Ο Ισαάκ Μιζάν: ο δρόμος προς την αλληλεγγύη
Γράφει ο Δημήτρης Βλαχοπάνος
Είχα την εξαιρετική χαρά και τιμή να παρουσιάσω, την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου, την ιστορία του Ισαάκ Μιζάν -και μαζί της το ολοκαύτωμα των Εβραίων- στο Γυμνάσιο και Λύκειο Καμπάνη του νομού Κιλκίς, καθώς και στο 1ο Γενικό Λύκειο της πόλης. Καλεσμένος από τους διευθυντές και τους συλλόγους διδασκόντων των τριών σχολείων, με πρωτοβουλία της συναδέλφου καθηγήτριας του Γυμνασίου – Λυκείου Καμπάνη Βούλας Πετρά, πρόβαλα στους μαθητές ντοκουμέντο με τη συνέντευξη του Ισαάκ Μιζάν στη Γερμανική Σχολή Αθηνών, την οποία διάνθισε ο φίλος και συνεργάτης Ηλίας Λάμπρης, παραγωγός του ντοκουμέντου, με εικόνες της εποχής και τη μουσική υπόκρουση του «Άσμα ασμάτων», σύνθεσης του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλη, που αποδίδει με την υπέροχη ζεστή φωνή της η Μαρία Φαραντούρη.
Είναι γνωστό πως η 27η Ιανουαρίου ορίστηκε ως Ημέρα Μνήμης Εβραίων Ελλήνων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Τις ημέρες αυτές τελούνται ποικίλες εκδηλώσεις μνήμης και τιμής σε όλη τη χώρα, ιδίως όμως στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Η 27η Ιανουαρίου του 1945 ήταν η μέρα που ο Κόκκινος Στρατός εισέβαλε στο στρατόπεδο – κολαστήριο του Άουσβιτς και ελευθέρωσε τους κρατούμενους. Αρχίζει το γκρέμισμα του χιτλερικού ναζισμού. Θα ήταν καλό και θα ωφελούσε πολλαπλά την εκπαίδευση και τους μαθητές την ημέρα αυτή να οργανώνονται σε όλα τα σχολεία της χώρας μας δρώμενα και εκδηλώσεις μνήμης με επίκεντρο τη ναζιστική κτηνωδία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δεν είναι υπερβολή να σημειώσω πως οι μαθητές και των τριών σχολείων παρακολούθησαν την εκδήλωση με κομμένη την ανάσα. Αλλά και με τον απόλυτο σεβασμό που εμπνέει το θέμα. Και τούτο γιατί στη μεγάλη τους πλειονότητα αγνοούσαν αυτή τη μελανότερη και φριχτότερη σελίδα της νεότερης ιστορίας μας, μάλλον της συνολικής ιστορίας τους ανθρώπινου γένους. Μέσα από το συνταρακτικό οδοιπορικό του Ισαάκ Μιζάν και της οικογένειάς του από τη γενέτειρα Άρτα στο Άουσβιτς και, του ίδιου εν συνεχεία, στο Μπέργκεν Μπέλζεν, οι μαθητές έμαθαν για το ολοκαύτωμα των Εβραίων με τα έξι εκατομμύρια θύματα των ναζιστικών στρατοπέδων. Η συγκλονιστική μαρτυρία του Ισαάκ Μιζάν συνιστά μια τεράστια ψυχική δοκιμασία και ανοίγει το δρόμο του αγώνα για την αλληλεγγύη και τον απόλυτο σεβασμό της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ακολούθησε μετά την προβολή ένας καταιγισμός ερωτημάτων και σχολίων εκ μέρους των μαθητών. Μέσα σε μια συγκινησιακά φορτισμένη ατμόσφαιρα μαθήτριες και μαθητές δεν προλάβαιναν να ρωτούν και να ξαναρωτούν, θέλοντας να μάθουν τα πάντα για τα στρατόπεδα μέσα σε λίγη ώρα. Μα εκείνο που έμεινε στην ψυχή μου βαθιά χαραγμένο ήταν η επιθυμία τους ν’ ανοίξουμε πηγαδάκι, μετά το τέλος της εκδήλωσης, για να συνεχίσουμε την κουβέντα μας προσπαθώντας να προσεγγίσουμε όλες τις πλευρές αυτού του δράματος, ορατές και αθέατες.
Είμαι βέβαιος πως για τα περισσότερα από τα παιδιά αυτά η γνώση της ναζιστικής κτηνωδίας αρχίζει τώρα. Εκείνο που αναστάτωσε την ψυχή τους είναι η βιομηχανία θανάτου και η αποκτήνωση του ανθρώπου. Φρόντισα ν’ αφήσω στα σχολεία αρκετά αντίτυπα του βιβλίου μου «Ισαάκ Μιζάν, αριθμός βραχίονα 182641», προκειμένου οι μαθητές τους να διαβάσουν και να μάθουν περισσότερα.
Φεύγοντας απ’ τα σχολεία, πήρα μαζί μου την ανυπόκριτη αγάπη των μαθητών, αλλά μαζί και τη δίψα τους να γνωρίσουν τη ζωντανή ιστορία της πατρίδας μας και να την κάνουν μέρος της ζωής τους. Κουβαλώ σήμερα την επιθυμία τους να διαβάσουν την ιστορία του Ισαάκ Μιζάν και να μάθουν περισσότερα για τη φρίκη του ναζισμού. Ελπίζω πως τα βιβλία που τους δώρισα θα τα διαβάσουν με πολύ ενδιαφέρον, για να καταγγέλλουν αδιάκοπα τον ναζισμό και τη βία του.
Θερμές ευχαριστίες θέλω να απευθύνω στους μαθητές των τριών σχολείων για την υποδοχή που μου επιφύλαξαν. Να ευχαριστήσω και να συγχαρώ θέλω τους διευθυντές τους, Γιάννη Παπαδάκη του Λυκείου Καμπάνη, Αθανάσιο Θεοδωρίδη του Γυμνασίου Καμπάνη και Χριστοδούλα Βογιαντζή του 1ου Γενικού Λυκείου Κιλκίς, καθώς και τους διδάσκοντες για την άψογη συμπεριφορά των μαθητών τους και την άριστη προετοιμασία της παρουσίασης. Διατηρώ την ελπίδα πως θα μου δοθεί η ευκαιρία να επισκεφτώ ξανά τους μαθητές αυτούς που πλημμύρισαν την ψυχή μου με συγκίνηση και αισιοδοξία.