«1177 π.Χ.-Όταν κατέρρευσε ο πολιτισμός » Ε.Κλάιν

Γράφει : Ο Κώστας Τραχανάς

Από τον 15ο μέχρι τον 13ο αιώνα π.Χ. έχουμε έναν αριθμό διαφορετικών πολιτισμών που άνθησαν από το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι την Εγγύς Ανατολή: Μυκηναίοι, Μινωίτες, Αιγύπτιοι, Χετταίοι, Βαβυλώνιοι, Ασσύριοι, Χαναναίοι ,Μιτάννι, Κασσίτες και Κύπριοι .Ήταν ανεξάρτητοι αλλά σε διαρκή αλληλεπίδραση μεταξύ τους, ειδικά μέσω των διεθνών εμπορικών δρόμων.
Πολλές πόλεις καταστράφηκαν και οι πολιτισμοί της Ύστερης Εποχής του Χαλκού και η ζωή όπως τη γνώριζαν οι κάτοικοι στο Αιγαίο , στην ανατολική Μεσόγειο , στην Αίγυπτο και στην Εγγύς Ανατολή ,έφτασαν στο τέλος τους περίπου το 1177 π.Χ. .

Δεν υπάρχει αδιαμφισβήτητη απόδειξη ως προς το ποιος ή τι προκάλεσε αυτή την καταστροφή , η οποία οδήγησε την κατάρρευση αυτών των πολιτισμών στο τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Υπάρχουν αρκετές ενδεχόμενες αιτίες που μπορεί να οδήγησαν ή να συνεισέφεραν στην κατάρρευση στο τέλος της Ύστερης εποχής του Χαλκού , αλλά καμία δεν φαίνεται ικανή να έχει προκαλέσει όλη αυτή τη συμφορά από μόνη της, σε όλους αυτούς τους λαούς. Είναι βέβαιο ότι έγιναν σεισμοί , υπάρχουν γραπτές αποδείξεις για λιμό, ξηρασία, κλιματικές αλλαγές, υπάρχουν στοιχεία για εσωτερικές εξεγέρσεις στην Ελλάδα και στο Λεβάντε , υπάρχουν αρχαιολογικά στοιχεία για εισβολή των Λαών της Θάλασσας στην Αίγυπτο το 1207 και το 1177 π.Χ. .

Είναι ξεκάθαρο πως οι διεθνείς εμπορικοί δρόμοι επλήγησαν , εάν δεν διεκόπηκαν εντελώς, για ένα χρονικό διάστημα , αλλά η έκταση των επιπτώσεων αυτού του γεγονότος στους διάφορους μεμονωμένους πολιτισμούς δεν είναι σε γενικές γραμμές σαφής. Αυτό που έγινε ήταν αποτέλεσμα μιας «τέλειας καταιγίδας» που οδήγησε σε κατάρρευση τους ακμάζοντες πολιτισμούς και τους λαούς της Ύστερης Εποχής του Χαλκού .
Ένας κόσμος εμπορίου και συνεργασίας, πολιτικής σταθερότητας και κοινωνικής συνοχής ,πολιτισμοί οι οποίοι αλληλεξαρτώνται και αλληλεπιδρούν, που χρειάστηκαν αιώνες για να αναπτυχθούν , κατέρρευσαν ταχύτατα. Ξαφνικά εξαφανίστηκαν τόσοι πολιτισμοί από το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο έως την Εγγύς Ανατολή , επίσης εξαφανίστηκαν συστήματα γραφής ,τεχνολογία και η μνημειώδης αρχιτεκτονικής τους. Μεσολάβησαν εκατονταετίες της Εποχής του Σιδήρου , ο πρώτος Μεσαίωνας του κόσμου , ώσπου να εμφανιστεί στην Ελλάδα η αναγέννηση .

Η περίοδος από το 15ο αιώνα έως το 13ο αιώνα π.Χ. έχει αυτοδικαίως χαρακτηριστεί ως μία από τις χρυσές περιόδους της παγκόσμιας ιστορίας και ως μία περίοδος κατά την οποία άκμασε με επιτυχία μία πρώιμη παγκόσμια οικονομία. Ο πειρασμός του παραλληλισμού εκείνης της εποχής με τη σημερινή προσφέρει συγκρίσεις , που συναρπάζουν. Το 1177 π.Χ. λες και μοιάζει με την Κρίση του 2008 μ.Χ., ο Ερικ Κλάιν το υποστηρίζει.
Γιατί αυτοί οι πολιτισμοί δεν ανέρρωσαν και δε συνέχισαν ; Ποιες θα μπορούσε να είναι οι πιθανές αιτίες ; Τι ήταν αυτό που έφερε το τέλος μια εποχής λαμπρών πολιτισμών και των πολύπλοκων αυτών δυνάμεων ; Τα πραγματικά ερωτήματα δεν είναι τόσο το «Ποιος το έκανε; » ή το «Ποια γεγονότα το προκάλεσαν;», αλλά το « Γιατί συνέβη;» και το «Πώς έγινε;» και «Τι ευθύνεται για αυτό ;».

Γνωρίζουμε τρία σοβαρά γεγονότα που συνέβησαν τότε. Περίπου το 1250 π.Χ. οι Χετταίοι ασχολήθηκαν με τον Τρωικό πόλεμο ,που ξεκίνησαν οι Αχιγιάβα-Μυκηναίοι , την ίδια εποχή οι Αιγύπτιοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν την Έξοδο των Εβραίων. Τέλος το 1177 π.Χ. οι Λαοί της Θάλασσας κατέστρεψαν την Αίγυπτο.
Ο 12Ος αιώνας ήταν αρχή του τέλους των τριακοσίων και πλέον χρόνων παγκοσμιοποιημένης οικονομίας .
Ο 12Ος αιώνας σφραγίζεται περισσότερο από αφηγήσεις συμφορών και καταστροφών παρά από ιστορίες εμπορίου και διεθνών σχέσεων. Και μετά αρχίζει ο Μεσαίωνας της αρχαιότητας…

Πρόκειται για Αριστούργημα.

Ο Δρ ΕΡΙΚ ΚΛΑΪΝ είναι καθηγητής Κλασικών Σπουδών και Ανθρωπολογίας, διευθυντής του Capitol Archaeological Institute, ενώ έχει διατελέσει πρόεδρος στο Τμήμα Κλασικών και της Εγγύς Ανατολής Γλωσσών και Πολιτισμών στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον. Είναι αρχαιολόγος, με περισσότερες από τριάντα περιόδους ανασκαφών στο ενεργητικό του, στο Ισραήλ, στην Ιορδανία, στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στην Κρήτη και στις ΗΠΑ, καθώς και δέκα περιόδους στην τοποθεσία του βιβλικού Αρμαγεδδώνα στο Ισραήλ και οκτώ περιόδους στο Τελ Κάμπρι. Εμφανίζεται συχνά σε ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση, έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία για την έρευνα και τη διδασκαλία του και έχει γράψει ή επιμεληθεί 17 βιβλία και περισσότερα από 100 άρθρα. Το βιβλίο του «1177 π.Χ. – ΟΤΑΝ ΚΑΤΕΡΡΕΥΣΕ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» τιμήθηκε με το Award for Best Popular Book από τα American Schools of Oriental Research, ήταν ένα από τα Καλύτερα Βιβλία του New York Post για το 2014, ένα από τα Αξιοσημείωτα Βιβλία του Federalist για το 2015 και ένα από τα Καλύτερα Βιβλία του The Australian για το 2014, ενώ ήταν υποψήφιο και για το Βραβείο Πούλιτζερ.
Εκδόσεις Ψυχογιός 2019 σελ. 302