ΙσΤοΡίες... και ...ΠαΡέΕς

Γράφει ο Κώστας Μπανιάς

Προς συμπλήρωσιν των μαρτυριών αύτών ίκανήν συνδρομήν προσφέρει ό παραστατικός πίναξ τοϋ Μακρυγιάννη μέ τόν διηγηματικόν τίτλον του ύπό τήν έπιγραφήν «Πόλεμος συγκροτη θείς εις “Αρταν».
1.«Ή “Αρτα μέ τό κάστρον της και μέ δλας της τάς πέριξ θέσεις. Την “Αρταν και τό φρούριον τά έβάστουν ώς 10.000 Τούρκοι. Κεφαλαί των Τούρ- κων ήτον ό Χασσάν πασσάς, ό Χασνατάρης, ό ‘Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας, Πασιόμπεης Γιαννιώτης, Χασάν μπέης Βεργιόνης, ‘Ισμαήλ μπέης Κόνιτζας, Μαξούταγας, Σούλτζα Κόρτζιας και άλλοι πολλοί.
2.Τό Σαράγιον και την Παρηγορίτζα τήν έβαστονσεν ό ‘Ισμαήλ πασ¬σας Γιαννιώτης και είχεν επάνω και κανόνια. “Εγινε σχέδιον νά ύπάγωσιν εναντίον των οί “Ελληνες.

3.’Επήγαν και έπιασαν τό Μαράτ και ντζιαμι καρσί άπό τήν “Αρταν ίως 3.000. Κεφαλαί αυτών δ Νότης, Καραϊσκάκης, ό Μάρκος, <5 Γ. Δράκος, ό Βέϊκος, Τζαβελαϊοι, Γ. Κουτηλίδας και άλλοι αξιωματικοί. Κεφαλαί Τουρ¬κικοί δποϋ ήσαν μέ ημάς ήτον εκεί “Αγο Βασιάρης, Σουλεϊμάν Μέτος και δ υιός τοϋ Μονρτοτζάλη.
4.Ό ονομαζόμενος Προφήτης ‘Ηλίας. Έπήγαμεν δσοι ήμεθα εις τό Κομπότι και Πέτα εκεί ίως 1.000. Κεφαλαί αύτών δ Γώγος, Α. “Ισκος, δ Βαρνακιώτης, Τζόγκας, Κατζικογιάννης, Γρίβας, Βλαχόπουλος, Γ. Βαλ¬τινός και αλλ.οι πολλοί αξιωματικοί.
5.’Επήγαν οί Τοϋρκοι εις τό Μαράτ, χάλασαν τονς “Ελληνας.
6.ΈκλείσΟησαν μέσα εις τό ντζιαμι δ Καραϊσκάκης και δ Μάρκος και άλλοι και έπολέμησαν και ξαναγύρισαν οί “Ελληνες και ίχάλασαν τους Τούρκους.
1.Φιλήμονος ενθ. άν. τ. Δ’ σ. 292 Πρβλ. Κοκκίνου ένθ. άν. τ. Δ’ σ. 79. Ή ορθή όνομασία εϊναι «Μαράτι» και ΰχι Μαράτες.
2.Π.Α.Σ. ένθ. άν. σ. 264. ‘Εσφαλμένος πολλαπλώς είναι ό κατάλογος των οπλαρχηγών τών έλληνοαλβανικών δυνάμεων πού συνέταξε ό Χρ. I. Βλασσόπου- λος Ενθ. άν. σ. 98 και περιέλαβε τους Σουλιώτας Μαρκον Μπότσαρην, Νότην Μπότσαρην, Γ. Δράκον, Λάμπρον Βέικον και Τζαβελαίους, τούς Άκαρνανας Βαρνακιώτην, Ίσκον, Τσόγκαν, Γρίβαν, Βλαχόπουλο ν, Γ. Βαλτινό ν και Καραϊ- σκάκην και τούς ‘Αλβανούς “Αγο Βασιάρην, Σουλεϊμάν Μέτου Μουρτοψάλη κλπ.
7. Οι τζακισμενοι Τούρκοι γυρίζουν οπίσω εις “Αρταν.
8.Έδιόρισαν 300 στρατιώτας “Ελληνας, κεφαλαί αυτών ό Μάρκος, Καραϊσκάκης, Βέϊκος Μονρτοτζάλης, Μ έτος, Κοντηλίδας και a/J.ot αξιω¬ματικοί, νά πάνε νά πιάσουν τό Μονχούστ και τους Μύλους.
9.’Από τον “Αγιον Ήλίαν διόρησαν 100 “Ελληνας νά πιάσουν, τους ‘Αγίους ‘Αποστόλους και την Όδηγητριαν, όποϋ την βαστούσαν οί Τούρκοι. Κεφαλαί αυτών των εκατόν ό Νάση Φωτομάρας και ό Μακρυγιάννης.
10.Πηγαίνοντας οί τριακόσιοι διά την Θέσιν τους, έβγήκαν οί Τούρ¬κοι πεζοί και ίππε’ις με κανόνια εναντίον των οί “Ελλψιες έβγαλαν τά σπα¬θιά κάί πετζόκοψαν αρκετούς και τους πήγαν ίως τό Σαράγιον κυνηγόντας.

11.Οί εκατόν “Ελληνες όπού διορίσθησαν από τον “Αγιον Ήλίαν επια- σιαν την θέσιν ‘Αγίους ‘Αποστόλους. Πριν τζακίσωσι οί εις τον αρ. 10 Τούρ¬κοι ήλθεν και εις τους Άγιους ‘Αποστόλους μία τουρκική δύναμις εως 1.000 κάί πολεμούντας τους νικήσαμεν και τους έβάλαμεν εμπρός, και μέ αυτό τό τζιάκισμα άφησαν και την Όδηγητριαν και προχωρώντας μέσα άφησαν οί Τούρκοι και την Παρηγορίτζα- και έπροχωρήσαμεν εμείς μέσα εις την χώραν.
12.Οί Τούρκοι όπού ήλθαν είς τους Άγιους ‘Αποστόλους.
13.Τους έτζακίσαμεν.
14.’Οδηγήτρια.
15.Τό μοναστήριον ή Φανερωμένη και άπέξω και Πόρτες λεγόμενοι.

16.Και τό βαστούσεν ό ‘Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας, έδιορίσθη δε ό Γώγος και άλλοι και τους πολέμησαν ανδρείως καί γενναίως και τους έτζά- κισαν καί άπ’ αυτά τά μέρη. Και έμπήκαν τά ‘Ελληνικά στρατεύματα δλα μέσα και πολιόρκησαν τους Τούρκους δέκα εξ ημέρας, εως τον άρ. 17. Έπο- λεμούσαμεν δε νύκτα και ήμέραν. Έσκοτώθησαν Τούρκαι αρκετοί, “Ελληνες όλίγοι.
18.Τό χωρίον Πέτα• πρωτήτερα άπό τους άνω όπού εϊπαμεν πολέ¬μους ήλθαν οί Τούρκοι ε’ις τό Πέτα, Σεφτή πασσάς, Ίακόβης, Χασνατάρης, ‘Ισμαήλ πασσά Πλιάσας, Χασάν πασσάς, ‘Ισμαήλ πασσά Γιαννιώτης, Χα- σάν Βεργιόνης, Σούλτζε Κόρτζιας και άλλοι πολλοί ίως 7.000. Τήν θέσιν τον Πέτα τήν έβάστασαν εως 300 “Ελληνες, κεφαλή ό Γώγος, ό Σταμούλη Μαλε- σιάδας μέ τους Βαλτινούς και ό Τζέλιος μέ όλίγονς Ξερομερίτας• ήτον και ό Μακρυγιάννης. Έπιάσθη ό πόλεμος πολλά πρωΐ και διήρκεσε εως τό δηλινόν καί τους πήραν εμπρός οί “Ελληνες καί τους πήγαν κυνηγώντας τους εως τό ποτάμι• καί έσκοτώθησαν άρκετοί.
19.Έξαναπήγαν οί Τούρκοι είς τού Πέτα καί πολέμησαν μέ τους Φιλέλληνας καί έχαλάσθηκαν.
20.Ή θέσις της Σπλάντζας. Πήγαν οί “Ελληνες καί τήν έπιασαν ίως 700, Κεφαλ.άς, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, Γεώργιος Κίτζιος, ΜισολογγΙται, Γεράσιμος Φωκάς μέ ‘Επτανησίους, Βέΐκος καί Ζώης καί οί καραβοκυ- ραΐοι μέ τά καράβια τους.

21.Βώκος, Λάζαρος, Μαρούκας. Τούρκοι εως τρεις χιλιάδες• κεφαλή ό Κιαχαγιάμπεης καί άλλοι. “Εγεινεν πόλεμος πεισματώδης• έσκοτώθησαν άπό τό εν μέρος καί άπό τό άλλο, έσκοτώθη καί ό Κυριακού?,ης.
22.Χωρίον του Σουλίου.
17.Κομιζάδες, στράτα των ‘Ιωαννίνων.
18.Χάνιον.
19.Γέφυρα της Άρτας.
20.Ποταμός.
21.Περιβόλια.
22.Περιβόλι της Μητροπόλεως και πύργος• τόν βαστοϋαεν ό Μαξον- ταγας- και έσκοτώθησαν από τους “Ελληνας και ό υιός τοϋ Μουρτοτοάλη.
23.Κάτω Παναγιά.
24.Χωρίον Καμένο.
25.Κεραμάτες.
26.Κωστακοί.
27.Χωρίον Γρεμενίτζα και “Αγιος Παντελεήμων.
28.Βλαχιόραινα.
29.θεοτοκίον.
30.”Αγιος Θεόδωρος.
31.Καμμένο Τζαμί.
32.’Ανεμόμυλοι”

Κουίζ:
Ποιά είναι η Ομάς;;; Γράψτε τους όλους. Για να σας δω!!! Έχει και δωράκι!!!
Κ.Χ. Μπανιάς