Διοίκηση με ισχυρές αρμοδιότητες

Συγκροτούνται οι νέες Δημοτικές Επιτροπές των Δήμων

Ποια είναι η διαδικασία εκλογής των μελών της
Ποιες είναι οι αρμοδιότητες της στη διακυβέρνηση

Από την αυτοδιοικητική περίοδο που άρχεται την 1η Ιανουαρίου του 2024, η οικονομική επιτροπή, η επιτροπή ποιότητας ζωής και η εκτελεστική επιτροπή των δήμων καταργούνται και τις αρμοδιότητές τους ασκεί η Δημοτική Επιτροπή που συγκροτείται και εκλέγεται με συγκεκριμένες διαδικασίες
Σκοπός της Δημοτικής Επιτροπής είναι η βελτίωση του συστήματος διακυβέρνησης και της οργάνωσης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α’ και β΄ βαθμού προς διασφάλιση της βέλτιστης οικονομικής και διοικητικής λειτουργίας τους, με όρους διαφάνειας, δημόσιας λογοδοσίας και επιβράβευσης των Ο.Τ.Α. που επιτυγχάνουν τις βέλτιστες επιδόσεις.

Να σημειωθεί πως η νέα διαδικασία συγκρότησης της δημοτικής επιτροπής είναι απλοποιημένη, γεγονός που της προσδίδει ευελιξία.
Οι βασικές αλλαγές με νέα εγκύκλιο του Υπουργείου, συνοψίζονται στα ακόλουθα:
• καταργείται η πρόβλεψη των δύο (2) οριζόμενων μελών από τον δήμαρχο,
• καταργείται η δυνατότητα των ανεξάρτητων δημοτικών συμβούλων να λογίζονται ως ενιαία παράταξη και να δικαιούνται έδρα στη δημοτική επιτροπή,
• ο αριθμός των εκλεγομένων μελών από την παράταξη του δημάρχου και από το σύνολο των παρατάξεων της μειοψηφίας, καθορίζονται εκ του νόμου, χωρίς τον υπολογισμό εκλογικού μέτρου,
• τα υποψήφια μέλη της δημοτικής επιτροπής δεν εκλέγονται από το σύνολο του δημοτικού συμβουλίου, αλλά από τα μέλη της αντίστοιχης παράταξης που τα πρότεινε.

Η συγκρότηση
Οι σύμβουλοι της παράταξης της πλειοψηφίας ψηφίζουν μόνο τους υποψηφίους της παράταξης της πλειοψηφίας και αντίστοιχα οι σύμβουλοι του συνόλου των παρατάξεων της μειοψηφίας ψηφίζουν μόνο τους υποψηφίους που προτείνουν οι παρατάξεις της μειοψηφίας συνολικά σε ξεχωριστό ψηφοδέλτιο από το ψηφοδέλτιο της πλειοψηφίας.
• η διαδικασία εκλογής των μελών της δημοτικής επιτροπής ελέγχεται πλέον ως προς τη νομιμότητά της μόνο αυτεπαγγέλτως από το αρμόδιο εποπτικό όργανο και όχι μετά από άσκηση προσφυγής.

Η δημοτική επιτροπή συγκροτείται:
α) από τον δήμαρχο ή τον αντιδήμαρχο που έχει ορίσει ο δήμαρχος, ως πρόεδρο,
β) από δημοτικούς συμβούλους της παράταξης του δημάρχου, οι οποίοι εκλέγονται από την ίδια παράταξη και από δημοτικούς συμβούλους από το σύνολο των παρατάξεων της μειοψηφίας, οι οποίοι εκλέγονται αντίστοιχα από το σύνολο των παρατάξεων της μειοψηφίας. Ο συνολικός αριθμός των εκλεγομένων μελών της δημοτικής επιτροπής καθορίζεται εκ του νόμου, ανάλογα με τον αριθμό των μελών του δημοτικού συμβουλίου.
Έτσι για τις περιπτώσεις των δήμων όπου τα Δημοτικά Συμβούλια έχουν μέχρι και 19 μέλη, ο συνολικός αριθμός των μελών της επιτροπής ανέρχεται σε πέντε. Δύο εκλέγονται από την πλειοψηφία, δύο από τη μειοψηφία και μετέχει ο δήμαρχος ή αντιδήμαρχος.
Για τους δήμους όπου τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου είναι 25 ή 29, στην Επιτροπή εκλέγονται επτά. Τέσσερα από την πλειοψηφία, δύο από τη μειοψηφία και ο δήμαρχος ή αντιδήμαρχος.
Σε δήμους όπου τα δημοτικά συμβούλια είναι άνω των 35 μελών, στην Επιτροπή εκλέγονται εννέα μέλη. Τα πέντε προέρχονται από την πλειοψηφία, τα τρία από τη μειοψηφία και μετέχει ο δήμαρχος ή αντιδήμαρχος.

Εκλογή Δημοτικής Επιτροπής
Σύμφωνα με το Άρθρο 74 η δημοτική επιτροπή εκλέγεται για θητεία τριάντα (30) μηνών.
– Το δημοτικό συμβούλιο, μετά την εκλογή του προεδρείου του Δημοτικού Συμβουλίου και κατά τη διάρκεια της ίδιας συνεδρίασης, εκλέγει μεταξύ των μελών του με μυστική ψηφοφορία τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της δημοτικής επιτροπής. Τα μέλη της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας εκλέγονται ξεχωριστά από τα αντίστοιχα μέλη του δημοτικού συμβουλίου. Δεν επιτρέπεται να εκλεγεί μέλος της δημοτικής επιτροπής ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου.
– Κάθε σύμβουλος της πλειοψηφίας ή της μειοψηφίας ψηφίζει υποψήφιους ισάριθμους με τον αντίστοιχο αριθμό μελών που εκλέγονται από την πλειοψηφία ή τη μειοψηφία. Ειδικότερα, οι σύμβουλοι της πλειοψηφίας ψηφίζουν μόνο τους υποψήφιους της πλειοψηφίας και αντίστοιχα οι υποψήφιοι της μειοψηφίας ψηφίζουν μόνο τους υποψηφίους των παρατάξεων της μειοψηφίας σε ξεχωριστό ψηφοδέλτιο, ανά κατηγορία (πλειοψηφίας και μειοψηφίας). Ως τακτικά μέλη εκλέγονται από την πλειοψηφία και τη μειοψηφία, αντίστοιχα, οι πρώτοι σε αριθμό σταυρών προτίμησης ανά κατηγορία.

Αν σε οποιαδήποτε ψηφοφορία υπάρχει ισοψηφία, ο πρόεδρος του συμβουλίου ενεργεί κλήρωση στην ίδια συνεδρίαση. Εάν η μειοψηφία δεν υποδείξει υποψήφιο, τότε στη θέση του εκλέγεται σύμβουλος της παράταξης της πλειοψηφίας. Οι υποψήφιοι που δεν εκλέχθηκαν θεωρούνται αναπληρωματικά μέλη κατά τη σειρά κατάταξής τους στην ψηφοφορία.
– Τα πρακτικά της εκλογής διαβιβάζονται μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών στον Επόπτη Ο.Τ.Α., ο οποίος αποφαίνεται, μέσα σε πέντε (5) ημέρες το αργότερο από την περιέλευση σε αυτόν των πρακτικών, για τη νομιμότητα της εκλογής.
– Η επιτροπή στην πρώτη συνεδρίαση μετά την εκλογή της εκλέγει μεταξύ των μελών της, με φανερή ψηφοφορία, τον αντιπρόεδρο, ο οποίος προέρχεται από τη μειοψηφία. Δικαίωμα ψήφου στην περίπτωση αυτή έχει και ο πρόεδρος της επιτροπής.

– Τα αναπληρωματικά μέλη της δημοτικής επιτροπής ανά κατηγορία (πλειοψηφίας και μειοψηφίας) αναπληρώνουν, κατά σειρά κατάταξής τους, τα τακτικά στις συνεδριάσεις της, εφόσον αυτά δεν συμμετέχουν για οποιαδήποτε λόγο.
– Όταν τα μέλη της δημοτικής επιτροπής παύουν για οποιονδήποτε λόγο να είναι μέλη των αντίστοιχων δημοτικών παρατάξεων, εκπίπτουν αυτοδικαίως από τη δημοτική επιτροπή και αντικαθίστανται.
– Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου δύναται να ορίζεται έως ένας (1) σύμβουλος από κάθε παράταξη που δεν εκπροσωπείται στη δημοτική επιτροπή, ο οποίος μπορεί να συμμετέχει στις συνεδριάσεις της δημοτικής επιτροπής, χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Αρμοδιότητες
Από την αυτοδιοικητική περίοδο που άρχεται την 1η.1.2024, η Δημοτική Επιτροπή αντικαθιστά την οικονομική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής και την εκτελεστική επιτροπή των δήμων..
Η δημοτική επιτροπή, μεταξύ των άλλων αρμοδιοτήτων αποφασίζει και για τα εξής:
– την υποβολή αιτημάτων πρόσληψης του πάσης φύσεως προσωπικού, συμπεριλαμβανομένων των δικηγόρων και νομικών συμβούλων με σχέση έμμισθης εντολής και των συμβασιούχων μίσθωσης έργου,
– την τροποποίηση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων, σύμφωνα με την εφαρμοζόμενη σε κάθε περίπτωση νομοθεσία, και την έγκριση του πρωτοκόλλου παραλαβής με αιτιολογημένη απόφασή της
– την έγκριση των όρων και τη σύναψη κάθε είδους προγραμματικών συμβάσεων
– τη σύναψη χρηματοδοτικών μισθώσεων (leasing) μηχανολογικού εξοπλισμού και οχημάτων του Δήμου
– Καταρτίζει και δημοσιεύει με πράξη του Προέδρου της, τον κανονισμό λειτουργίας της.

– Συντάσσει και εισηγείται το σχέδιο του προϋπολογισμού και ελέγχει την πρόοδο υλοποίησής του. Έχει την ευθύνη για την πιστή εκτέλεση του προϋπολογισμού και υποβάλλει ανά τρίμηνο έκθεση προς το δημοτικό συμβούλιο, στην οποία παρουσιάζεται η κατάσταση των εσόδων και εξόδων του Δήμου. Η έκθεση αυτή, στην οποία καταχωρούνται και τυχόν παρατηρήσεις της μειοψηφίας, δημοσιεύεται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα του Δήμου.
– Εγκρίνει τον απολογισμό του Δήμου.
– Αποφασίζει για την κατάρτιση των όρων, τη σύνταξη των διακηρύξεων, τη διεξαγωγή και κατακύρωση κάθε μορφής δημοπρασιών και διαγωνισμών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν σε έργα, μελέτες, προμήθειες και υπηρεσίες, καθώς και τη συγκρότηση των ειδικών επιτροπών διεξαγωγής και αξιολόγησης από μέλη της ή ειδικούς επιστήμονες, υπαλλήλους του Δήμου ή δημόσιους υπαλλήλους.
– Αποφασίζει για την υποβολή προτάσεων εκ μέρους του Δήμου για τη χρηματοδότηση ή επιχορήγηση δράσεων, προγραμμάτων και αντίστοιχων έργων από εθνικούς πόρους, πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή οποιουδήποτε άλλου φορέα και αποφασίζει, όπου απαιτείται, για την αποδοχή χρηματοδότησης ή επιδότησης ή επιχορήγησης πράξεων που εντάσσονται στα πάσης φύσεως αναπτυξιακά προγράμματα ή προγράμματα επιχορήγησης.
-Η Δημοτική Επιτροπή, δια μέσου του Προέδρου της, υποβάλλει ανά εξάμηνο στο δημοτικό συμβούλιο έκθεση πεπραγμένων, η οποία συζητείται σε ειδική συνεδρίαση.

-Η Δημοτική Επιτροπή με ειδική απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητάς της στο δημοτικό συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά του.
– Αποφασίζει, τη χορήγηση προέγκρισης ίδρυσης καταστημάτων και επιχειρήσεων μετά από προέλεγχο του σχετικού αιτήματος του ενδιαφερομένου,
– την ανάκληση ή την οριστική αφαίρεση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των καταστημάτων επιχειρήσεων και λοιπών εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων αρμοδιότητας του Δήμου,
– τη χορήγηση ή ανάκληση της άδειας παράτασης λειτουργίας μουσικής. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται μέσα σε είκοσι (20) ημέρες αφότου περιέλθουν στην επιτροπή όλα τα νόμιμα δικαιολογητικά και στοιχεία,

-τη χορήγηση, ύστερα από γνώμη του προέδρου της οικείας δημοτικής κοινότητας, θέσεων στάθμευσης στους δικαιούχους κατοίκους, καθώς και την ανάκληση ή την τροποποίηση της χορήγησης αυτών,
– τη λήψη αποφάσεων για θέματα προστασίας του περιβάλλοντος,

Προεδρείο
Σε ειδική συνεδρίαση των νέων Δημοτικών Συμβουλίων των Δήμων θα εκλεγεί το νέο προεδρείο και τα μέλη της νέας δημοτικής επιτροπής τους.
Για την εκλογή προεδρείου των Δημοτικών Συμβουλίων σύμφωνα με την εγκύκλιο αναγκαία προϋπόθεση για τη νόμιμη συγκρότηση και λειτουργία του καθ’ όλη τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου αποτελεί η πλήρωση της θέσης του προέδρου, του αντιπροέδρου και του γραμματέα.
Η εκλογή του νέου προέδρου, αντιπροέδρου και γραμματέα δημοτικού συμβουλίου θα λάβει χώρα έως και τη Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2024. Για την αυτοδιοικητική περίοδο 2024-2029 η πρώτη θητεία των μελών του προεδρείου έχει διάρκεια τριάντα (30) μήνες και θα λήξει στις 30 Ιουνίου 2026.
Το προεδρείο του δημοτικού συμβουλίου συγκροτείται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τον γραμματέα, ως εξής:
α) Ο πρόεδρος προέρχεται από την παράταξη του δημάρχου.
β) Ο αντιπρόεδρος προέρχεται από τη δεύτερη σε εκλογική δύναμη παράταξη
γ) Ο γραμματέας προέρχεται από την τρίτη σε εκλογική δύναμη παράταξη.

Διαδικασία εκλογής
-Ο επικεφαλής της κάθε παράταξης που δικαιούται να εκλέξει μέλος στο προεδρείο, υποδεικνύει εγγράφως στον προεδρεύοντα σύμβουλο τον δημοτικό σύμβουλο της παράταξής του, τον οποίο προτείνει ως υποψήφιο πρόεδρο, αντιπρόεδρο ή γραμματέα αντίστοιχα. Επισημαίνεται ότι δεν μπορεί άλλος δημοτικός σύμβουλος, εκτός από αυτόν τον οποίο υποδεικνύει ο επικεφαλής της παράταξης, να θέσει υποψηφιότητα για κάποιο από τα αξιώματα του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου.
-Σε περίπτωση που για οποιαδήποτε θέση του προεδρείου δεν υπάρξει υποψηφιότητα που προέρχεται από την αντίστοιχη παράταξη, ο δήμαρχος προτείνει δημοτικό σύμβουλο της πλειοψηφίας ως υποψήφιο για το αξίωμα αυτό. Στη συνέχεια, το σύνολο των μελών του δημοτικού συμβουλίου καλείται να επικυρώσει με την ψήφο του τον προταθέντα από τον επικεφαλής της κάθε παράταξης υποψήφιο.
-Η επικύρωση γίνεται με φανερή ψηφοφορία, δια ανάτασης χειρός, χωριστά για κάθε αξίωμα. Δεν εκτυπώνονται, επομένως, ψηφοδέλτια.
-Ο υποψήφιος για κάθε αξίωμα εκλέγεται εφόσον συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Εάν ο υποψήφιος δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται. Εάν και κατά τη δεύτερη ψηφοφορία δεν συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου, τότε διενεργείται τρίτη ψηφοφορία κατά την οποία εκλέγεται ο δημοτικός σύμβουλος, τον οποίο πρότεινε ο επικεφαλής της παράταξής του, υπό την προϋπόθεση ότι έλαβε τουλάχιστον τις ψήφους του ενός τετάρτου του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου.

-Σε περίπτωση που στο δημοτικό συμβούλιο εκπροσωπούνται δύο μόνο παρατάξεις, ο γραμματέας προέρχεται από την παράταξη του δημάρχου.
-Ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και ο γραμματέας του δημοτικού συμβουλίου δεν δύνανται να έχουν ταυτόχρονα την ιδιότητα του αντιδημάρχου.
-Επιπλέον ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου δεν επιτρέπεται να εκλεγεί μέλος της δημοτικής επιτροπής. Αντιθέτως, τα αξιώματα του αντιπροέδρου και του γραμματέα του δημοτικού συμβουλίου δε συνιστούν κώλυμα εκλογής στη δημοτική επιτροπή