Έρευνα του Παρατηρητηρίου Περιφερειακών Πολιτικών
Η πρόοδος των Ελληνικών Περιφερειών σε σχέση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης
Το «Δίκτυο Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDSN Greece), το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά και το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών, με την υποστήριξη της Data Consultants, προχωρούν στην πρώτη καταγραφή της προόδου επίτευξης των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) σε περιφερειακό επίπεδο. Οι στόχοι εγκρίθηκαν το Σεπτέμβριο του 2015 στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και στόχος της μελέτης είναι να βοηθήσει στον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων πολιτικής, αλλά και στον εντοπισμό μεγάλων ελλείψεων δεδομένων στο πλαίσιο των ΣΒΑ σε «υποεθνικό επίπεδο» (NUTS2). Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας είναι η Καθηγήτρια στο ΟΠΑ κα. Φοίβη Κουντούρη.
Όπως δείχνουν τα αποτελέσματα της έρευνας η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών περιφερειών αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις όσον αφορά την επίτευξη των ακόλουθων στόχων:
ΣΒΑ1: Μηδενική φτώχεια
ΣΒΑ9: Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές
ΣΒΑ10: Λιγότερες ανισότητες
ΣΒΑ11: Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες
Από την άλλη μεριά, οι περισσότερες περιοχές έχουν καταφέρει σημαντική βελτίωση στην κατάκτηση των παρακάτω στόχων:
ΣΒΑ2: Μηδενική πείνα
ΣΒΑ3: Καλή υγεία και ευημερία
ΣΒΑ5: Ισότητα των φύλων
ΣΒΑ6: Καθαρό νερό και αποχέτευση
ΣΒΑ8: Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη
ΣΒΑ13: Δράση για το κλίμα
ΣΒΑ15: Ζωή στη στεριά
Όσον αφορά τον ΣΒΑ 12 «Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή» και τον ΣΒΑ 17 «Συνεργασία για τους στόχους» υπάρχει απόλυτη έλλειψη δεδομένων και πόρων. Ως εκ τούτου, η έκθεση δεν λαμβάνει υπόψη τους προαναφερθέντες στόχους.
Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα στοιχεία και μετά τη στατιστική ανάλυση φαίνεται ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας πρωτοστατεί στον απαραίτητο μετασχηματισμό για την επίτευξη των ΣΒΑ και της Ατζέντας 2030, ενώ η Περιφέρεια Αττικής υπολείπεται.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η μόνη ελληνική περιφέρεια που έχει ήδη εκπληρώσει τις απαιτήσεις για την βιωσιμότητα έως το 2030, κατά περισσότερο από 50%. Οι Περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, καθώς και Δυτικής Μακεδονίας φαίνεται να αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες. Από την άλλη πλευρά, οι Περιφέρειες Αττικής, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης θα πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο για να ξεπεράσουν σημαντικές προκλήσεις για την επίτευξη των ΣΒΑ έως το 2030, δεδομένου ότι πάνω από το 60% του ελληνικού πληθυσμού κατοικεί στις περιοχές αυτές (Eurostat, 2022).
Περιφέρεια Ηπείρου
Η Ήπειρος καλύπτει το βορειοδυτικό τμήμα της ηπειρωτικής Ελλάδας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011,
η Περιφέρεια έχει πληθυσμό 336.856 κατοίκους και συνολική έκταση 9.203,22 km2. Τα Ιωάννινα είναι η
πρωτεύουσα, ενώ η Περιφέρεια κατατάσσεται πολύ ψηλά ως προς τον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (0,879
το 2019).
Η Περιφέρεια Ηπείρου αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες για την επίτευξη έξι ΣΒΑ (συγκεκριμένα των 4, 8,
9, 10, 11 και 14), όπως φαίνεται στον Πίνακα. Είναι ενδεικτικό ότι σχεδόν το 29% των κατοίκων βρίσκεται
σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ λίγο περισσότερο από το 15% όσων ζουν σε πόλεις
αντιμετωπίζουν σοβαρή υλική στέρηση (Eurostat, 2020). Η περιοχή έχει ήδη επιτύχει τους ΣΒΑ 3 και 15, ενώ
υπάρχουν μόνο μικρές προκλήσεις για την επίτευξη του ΣΒΑ 7 (Πίνακας 8). Ο αριθμός των θανατηφόρων
τροχαίων και το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας έχουν μειωθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία.
Επιπλέον, μόνο το 1,5% της γης καλύπτεται από τεχνητές επιφάνειες και η αναλογία δασοκάλυψης προς τη
συνολική χρήση γης ανέρχεται σε 0,35 (Eurostat, 2018).
Η επίδοση της Περιφέρειας Ηπείρου σε σχέση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι:
ΣΒΑ1: Μηδενική φτώχεια: Σημαντικές προκλήσεις
ΣΒΑ2: Μηδενική πείνα: Σημαντικές προκλήσεις
ΣΒΑ3: Καλή υγεία και ευ ζην:Επίτευξη στόχου
ΣΒΑ4: Ποιοτική Εκπαίδευση :Εξαιρετικές προκλήσεις
ΣΒΑ5: Ισότητα των φύλων :Σημαντικές προκλήσεις
ΣΒΑ6: Καθαρό νερό και αποχέτευση: Σημαντικές προκλήσεις
ΣΒΑ7: Φτηνή και καθαρή ενέργεια: Μικρές προκλήσεις
ΣΒΑ8: Αξιοπρεπής Εργασία και Οικονομική Ανάπτυξη: Εξαιρετικές προκλήσεις
ΣΒΑ9: Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές: Εξαιρετικές προκλήσεις
ΣΒΑ10: Λιγότερες ανισότητες: Εξαιρετικές προκλήσεις
ΣΒΑ11: Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες: Εξαιρετικές προκλήσεις
ΣΒΑ13: Δράση για το κλίμα :Σημαντικές προκλήσεις
ΣΒΑ14: Ζωή στο νερό: Εξαιρετικές προκλήσεις
ΣΒΑ15: Ζωή στη στεριά: Επίτευξη στόχου
ΣΒΑ16: Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί: Σημαντικές προκλήσεις