-Δύο παραδείγματα της Άρτας από τις εκλογές του 2014
-Και η αγωνία των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων
Οι επόμενες δημοτικές εκλογές που θα διεξαχθούν τον Μάιο του 2019, θα δούμε να εφαρμόζεται στην πράξη για πρώτη φορά ο “Κλεισθένης Ι”, μια ανατρεπτική μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση που έφερε η σημερινή κυβέρνηση.
Πέραν των άλλων αλλαγών, όπως ότι επαναφέρει της θητεία δημάρχων και δημοτικών συμβούλων στα 4 χρόνια, από τα 5 χρόνια που προέβλεπε ο «Καλλικράτης», ότι, προβλέπει ξεχωριστά ψηφοδέλτια για τις εκλογές δημοτικών συμβούλων, και τις εκλογές στις δημοτικές κοινότητες, αυξάνει το ποσοστό και των 2 φύλων που πρέπει να έχει ο κάθε συνδυασμός των υποψήφιων συμβούλων, από το 33% στο 40%, πέραν του ότι δίνει την δυνατότητα ορισμού αντιδημάρχων από όλες τις δημοτικές παρατάξεις, όχι μόνο από την παράταξη του Δημάρχου, η μεγαλύτερη ανατροπή με τεράστιο αντίκτυπο στη μέχρι σήμερα λειτουργία των Δημοτικών Συμβουλίων είναι η αλλαγή του εκλογικού συστήματος σε απλή αναλογική.
Όπως είναι γνωστό, μέχρι το 2014 στις δημοτικές εκλογές, το εκλογικό σύστημα προέβλεπε όποιος συνδυασμός κέρδιζε τις εκλογές να κερδίζει και την πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Για παράδειγμα, στις δημοτικές εκλογές, του 2014, η παράταξη του σημερινού και εκ νέου υποψήφιου Δημάρχου Χρήστου Τσιρογιάννη, κέρδισε συνολικά, το 60% των δημοτικών συμβούλων (20 από τους 33), ενώ ο συνδυασμός την πρώτη Κυριακή πήρε το 32,57% των ψήφων.
Δηλαδή η πρόβλεψη των προηγούμενων νόμων για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, ήταν όποιος συνδυασμός κέρδιζε τις εκλογές ελάμβανε αυτόματα τα 3/5 των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, ανεξάρτητα από το ποσοστό των ψήφων που του έδωσαν οι δημότες, την πρώτη Κυριακή των εκλογών.
Ο Κλεισθένης με το σύστημα της απλής αναλογικής, που θεσμοθετεί, προβλέπει ότι ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων του κάθε συνδυασμού να εξαρτάται, αποκλειστικά, από τις ψήφους που θα πάρει στην πρώτη Κυριακή των εκλογών.
Ως προς την εκλογή των Δημοτικών Συμβουλίων το νομοσχέδιο ορίζει ότι «Εκλογικό σύστημα – Κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου» ως εξής:
1.Το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο.
2. Η αναλογική κατανομή των εδρών γίνεται ως εξής:
Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα δήμου, αθροιστικά όλοι οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε δημοτικό συμβούλιο και το πηλίκο αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν κατανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών, είτε έλαβαν έδρα κατά το προηγούμενο εδάφιο είτε όχι, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους.
Εάν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, διεξάγεται κλήρωση.
Εάν μετά την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού.
Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, διενεργείται μεταξύ τους κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο.»
Η δεύτερη Κυριακή
Όμως αν δεν εκλεγεί δήμαρχος από την πρώτη Κυριακή αφού δεν αλλάζει η πρόνοια για την εκλογή του με απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή από το 50% συν ένα του συνόλου των εγκύρων, τότε όπως γίνονταν μέχρι σήμερα, η ψηφοφορία της δεύτερη Κυριακής, θα διεξαχθεί μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους υποψηφίων της πρώτης Κυριακής.
Όμως στη δεύτερη Κυριακή, εκλέγεται απλά ο Δήμαρχος, ο οποίος ειδικά αν πάρει χαμηλό ποσοστό την πρώτη Κυριακή, ουσιαστικά θα είναι Δήμαρχος της μειοψηφίας.
Αυτό, φαίνεται από το παράδειγμα του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων, όπου ο σημερινός Δήμαρχος Μαρίνος Γαρνέλλης, θα είχε λιγότερους εκλεγμένους συμβούλους, από τον αντίπαλό του τη δεύτερη Κυριακή, τον Χρήστο Χασιάκο.
Μια σύγκριση στους πίνακες που ετοίμασαν συνεργάτες της ΗΧΩ, καταδεικνύει τις διαφορές των 2 συστημάτων αν συγκρίνουμε τον αριθμό των εδρών που πήραν οι παρατάξεις το 2014 με τον «Καλλικράτη» στους Δήμους Αρταίων και Κ. Τζουμέρκων και τι θα συνέβαινε αν το 2014 ίσχυε το σύστημα της απλής αναλογικής, όπως θα εφαρμοστεί με τον «Κλεισθένη» στις εκλογές του Μαΐου.
Το σύστημα
Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι έδρες των Δημοτικών Συμβουλίων με τον Κλεισθένη βγαίνουν από την πρώτη Κυριακή. Ο τρόπος όμως είναι περίπλοκος. Και γίνεται ακόμη πιο περίπλοκος, με την κατανομή των κερδισμένων εδρών στις εκλογικές περιφέρεις, δηλαδή στους πρώην Δήμους, που συνενώθηκαν με τον Καλλικράτη. Και στο παράδειγμα, για τον Δήμο Αρταίων που οι έδρες είναι 33, διαιρούμε το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων και το πηλίκο που προκύπτει +1 μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο.
Στη συνέχεια, ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων, διαιρείται με το εκλογικό μέτρο, που βγάζει τόσες έδρες, όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης των εγκύρων ψηφοδελτίων του κάθε συνδυασμού, με το εκλογικό μέτρο.
Εάν οι έδρες που θα καταλάβουν οι συνδυασμοί, είναι λιγότερες από τις προ διάθεση έδρες και στην περίπτωση του Δήμου Αρταίων λιγότερες από τις 33 έδρες, τότε οι αδιάθετες έδρες κατανέμονται ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα των συνδυασμών, ακόμη κι αν οι τελευταίοι (συνδυασμοί) δεν πήραν καμία έδρα στην πρώτη κατανομή.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Με αναγωγή στις δημοτικές εκλογές του 2014 και στο σύνολο των ψηφισάντων δημοτών του Δήμου Αρταίων, που ανήρχετο στις 27.000 περίπου, έχουμε:
Ψηφίσαντες 27.762, έγκυρα 26.855 ψηφοδέλτια
Συνεπώς, διαιρούμε 26.855: 33 έδρες = 813 + 1 = 814 εκλογικό μέτρο
Έγκυρα ψηφοδέλτια παράταξης Χρ. Τσιρογιάννη 8.747: 814 εκλογικό μέτρο = 11 έδρες με το νέο νόμο
(Αχρησιμοποίητο υπόλοιπο ψήφων 8747 – 8.140 (814 χ 10 ) = 607
Δηλαδή, αφού βρούμε το εκλογικό μέτρο, το διαιρούμε με τις ψήφους του κάθε συνδυασμού και κάθε συνδυασμός παίρνει τον ακέραιο αριθμό του πηλίκου σε έδρες, αγνοώντας τα δεκαδικά.
Στην περίπτωση του Δήμου Αρταίων θα είχαμε τα εξής
– 10 έδρες για τον συνδυασμό του Χρήστου Τσιρογιάννη
– 7 για τον συνδυασμό του Παύλου Στασινού,
-7 για τον συνδυασμό του Ι. Παπαλέξη
– 5 για τον συνδυασμό ” ΡΙΖ. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ”,
-1 για τον συνδυασμό “Λαϊκή Συσπείρωση Άρτας”,
Δηλαδή σύνολο εδρών, 30.
Για τις εναπομείνασες 3 έδρες τα υπόλοιπα θα έδιναν από μία έδρα στους συνδυασμούς του Χρήστου Τσιρογιάννη , του Παύλου Στασινού,
και “Λαϊκή Συσπείρωση Άρτας”, καθώς όπως φαίνεται στον πίνακα, θα είχαν τα μεγαλύτερα υπόλοιπα.
Δηλαδή ο Χρήστος Τσιρογιάννης, που εκλέχτηκε Δήμαρχος στον δεύτερο γύρο των εκλογών στον Δήμο Αρταίων, με βάση το ποσοστό του πρώτου γύρου, θα ελάμβανε 11 συμβούλους, αντί των 20 που πήρε με το παλιό σύστημα, άρα θα οδηγούνταν σε συνεργασίες, είτε με την παράταξη Στασινού, είτε με τη παράταξη Παπαλέξη, αλλά και πάλι χωρίς να έχει την απόλυτη πλειοψηφία, που σε μια τέτοια περίπτωση θα επιτυγχάνονταν με τη σύμπραξη της ” ΡΙΖ. ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ”.
Χειρότερα θα ήταν τα πράγματα για τον Δήμαρχο Κ. Τζουμέρκων Μ. Γαρνέλη, αφού θα απαιτούνταν σύμπραξη με άλλες δύο τουλάχιστον παρατάξεις, για να επιτύχει την απόλυτη πλειοψηφία των 12 εδρών.
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
Κάτι ανάλογο θα γίνει και στις περιφερειακές εκλογές. Όμως ο υποψήφιος Περιφερειάρχης δεν μπορεί να ορίζει εξαρχής τον Αντιπεριφερειάρχη κάθε Περιφερειακής ενότητας όπως πριν, αλλά στα ψηφοδέλτια θα περιλαμβάνονται τα ονόματα όλων των υποψηφίων Περιφερειακών συμβούλων, για τους οποίους θα είναι απαραίτητος ο σταυρός για την εκλογή. Μετά τις εκλογές της δεύτερης Κυριακής, ο εκλεγμένος Περιφερειάρχης θα ορίζει τους θεματικούς και τους χωρικούς Αντιπεριφερειάρχες και η θητεία τους θα είναι 2ετής.
Ως προς την εκλογή των Περιφερειακών Συμβουλίων το νομοσχέδιο (άρθρο 55) ορίζει τα εξής:
«Εκλογικό σύστημα – Κατανομή των εδρών του περιφερειακού συμβουλίου
1. Το σύνολο των εδρών του περιφερειακού συμβουλίου κατανέμονται στους συνδυασμούς που μετείχαν στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν.
2. Η αναλογική κατανομή των εδρών γίνεται ως εξής:
Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στο σύνολο της περιφέρειας όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε περιφερειακό συμβούλιο και το πηλίκο αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο.
Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν κατανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών, ανεξαρτήτως εάν έλαβαν ή όχι έδρα κατά τη διαδικασία των προηγούμενων εδαφίων, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα τους.
Εάν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, γίνεται κλήρωση.
Εάν μετά την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μία, σε όλους τους συνδυασμούς, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού.
Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, ενεργείται μεταξύ τους κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο.»
Κοινότητες
Όπως επίσης είναι γνωστό ο «Κλεισθένης» επανέφερε και τις κοινότητες που είχε καταργήσει ο «Καποδίστριας» και τις είχε ονομάσει Δημοτικά Διαμερίσματα. Η εκλογή των συμβουλίων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων θα γίνει με χωριστή κάλπη κατά συνδυασμούς. Ενώ για έως 300 κατοίκους η εκλογή των προέδρων θα γίνει με χωριστή κάλπη και με ενιαίο ψηφοδέλτιο όλων των μεμονωμένων υποψηφίων.
Η κατανομή των εδρών στις κοινότητες θα υπολογισθεί ως εξής: Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην κοινότητα όλοι μαζί οι συνδυασμοί διαιρείται με τον αριθμό των εδρών του συμβουλίου της κοινότητας. Το πηλίκο που προκύπτει αυξημένο κατά μια μονάδα αποτελεί το εκλογικό μέτρο, ενώ ο πρόεδρος στην κοινότητα θα εκλέγεται μόνο μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους συνδυασμών και όχι από το σύνολο των υποψηφίων.