Συνέντευξη του Βαγγέλη Ραπτόπουλου στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Αθήνα, 1959) έχει δημοσιεύσει περισσότερους από
είκοσι τίτλους μυθοπλασίας, πέντε βιβλία μεταξύ χρονικού και αυτοβιογραφίας και μία συλλογή-σύνθεση με μεταφρασμένα αποσπάσματα από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Έργα του εκδόθηκαν σε ξένες γλώσσες και διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Το προσωπικό αρχείο του βρίσκεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη (https://www.kedros.gr/author/249/raptopoylos-baggelis.html).
Ερ.: Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του βιβλίου «Ότι καλύτερο μου έχει συμβεί», εκδόσεις Κέδρος;
Απ.: Αν και αυτοβιογραφικό, το συνέλαβα όπως και τα μυθοπλαστικά. Μου το υπαγόρευσε κάτι βαθύτερο. Είχε φτάσει και η ώρα. Πατώντας τα εξήντα, έκανα υποχρεωτικά έναν απολογισμό της ζωής μου. Δίνοντας έμφαση σε «ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί».
Ερ.: Ο τίτλος «Ότι καλύτερο μου έχει συμβεί» είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;
Απ.: Ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί, κατά σειρά, είναι πρώτα η κόρη μου, η γυναίκα μου και η υπόλοιπη οικογένειά μου, και οι φίλοι μου. Μετά, το πάθος με το γράψιμο. Επίσης, τα τελευταία χρόνια: η ενασχόληση με το σώμα, από την καθημερινή κολύμβηση ξεκινώντας και φτάνοντας ως τον χορό και την πεζοπορία. Τα υπόλοιπα, στο βιβλίο.
Ερ.: Πρέπει ο συγγραφέας να γράφει για «τον δικό του κόσμο»;
Απ.: Γράφω αυτά που μου υπαγορεύει ο «τύπος στο υπόγειο», όπως το θέτει ο Στίβεν Κινγκ. Με άλλα λόγια, η δημιουργική παρόρμηση ήταν υποσυνείδητη. Εύχομαι, μιλώντας για τη ζωή μου, να πέτυχα τον απώτερο στόχο μου που ήταν να κατορθώσω να μιλήσω για τις ζωές όλων μας.
Ερ.: Τι σημαίνει για ένα νέο συγγραφέα να μαθητεύει δίπλα σε καθιερωμένους συγγραφείς;
Απ.: Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 που άρχισα να μαθητεύω δίπλα στον Μένη Κουμανταρέα, ο οποίος με τίμησε με τη φιλία του, η απόσταση ανάμεσα σε έναν νεοσσό κι έναν δόκιμο πεζογράφο ήταν ιλιγγιώδης. Σήμερα πια πλέουμε όλοι στον ίδιο χυλό. Και η λογοτεχνία ―κι ας γεμίσαμε αλυσίδες βιβλιοπωλείων και δεκάδες σχετικές ιστοσελίδες― έχει απαξιωθεί στη συνείδηση της κοινωνίας, όπως σχεδόν κάθε τι πνευματικό. Ή, τουλάχιστον, στις συνθήκες γενικευμένης παρακμής που βιώνουμε, δεν έχει τη βαρύτητα του παρελθόντος.
Ερ.: Έχετε γράψει σενάρια, μυθιστορήματα και επίσης ήσασταν παραγωγός σε ραδιοφωνικές εκπομπές. Πώς τα συνδυάζατε όλα αυτά;
Απ.: Έγραψα σχεδόν όλα τα είδη λόγου: πεζογραφία, δοκίμιο, θέατρο, κινηματογραφικά και τηλεοπτικά σενάρια, ποικίλα δημοσιογραφικά κείμενα. Πρωτίστως, από αχαλίνωτη περιέργεια για τις πολυάριθμες όψεις και εκφάνσεις της γραφής. Και, κατά δεύτερο λόγο, επειδή είχα αποφασίσει να ζήσω από το γράψιμο― κάτι σχεδόν ουτοπικό για τη μικρή Ελλάδα, το οποίο φαινόταν μετ’ εμποδίων εφικτό τη δεκαετία του ’80 που έκανα τα πρώτα μου βήματα.
Ερ.: Κάνετε και μια αναφορά στον Στίβεν Κινγκ. Ποιος είναι ο λόγος που σας γοητεύει μέσα από τα γραπτά του;
Απ.: Ο Στίβεν Κινγκ δεν είναι μόνο ο εθνικός πεζογράφος των ΗΠΑ. Στο υβριδικό έργο του εκφράζεται με έναν ακροβατικό τρόπο η εποχή μας: ο γάμος της μαζικής, ποπ κουλτούρας με την υψηλή λογοτεχνική παράδοση. Είναι φαινόμενο.
Ερ.: Γράφετε και για τη νέα γενιά. Μπορεί η δική σας γενιά να καταλάβει το πώς σκέπτονται οι νέοι;
Απ.: Εξορισμού, θα λέγαμε, κάθε νέα γενιάείναι υποχρεωμένη να επινοήσει καινούργιους κώδικες, ακατανόητους στους παλαιότερους. Μάλλον ως αντίδραση στο γεγονός ότι οι μεγαλύτερες γενιές θέλουν να επιβάλουν στους νεότερους την οπτική τους. Προσωπικά νιώθω απύθμενη περιέργεια για την οπτική των νέων, αφού τους ανήκει το μέλλον.
Ερ.: Είστε ικανοποιημένος από την πορεία σας στα ελληνικά γράμματα;
Απ.: «Όσοι ψάχνουν για χρυσάφι, σκάβουν πολλή γη και βρίσκουν λίγο», κατά τον Ηράκλειτο. Στη ζωή μου έγραψα πολύ, όπως ακριβώς ήθελα, και απέκτησα φανατικές αναγνώστριες και αναγνώστες. Νιώθω κάτι περισσότερο από απλώς ευγνώμων. Με άλλα λόγια, έσκαψα όντως πολλή γη και βρήκα λίγο χρυσάφι, αλλά, όπως γράφω και στο βιβλίο, «αυτό το λίγο μού φαίνεται από πολλές απόψεις πολύ».
Ερ.: Τι σας έμαθαν οι γονείς σας και εξακολουθείτε να το τηρείτε;
Απ.: Με έμαθαν να ενδιαφέρομαι για τους άλλους. Ή, αλλιώς, ότι ο άνθρωπος είναι οι σχέσεις του.