«Κροίσος ο τελευταίος βασιλιάς της Λυδίας» Τ.Λιτς

Γράφει : Ο Κώστας Τραχανάς

«Σόλων, Σόλων» φώναξε ο βασιλιάς Κροίσος ,πάνω στην πυρά που βρισκόταν ,για να καεί…
Την ιστορία αυτή πρώτος την διηγήθηκε ο Ηρόδοτος.
Είναι η Ιστορία του βασιλιά Κροίσου της Λυδίας , του πλουσιότερου βασιλιά, του μέγα βασιλιά, του ισχυρού βασιλιά, του βασιλιά του κόσμου . Είναι η Ιστορία του βασιλιά Κύρου της Περσίας και Μηδίας ,που αιχμαλώτισε τον βασιλιά Κροίσο και κατέστρεψε τις Σάρδεις της Λυδίας .Είναι η ιστορία του Έλληνα φιλόσοφου και νομοθέτη Σόλων.
Δευτερεύοντες ρόλους σε αυτή την ιστορία παίζουν οι δούλοι του Κροίσου, Ισοκράτης και η γυναίκα του Μαία, η γυναίκα του Κύρου, Κασσανδάνη, η γυναίκα του Κροίσου Δανάη, ο γιός του Κροίσου , Άτης ,που σκοτώθηκε σε ένα κυνήγι αγριογούρουνου, ο μουγγός γιός του Κροίσου, ο Γύγης , ο στενότερος σύμβουλος του Κύρου ο στρατηγός Άρπαγος και ο στρατηγός Κύραξης ,οι στρατηγοί του Κροίσου ,Σάνδανος και Άδραστος.

Ο Κροίσος σοφός ηγέτης, στοργικός πατέρας, φιλεύσπλαχνος ηγεμόνας, με ευγένεια πνεύματος ,αγαπούσε την εξουσία , θεωρούσε ότι ήταν ο ισχυρότερος και πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, θεωρούσε ότι ακόμα και οι θεοί μπορεί να αισθάνονταν ταπεινοί μπροστά στους θησαυρούς του, ήταν ευχαριστημένος με τους υπηκόους του, ο λαός του τον αγαπούσε, σεβόταν τους θεούς και έκανε πολλές θυσίες (το μαντείο των Δελφών ,αφού είχε στείλει στους ιερείς και στην Πυθία πάρα πολλή χρυσάφι, του είχε πει ότι η γενιά του θα κυβερνά την Λυδία μέχρι να ανέβει ένας …ημίονος στο θρόνο των Μήδων), δεν αγαπούσε τους πολέμους αλλά επιθυμούσε την ειρήνη, ήθελε να τον θυμούνται ,ήθελε να είναι σπουδαίος βασιλιάς , δεν ήθελε μια συνηθισμένη ζωή, ήθελε να συγκεντρώνει αμύθητους θησαυρούς , έκοψε δικό του νόμισμα, τα ξακουστά νομίσματα της Λυδίας (χρυσά ωοειδή σχήματα με τον ταύρο και το λέοντα ) ,είχε αναγάγει τον πλούτο του σε θρησκεία και πίστευε ότι όλα αυτά τον έκαναν να είναι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου.

Νόμιζε ο Κροίσος ότι επειδή ήταν πολύ πλούσιος και είχε πολλούς θησαυρούς, ότι έπρεπε να είναι και ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου…
Η χώρα του η Λυδία διασχίζονταν από τον ποταμό Πακτωλό που ήταν γεμάτος χρυσάφι και ασήμι στις όχθες του και τα σύνορα της αυτοκρατορίας του έφταναν μέχρι τον ποταμό Άλυ. Η πρωτεύουσά του Σάρδεις ήταν μια απόρθητη πόλη, χτισμένη πλάι σε μια πηγή αστείρευτου πλούτου. Όνειρό του ήταν να πάει κάποτε στην μυθική Βαβυλώνα, την σπουδαιότερη πόλη του κόσμου.

Ο φιλόσοφος και πολιτικός Σόλων και ο σοφότερος άνθρωπος του κόσμου ,όταν επισκέφτηκε το 558 π.Χ. την αυλή του Κροίσου, δέχτηκε την ερώτηση από τον Κροίσο ,για τον ποιο θεωρεί τον ποιο ευτυχισμένο άνθρωπο που έζησε ποτέ. Πίστευε ο Κροίσος με τα πλούτη που είχε, ότι αυτός θα ήταν ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο. Όμως ο Σόλων δεν τον κατονόμασε καθόλου ,αλλά θεώρησε άλλους πιο ευτυχισμένους : τον Αθηναίο Τέλλο και τους Αργίτες αδελφούς Κλέοβι και Βίτωνα .Ο Σόλων του είπε ότι θεωρούσε κάποιον ευτυχισμένο μονάχα αφού έβλεπε πώς ήταν όλη η ζωή του και κυρίως το πώς πέθανε. Ως τότε είναι απλώς τυχερός. Επίσης του είπε ο Σόλων, ότι οι θεοί φθονούν τους ευδαίμονες και ότι τελικά θα είχε κακό τέλος !! Τότε ο Κροίσος θεώρησε τον Σόλωνα πολύ ανόητο…

Το 547 π.Χ. ο Κροίσος έχασε το βασίλειό του από τον βασιλιά Κύρο ,εξαιτίας της ανοησίας του και για να ικανοποιήσει την ματαιοδοξία του. Ο Κροίσος έθρεψε ένα περήφανο λαό σε μια πλούσια γη την Λυδία και ήλθε τώρα ο βασιλιάς της Περσίας Κύρος να σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες με τον πόλεμο και να βρουν τον θάνατο χιλιάδες Λυδοί ,όταν έπεσαν οι Σάρδεις. Όσοι Λυδοί ζήσανε γίνανε γένος δούλων. Ο Κροίσος ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Λυδίας. Ο Κύρος ήταν ο βασιλιάς ,που υποδούλωνε βασιλιάδες.

Ο Κύρος θέλησε να κάψει τον Κροίσο στην πυρά. Όμως προτίμησε να τον αφήσει να ζήσει και να τον κάνει δούλο του. Ο Κροίσος ήταν βέβαιος πως επρόκειτο για κάποιο σκληρό αστείο, ότι γρήγορα θα τον ξαναέστελνε ο Κύρος στην πυρά. Έπειτα από ένα διάστημα όμως, τη στιγμή που είχε αρχίσει να υποχωρεί ο καθαρός φόβος του θανάτου ,τον βρήκε ο δεύτερος τρόμος , η ταπείνωση να βρίσκεται στις διαταγές κάποιου άλλου ,λιγότερο ελεύθερος κι από ένα σκύλο. Δυστυχώς θα συνέχιζε σε αυτή την κατάσταση για μήνες , χρόνια και δεκαετίες. Ο Κροίσος είδε με ποιον τρόπο θα επιβίωνε σ’ αυτό τον νέο κόσμο. Ένα κόσμο που κινούνταν παράλληλα αλλά ξέχωρα, λες και είχε στ΄ αλήθεια πεθάνει πάνω σ΄ εκείνη την πυρά στις Σάρδεις και είχε καταδικαστεί να περιφέρεται σαν φάντασμα στις Αυλές των βασιλιάδων. Ίσως ο Κύρος τον θεωρούσε σοφό και για αυτό τον κράτησε ζωντανό. Ήταν εκπληκτικό πως μπορούσε να μεταμορφωθεί κάποιος τόσο γρήγορα από βασιλιά σε δούλο. Ήξερε ότι δεν υπήρχε καμία ευτυχία σ΄ αυτό τον τρόπο ζωής και η ζωή δίχως ευτυχία δεν ήταν ζωή .Πόσο δίκαιο είχε ο Αθηναίος φιλόσοφος Σόλωνας όσον αφορά την ευτυχία…

Υπηρετούσε πλέον ο Κροίσος ,σαν δούλος ,τον βασιλιά Κύρο . Η ζωή του πλέον δεν είχε καμία αξία. Ακολουθούσε τον Κύρο σε όλους τους πολέμους που έκανε και πολλές φορές ο Κύρος τον καλούσε για να τον συμβουλευτεί. Ο Κροίσος δεν αγαπούσε τους πολέμους όταν ήταν βασιλιάς , αλλά τώρα έπρεπε να ακολουθήσει αναγκαστικά τον μεγάλο βασιλιά των βασιλέων ,τον Κύρο , με την απέραντη αυτοκρατορία του . Ο σκληρός και σπουδαίος Κύρος, πίστευε ότι αν σταματούσε τους πολέμους θα ήταν ένδειξη αδυναμίας. Κάποιος άλλος βασιλιάς θα προσπαθούσε να του πάρει το βασίλειο. Η ισχύς έλεγε δεν αξίζει τίποτα αν δεν την επιδεικνύει κανείς…

Ένα φιλοσοφημένο μυθιστόρημα για την άνοδο και πτώση ενός θρυλικού ηγεμόνα , για το πώς διαμορφώνεται η ανθρώπινη προσωπικότητα, για το πώς ένας άνθρωπος αποκτά την εξουσία και το πώς την ασκεί, για τις εμπειρίες της ανθρωπότητας στον πόλεμο και στην ειρήνη, για την αξία του χρήματος και για τις έννοιες της ελευθερίας, του θάρρους, της φιλίας και της ευτυχίας. Ένα βιβλίο που θέτει πάνω απ’ όλα το ερώτημα: Τι σημαίνει να διάγεις έναν καλό βίο.
Ο Τιμ Λιτς είναι απόφοιτος του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών Master of Arts στη συγγραφή, του Πανεπιστημίου του Γουόρικ, όπου έχει επίσης διδάξει δημιουργική γραφή στο προπτυχιακό πρόγραμμα. Αυτό είναι το πρώτο του μυθιστόρημα.
Εκδόσεις Κέδρος 2015 σελ. 394