Συνέντευξη της Κατερίνας Καριζώνη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ποια ήταν η αφορμή να εκδοθεί η ποιητική συλλογή «Παράξενος έρωτας», εκδόσεις Ρώμη;
Με τον καιρό μαζεύτηκαν κάποια ποιήματα, τα οποία έγραφα παράλληλα με τα πεζά μου και σκέφτηκα να τα βγάλω για να μη χαθούν.
Ο τίτλος «Παράξενος έρωτας» είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;
Ο έρωτας είναι παράξενος είτε τον δούμε συμβολικά, είτε κυριολεκτικά. Είναι παράξενο πράγμα να ενώνονται δυο ξένοι και άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι. Και συχνά να προκύπτει απ΄ αυτή την ένωση η συνέχεια της ζωής.Ίσως είναι το πιο σημαντικό πράγμα αν φυσικά συνοδεύεται κι απ΄την αγάπη.
Λέτε: «Η Θεσσαλονίκη κείται δίπλα στον Θερμαϊκό / άσκημη σαν μούμια/ αλλά όμορφη αν την γυρίσεις ανάποδα…». Κατά πόσο η γενέθλια πόλη επηρεάζει την ζωή μας;
Η γενέθλια πόλη, αν είναι και η πόλη στην οποία ζούμε, όπως στην περίπτωσή μου, είναι το έδαφος όπου πέφτει ο σπόρος της ποίησης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Γιατί μ΄ αυτήν συνδέονται οι μνήμες μας, τα παιδικά χρόνια, οι φίλοι, συχνά και οι έρωτές μας.Αλλά και η καθημερινότητά μας.Είναι πάντα κάτι ζωντανό μέσα μας, ακόμα κι αν έχουν απομακρυνθεί απ΄αυτήν. Είναι το κτίσμα και το κέλυφος. Το κτίσμα και η ροή ταυτόχρονα.
Γράφετε: « Πανέμορφος σαν άγγελος ο πλοίαρχος / τον ερωτεύτηκα με την πρώτη ματιά…». Γιατί ο έρωτας είναι
καταλυτικός και πάντοτε διαχρονικός;
Ο έρωτας για μένα είναι η πεμπτουσία της ζωής και ο έρωτας δεν είναι μόνο προς το άλλο φύλο, αλλά και προς τις τέχνες, τα γράμματα, τα επαγγέλματα που αγαπάμε, τις ιδέες μας που πολλές φορές υπερβαίνουν την πραγματικότητα, ακόμα κι αν είναι λανθασμένες. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς έρωτα. Εκτός αν εννοούμε βέβαια τις καθημερινές πράξεις επιβίωσης, αλλά κι εκεί αν ψάξεις θα βρεις κάποιο κρυφό έρωτα. Τίποτα δεν γίνεται τυχαία.
Μέσα από τους στίχους σας βγαίνει μια αίσθηση πόνου. Μπορεί ο πόνος μετά από χρόνια να σβηστεί από τη λήθη του πανδαμάτορα χρόνου;
Ο πόνος είναι η συνθήκη μέσα στην οποία γεννιέται κατά κανόνα η λογοτεχνική και η καλλιτεχνική δημιουργία. Είναι το αίμα που διαποτίζει τα ανθρώπινα έργα ακόμα και τις ιδέες. Για μένα είναι και ένα εχέγγυο για την καλή λογοτεχνία. ΄Ενας άνθρωπος που έχει μια πολύ τακτοποιημένη ζωή δεν μπορεί να δώσει έργα που να συγκινούν, να αγγίζουν τα υπαρξιακά, αλλά και τα καθημερινά προβλήματα των άλλων. Δεν μπορεί να αγγίξει τις πληγές τους. Όσο δε για το αν ο χρόνος μπορεί να εξαλείψει τον πόνο. Εδώ έχω να πω ότι η ζωή δεν σ΄αφήνει ποτέ ήσυχο κι ανεπηρέαστο από συγκινήσεις και χτυπήματα.΄Οπότε ο πόνος είναι διαρκής και πολύ επινοητικός. Σου επιφυλάσσει πάντα εκπλήξεις.
Πώς συνδυάζετε να γράφετε ποίηση και πεζογραφία;
Πότε γέρνω από τη μια και πότε από την άλλη μεριά. Αλλιώς γράφεται η ποίηση και αλλιώς η πεζογραφία. Με τα ποιήματα πετάμε, είναι φτερά, με τα πεζά περπατάμε στο έδαφος, στην πραγματικότητα. Ωστόσο η δική μου ποίηση έχει και μια πεζογραφική χροιά. Γράφω ιστορίες με ποιητικό λόγο. Γράφω σε δυο ταχύτητες. Και δεν είναι πάντα εύκολο. Αλλά μου αρέσει. Δεν μου αρέσουν οι αοριστολογίες και κυρίως η ακατανόητη ποίηση που δεν αγγίζει κανένα και συχνά δεν είναι ποίηση, αλλά παραθέματα λέξεων που δεν οδηγούν πουθενά.
Γιατί οι Έλληνες κατάφεραν και διακρίθηκαν στην ποίηση;
Έχουμε μακρά παράδοση στην ποίηση. Είναι γνωστά αυτά τα πράγματα. Από το ομηρικά έπη μέχρι σήμερα.΄Ισως να οφείλεται και στην ψυχοσύνθεση του λαού μας. Η απαγγελία της ποίησης είναι κάτι συλλογικό, ενώ η ανάγνωση ενός πεζού είναι μοναχική διαδικασία. Δεν μπορείς να απαγγείλεις ένα μυθιστόρημα. Η ποίηση χρησιμοποιεί τον συμβολικό λόγο και ο συμβολικός λόγος είναι συλλογικός και πάει κατευθείαν στη συλλογική μνήμη και παράδοση. Κι έτσι γίνεται πιο αντιληπτός. Και φυσικά μας ενώνει.
Γράφουν οι νέοι σήμερα ποίηση; Σας στέλνουν στίχους τους; Ποιες είναι οι συμβουλές σας;
Φυσικά και γράφουν και μάλιστα μ΄έχουν μάθει απ΄τασόσιαλμίντια και μου στέλνουν τα ποιήματά τους. Ξέρετε τι άλλο διαπιστώνω. Ότι το διαδίκτυο είναι πολύ φιλικό στην ποίηση. Ταιριάζει μ΄ αυτήν, ίσως γιατί έχει το σύντομο και συνοπτικό λόγο. Ταιριάζει πιο πολύ στη σύγχρονη τεχνολογία κι αυτό είναι το καινούργιο στοιχείο στο οποίο έχει συγκριτικό πλεονέκτημα η ποίηση.Διαβάζεται πιο εύκολα στο διαδίκτυο.΄Ισως να είναι και η γλώσσα του. Συμβουλές δεν δίνω. Η μόνη προτροπή μου προς τους νέους ποιητές και συγγραφείς είναι να διαβάζουν τα έργα των άλλων. Για να μπορέσουν να οριοθετήσουν τον εαυτό τους ανάμεσα στους συγγραφείς και ποιητές. Και να προσαρμόσουν την αισθητική τους στην εποχή που ζουν.
Σε μια εποχή που τα πάντα αλλάζουν σε τι μπορεί να μας βοηθήσει η ανάγνωση ποιημάτων;
Η ποίηση είναι άσκηση του μυαλού. Εγώ πάντα έλεγε ότι είναι τα μαθηματικά της λογοτεχνίας. Όταν γράφω ένα ποίημα αισθάνομαι ότι λύνω μια άσκηση, μια άσκηση που δεν έχει αριθμούς, αλλά λέξεις. Μια λέξη παραπάνω ή μια λιγότερη μπορεί να κατεδαφίσει το ποίημα. Επίσης η ποίηση χρησιμοποιεί συχνά σύνθετα νοήματα και σε βάζει να σκεφτείς περισσότερο γιατί έχει ελλειπτικό λόγο και σε οδηγεί σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα σκέψης.