«Παγκόσμια Πύλη»: Η ρελάνς της ΕΕ στον «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού»

Γράφει ο Νότης Μαριάς

Διοργανώθηκε μετά βαΐων και κλάδων στις Βρυξέλλες το διήμερο 25 και 26 Οκτωβρίου 2023 το φόρουμ της ΕΕ για την «Παγκόσμια Πύλη» (GlobalGateway). Στην ουσία το φόρουμ αυτό αποτέλεσε την άμεση απάντηση της ΕΕ στο τρίτο φόρουμ για τον «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού» που διοργανώθηκε στο Πεκίνο στις 17-18 Οκτωβρίου 2023.

Με τον τρόπο αυτόν εντείνεται έτι περαιτέρω ο σκληρός ανταγωνισμός ΕΕ-Κίνας για τον έλεγχο των παγκόσμιων εμπορικών δρόμων.
Ως γνωστόν στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» (OneBelt-OneRoad-BRI) γνωστής και ως ο «Κινεζικός Δρόμος του Μεταξιού» ήδη από το 2013 μέχρι σήμερα η Κίνα έχει προχωρήσει σε άμεσες επενδύσεις ύψους σχεδόν 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων
(www.nytimes.com 16/10/2023). Στην ουσία πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική από οικονομικής και πολιτικής απόψεως πρωτοβουλία της Κίνας να «αναστήσει» τον πάλαι ποτέ «Δρόμο του Μεταξιού» γνωστό άλλωστε και από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο. Στο πλαίσιο αυτό ο κινέζος ηγέτης ΣιΤζινπίνγκ το 2013 εγκαινίασε την πρωτοβουλία αυτή η οποία περιλαμβάνει την κατασκευή έργων υποδομής, όπως λιμάνια, γέφυρες, αυτοκινητοδρόμους, σιδηροδρομικά δίκτυα κλπ προκειμένου να μπορεί η Kίνα ναμεταφέρει τα προϊόντα της στις αγορές όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και της Αφρικής, της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής.

Ήδη στο πλαίσιο της BRI έχουν υπογραφεί πάνω από 200 συμφωνίες συνεργασίας κατανεμημένες σε 150 χώρες και 30 διεθνείς οργανισμούς, ενώ η συνολική αξία των εισαγωγών και εξαγωγών μεταξύ της Κίνας και των εν λόγω χωρών-εταίρων έφτασε τα 19,1 τρισεκατομμύρια δολάρια, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 6,4% από το 2013 έως το 2022. Στο φετινό λοιπόν φόρουμ της BRIστο Πεκίνο συμμετείχαν περισσότεροι από 10.000 εκπρόσωποι από περίπου 151 χώρες και 41 διεθνείς οργανισμούς, κάτι που αποδεικνύει την τεράστια δυναμική της BRI. Μεταξύ άλλων εκτός από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες συμμετείχαν περίπου 25 πρόεδροι-αντιπρόεδροι κρατών και πρωθυπουργοί, ενώ υπογράφτηκαν και 458 συμφωνίες συνεργασίας (www.aa.com.tr/en 19/10/2023).
Από την άλλη πλευρά στο φόρουμ των Βρυξελλών για την «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ συμμετείχαν «περισσότεροι από 40 κυβερνητικοί εκπρόσωποι υψηλού επιπέδου, καθώς και εκπρόσωποι χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων»(https://ec.europa.eu 25/10/2023) με την Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν στην εναρκτήρια ομιλία της να επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι η «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ θα χρηματοδοτηθεί με 300 δισ. ευρώ (https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu25/10/2023).

Οι Βρυξέλλες πλέον δεν κρύβουν ότι η «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ έρχεται να ανταγωνιστεί τον «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού» (www.politico.eu 24/10/2023).
Την πρωτοβουλία των Βρυξελλών για τη δρομολόγηση της «Παγκόσμιας Πύλης» της ΕΕ είχαμε την ευκαιρία να αναλύσουμε ήδη από το Δεκέμβριο του 2021 (www.political.gr 4/12/2021, σελ. 14). Στο πλαίσιο αυτό είχαμε επισημάνει ότι «με κοινή δήλωσή τους την Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας ανακοίνωσαν την απάντηση της ΕΕ στον «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού».Πρόκειται για την πρωτοβουλία «Παγκόσμια Πύλη» που στόχο έχει να κινητοποιήσει έως και 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις την περίοδο 2021-2027 στους τομείς «της ψηφιακής τεχνολογίας, της ενέργειας και των μεταφορών και την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, εκπαίδευσης και έρευνας σε ολόκληρο τον κόσμο» (www.ec.europa.eu1/12/2021). Και όλα αυτά «προκειμένου να στηρίξει τη διαρκή ανάκαμψη σε παγκόσμιο επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των εταίρων» της «και τα συμφέροντα της ίδιας της ΕΕ».

Σύμφωνα με τη Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) «οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αντιμετωπίζουν σημαντικό έλλειμμα χρηματοδότησης υποδομών — η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το έλλειμμα αυτό υπερβαίνει τα 2,7 τρισ. δολάρια ΗΠΑ το 2019» ενώ «σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της G20, το έλλειμμα επενδύσεων στις παγκόσμιες υποδομές θα φτάσει τα 13 τρισ. ευρώ έως το 2040» Προκειμένου λοιπόν να καλυφθεί το εν λόγω επενδυτικό κενό σε υποδομές απαιτούνται επενδύσεις ύψους 1,3 τρισ. ευρώ ετησίως καθώς μόνο έτσι εκτιμάται ότι θα μπορέσει να επιτευχθεί ο στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης.Παρά τις αρχικά γενικόλογες δηλώσεις της ηγεσίας της ΕΕ για παγκόσμια ανάπτυξη και συνεργασία ήταν ηλίου φαεινότερο ότι στόχος της «Παγκόσμιας Πύλης» της ΕΕ είναι η ανάσχεση της κινεζικής επέκτασης η οποία προχωρά με εξαιρετικά γοργούς ρυθμούς λόγω του σύγχρονου «Κινεζικού Δρόμου του Μεταξιού» που δρομολογήθηκε με την κινεζική πρωτοβουλία «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» (BRI).

Στη συνέχεια κομβικό ζήτημα στην σύγκρουση της Δύσης με την Κίνα αποτέλεσε η απόφαση της Συνόδου Κορυφής των G7 στο SchlossElmauτης Βαυαρίας στις 26-28 Ιουνίου 2022 να χρηματοδοτήσουν ένα οικονομικό πακέτο 600 δισ. δολαρίων προκειμένου να ανακόψουν την παγκόσμια κινεζική οικονομική «επέλαση» η οποία κυρίως εκφράζεται μέσα από τον περίφημο «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού» (www.capital.gr 27/6/2022). Στο πλαίσιο αυτό οι Βρυξέλλες ανέλαβαν σημαντικό ρόλο μέσα από την περίφημη «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ. Μάλιστα όπως δήλωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν στην εν λόγω συνάντηση των G7 η «Παγκόσμια Πύλη» αποτελεί την απάντηση της Ευρώπης στο παγκόσμιο επενδυτικό κενό. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που εντάσσεται πλέον στην απόφαση των G7 «Σύμπραξη για Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις», (PartnershipforGlobalInfrastructureandInvestment-PGII) (www.notismarias.gr 15/7/2022).
Έτσι στα 200 δισεκατομμύρια δολάρια που ανακοινώθηκαν από τον Τζο Μπάιντενστο SchlossElmau, η ΕΕ κινητοποιεί επιπλέον 300 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2027 (www.ec.europa.eu 26/6/2022).

Η συνεργασία Ουάσιγκτον-Βρυξελλών στο πλαίσιο της PGII, μέρος της οποίας αποτελεί σύμφωνα με τα παραπάνω η «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα στενή και αυτό επιβεβαιώθηκε πρόσφατα και στη Σύνοδο Κορυφής των G20 στο Νέο Δελχί στις 9-10 Σεπτεμβρίου 2023 καθώς στο περιθώριο της Συνόδου διοργανώθηκε εκδήλωση με θέμα την «Σύμπραξη για την Παγκόσμια Υποδομή και Επενδύσεις (PGII)»όπου ΗΠΑ και ΕΕ διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στοχοποιώντας για άλλη μια φορά την Κίνα.
Παρά ταύτα το Πεκίνο από την πλευρά του δηλώνει διατεθειμένο να συνεργαστεί με την ΕΕ στο ζήτημα των νέων εμπορικών δρόμων ζητώντας τη διασύνδεση των δράσεων της κινεζικής πρωτοβουλίας OneBelt-OneRoad με την «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ (www.globaltimes.cn 24/10/2023).

*Ο Νότης Μαριάς, είναι Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ – Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com