Συνέντευξη της Λίτσας Τότσκα στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Πώς ξεκινά κάθε φορά το ταξίδι συγγραφής ενός βιβλίου;
Όπως ξεκινά νομίζω κάθε ταξίδι στη ζωή.Εμπειρίες,λόγιακαι σκέψεις. Όσα θα δεις, θ’ ακούσεις και θα διαβάσεις , φωλιάζουν σε μια γωνιά του μυαλού σου και συνωμοτούν στα κρυφά. Κι όταν αποφασίσουν να δραπετεύσουν για να πουν τη δική τους ιστορία, μοναδική έξοδος είναι το πληκτρολόγιο: δεν μπορείς να το αρνηθείς. Τίποτα δεν αξίζει να το κρατάμε φυλακισμένο μέσα μας. Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους που αγαπάμε: τα παιδιά, τους συντρόφους και τους φίλους μας. Τους βοηθάμε ν’ ανοίξουν τα φτερά τους κι αν το θελήσουν θα μας πάρουν μαζί τους.

Με ποια αφορμή γράψατε το βιβλίο «Ο ουρανός μιλά ελληνικά» που κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική;
Οι κουβέντες με τον γιο μου, όταν ήταν μαθητής στο Δημοτικό. Μία περίοδο ποθούσε διακαώς να γίνει αστροφυσικός. Όλο για τ’ άστρα μιλούσε και με τραβούσε από το χέρι να βγούμε έξω και να χαζέψουμε τον νυχτερινό ουρανό. Άλλο που δεν ήθελα! Κάπως έτσι εξάλλου ξεκίνησε και το δικό μου ταξίδι στα… μυστήρια του σύμπαντος, όταν μου σύστησε για πρώτη φορά η μητέρα μου τη Μεγάλη Άρκτο και τη Μικρή Άρκτο. Χάρηκα που ο Κωνσταντίνος προτιμούσε τον ουρανό παρά την οθόνη του υπολογιστή. Πάνω στην κουβέντα τον ρώτησα: «Το ξέρεις ότι ο Ουρανός μιλά ελληνικά;» Του διηγήθηκα όσους μύθους θυμόμουν για τους αστερισμούς κι έψαξα να βρω κάποιο σχετικό βιβλίο για την ηλικία του. Μάταια. Χρόνια μετά, η συμμετοχή μου σε συλλογές διηγημάτων της Ελληνοεκδοτικής, έφερε στον δρόμο μου τον εκδότη Διονύση Βαλεριάνο. Του είπα την ιστορία και μου πρότεινε να γράψω το βιβλίο.

Ο τίτλος «Ο ουρανός μιλά ελληνικά» είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;
Θα έλεγα συμβολικός και κυριολεκτικός. Συμβολικός γιατί με αυτήν τη φράση προσπάθησα να κεντρίσω το ενδιαφέρον του Κωνσταντίνου. Κυριολεκτικός, γιατί διεθνώς χρησιμοποιούμε τις ελληνικές ονομασίες των βασικών αστερισμών του ουράνιου θόλου, που παραπέμπουν στους μύθους που τους γέννησαν. Έτσι αποφάσισε το 1920 η Διεθνής Αστρονομική Ένωσηη οποία όρισε τα επακριβή όρια για 88 βασικούς αστερισμούς, διατηρώντας τις αρχαίες τους ονομασίες. Νομίζω, δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά. Ο ελληνικός μύθος αποτέλεσε το θεμέλιο της ελληνικής σκέψης και κατ’ επέκταση του δυτικού πολιτισμού.

Από πότε οι Έλληνες ασχολήθηκαν με την παρατήρηση και τη μελέτη των αστερισμών;
Οι αρχαίοι Έλληνες αρχικά παρατηρούσαν τον ουρανό μόνο με τα μάτια τους: χάρτες, τηλεσκόπια και αστρονομικά όργανα εφευρέθηκαν αιώνες αργότερα. Κι όπως παρατηρούσαν άρχισαν να έχουν απορίες. Πώς γεννήθηκε η φύση; Γιατί κάθε ζώο είναι διαφορετικό; Γιατί αλλού κυλούν ποτάμια κι αλλού μας βρέχει η θάλασσα; Για ν’ απαντήσουν στα ερωτήματά τους, επινόησαν ιστορίες. Αυτές οι ιστορίες είναι οι μύθοι.Ωστόσο, από πολύ νωρίς οι αστερισμοί απέκτησαν πρακτική διάσταση στη ζωή τους γιατί βοήθησαν τον θαλασσοπόρο λαό μας να ταξιδεύει. Ο αείμνηστος αστρονόμος Διονύσης Σιμόπουλος, στα εκλαϊκευμένα βιβλία του για τους αστερισμούς, αναφέρει ότι σύμφωνα με νεότερες έρευνεςη πρώτη ολοκληρωμένη διάταξη των περισσότερων αστερισμών έγινε από τους Μινωίτες ναυτικούς.Ο Θαλής ο Μιλήσιοςθεωρείται μάλιστα ο πρώτος Έλληνας αστρονόμος.Πρόβλεψε την έκλειψη του ηλίου του 585 π.Χ και πρώτος υπολόγισε τη διάρκεια του έτους σε 365 ημέρες. Οι πρώτοι, και βασικότεροι, αστερισμοί καταγράφηκαν περίπου πριν 2.300 χρόνια από τον Έλληνα αστρονόμο Εύδοξο, για να τους αντιγράψει στη συνέχεια ο Άρατος. Μερικές εκατοντάδες χρόνια αργότερα, ο Κλαύδιος Πτολεμαίος συνέταξε έναν κατάλογο, σχεδιάζοντας όλα τα αστέρων που υπάγονται σε αστερισμούς στην περίφημη «Αλμαγέστη» (ή Μαθηματική Σύνταξις). Δεν επαρκεί ο χώρος για να αναφέρω τους Έλληνες αστρονόμους που έγραψαν ιστορία.

Τί έχουν να μας πουν οι μύθοι;
Ο ελληνικός μύθος θεωρώ ότι είναι η ταυτότητά μας. Δεν είναι…παραμύθια. Όπως λένε οι ερευνητές, περιέχει στον πυρήνα του αρχέγονη γνώση, αληθινά γεγονότα, γεωλογικού, αστρονομικού και ιστορικού περιεχομένου. Ο μύθος ήταν τρόπος ζωής, ήταν η ερμηνεία του περιβάλλοντος και η πρόσληψη του παρελθόντος Οι μύθοι είναι πνευματικά και πολιτισμικά επιτεύγματα, που φέρουν σημάδια της ιστορίας κάθε λαού.
Ποιαάλλα μηνύματα θέλετε να περάσετε στους αναγνώστεςμέσα από τους χαρακτήρες του βιβλίου;
Η βασική ηρωίδα, η Αστρονομούλα είναι έξυπνη, φιλοπερίεργη και ταξιδιάρα. Μια μικρή εξερευνήτρια που τίποτα δεν της ξεφεύγει κι όλα θέλει να τα μαθαίνει. Όπως ονειρευόμαστε να είναι τα παιδιά μας. Από την άλλη, οι μύθοι που αφορούν στους αστερισμούς μιλούν για την ίδια τη ζωή.Μαίνονται συρράξεις, γίνονται απαγωγές αλλά την ίδια ώρα εκτυλίσσονται και ιστορίες έρωτα, αδελφικής αγάπης, πίστης και απιστίας, απληστίας και απερισκεψίας. Ναυτικοί, ταξιδιώτες, μουσικοί και μυθικά τέρατα μπλέκουν σ’ ένα απίστευτο γαϊτανάκι γεμάτο εκπλήξεις και ανατροπές.

Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός εικονογραφημένου βιβλίου;
Νομίζω να αποδίδει πιστά το νήμα της αφήγησης. Η εικονογράφος Μαρία Μανουρά ζωντάνεψε με έμπνευση και ευαισθησία τους ήρωες του μύθου: εμπνεύστηκε τις μορφές τους από τα αγγεία της κλασικής αρχαιότητας και έδωσε καθαρές μορφές. Με οδηγό την αισθητική και το ταλέντο της, δημιούργησε μία νοητή γραμμή που ένωσε το χθες με το σήμερα.

Στην εποχή του διαδικτύου, τα παιδιά έχουνχρόνο και διάθεση για να διαβάσουν ένα καλό βιβλίο;
Τα παιδιά υιοθετούν τη δική μας στάση ζωής και επηρεάζονται από τις επιλογές μας. Στο χέρι μας είναι ν’ ανακαλύψουν τη χαρά της ανάγνωσης ενός καλού βιβλίου. Τα ταξίδια με τη φαντασία ξεκινούν όταν σβήνει η οθόνη του υπολογιστή.

Δημοσιογράφος και συγγραφέας. Κατά πόσο βοηθά το ένα το άλλο;
Η δημοσιογραφία είναι μία καλή πρώτη ύλη για ν’ αποδελτιώσεις τη ζωή. Η συγγραφή βάζει και τη φαντασία στο παιχνίδι…
Τι θα θέλατε να προτείνετε στους αναγνώστες του βιβλίου σας;

Πολύ σωστά το θέσατε: απλά να προτείνω γιατί απεχθάνομαι τις συμβουλές. Να μη χάνουν το ενδιαφέρον εξερεύνησης της ζωής, να προσεγγίζουν απροκατάληπτα τους ανθρώπους που συναντούν και βέβαια να σηκώνουν το βλέμμα στον ουρανό: μιλά ελληνικά και θα συνεννοηθούν μια χαρά.