασίας, φροντίζει να θεσμοθετήσει μυστικά κονδύλια γι΄ αυτήν και να στελεχώσει με πλήθος μετακλητών τις υπηρεσίες της.
Τις συνέπειες της κυβερνητικής πολιτικής που άλλα διακηρύττει κι άλλα κάνει τις ζήσαμε όλοι τις προηγούμενες ημέρες και νύχτες, που ξυπνήσαμε από τη μυρωδιά του καπνού. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών κατέγραψε 15 φορές μεγαλύτερες συγκεντρώσεις λεπτών αιωρούμενων σωματιδίων, σε σχέση με τα συνήθη επίπεδα, στην ατμόσφαιρα του Λεκανοπεδίου. Αλλά την τραγικότητα της αδυναμίας της κυβέρνησης για μια αποτελεσματική πολιτική πολιτικής προστασίας, την έζησαν τα εκατοντάδες ζώα που κάηκαν ζωντανά, οικόσιτα είτε ελεύθερα. Εικόνες που δεν αντέχει να δει κανείς πλημμύρισαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – αυτά τα μέσα που κατά τον κ. Μητσοτάκη, μπορεί και να μας κάνουν κακό.

Ο κόσμος, οι απλοί πολίτες παγκοσμίως, έχουν αντιληφθεί τη σπουδαιότητα των δασών για την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής κι επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου για τη φύτευση όσο το δυνατό περισσότερων δέντρων. Τα δάση, έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν μεγάλες διοξειδίου του άνθρακα, τις οποίες η παγκόσμια κοινότητα και η ΕΕ ειδικότερα, προσπαθεί να περιορίσει. Δεν μπορεί, λοιπόν, εμείς να επιτρέπουμε να χάνονται λόγω κακού σχεδιασμό και ανύπαρκτου επιτελικού συντονισμού μερικές χιλιάδες στρέμματα. Οι πλαγιές στην περιοχή που κάηκε είναι πετρώδεις, σύμφωνα με τους ειδικούς, και απότομες, με αποτέλεσμα το έδαφος να εκπλυθεί με την πρώτη βροχή και τα πλούσια δάση να μετατραπούν ταχύτατα σε ερήμους υπό τον καυτό ήλιο.

Το Κίνημα μας έχει καταθέσει συνολικές προτάσεις τόσο για την πολιτική προστασία όσο και για την κλιματική αλλαγή. Χρειάζεται άμεσα ο συνολικός συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων στο σύστημα της πολιτικής προστασίας: από την γενικής γραμματεία πολιτικής προστασίας ως τον κάθε δημοτικό υπάλληλο που έχει επιφορτιστεί με αυτές τις αρμοδιότητες, τα δασαρχεία και τους γνώστες του αντικειμένου που στελεχώνουν τις δασικές υπηρεσίες. Χρειάζεται διαρκής επανέλεγχος της αποτελεσματικότητας των σχεδίων δράσης που εκπονούνται, συστηματική εκπαίδευση των εθελοντών και των στελεχών της πυροσβεστικής και ευρείες καμπάνιες ενημέρωσης του κόσμου για το τι πρέπει και τι μπορεί να κάνει για να συμβιεί αρμονικά με τα δασικά οικοσυστήματα. Χρειάζεται λογοδοσία και ανοιχτότητα – όχι μυστικά κονδύλια.
Οι προτάσεις του Κινήματος Αλλαγής σηματοδοτούν μια προσπάθεια σύνθεσης πολύπλοκων ζητημάτων. Σηματοδοτούν μια πολιτική ωριμότητα, για να διεκδικήσουμε σοβαρά και συντεταγμένα τις αλλαγές που απαιτούνται για τη σωτηρία του φυσικού περιβάλλοντος.