της Παναγιώτας Π. Λάμπρη
http://users.sch.gr/panlampri/
Όποτε βλέπω να σπαταλιέται ασυλλόγιστα νερό, έρχονται στον νου μου οι άνθρωποι που δίπλα τους μεγάλωσα και συγκινούμαι από τον τρόπο που αυτοί το διαχειρίζονταν, ενώ ανασύρω νοσταλγικά το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τούτο συνέβαινε, αν και γνωρίζω πως ήταν ιδιαίτερα τραχύ για τους περισσότερους και κανείς απ’ όσο γνωρίζω δεν επιθυμεί επακριβώς να το ξαναζήσει.
Έτσι, θυμάμαι τη μάνα μου και τις άλλες γυναίκες του χωριού που πήγαιναν στις νερομάνες να πλύνουν τα ενδύματα, τα κλινοσκεπάσματα και τα στρωσίδια, αλλά και να γιομίσουν τις βαρέλες ή τις στάμνες με νερό και να το μεταφέρουν στο σπίτι για ποικίλες χρήσεις. Θυμάμαι ακόμα τους μεταλλικούς νιπτήρες νερού που κρέμονταν σε κάποιο σημείο του εξωτερικού τοίχου των κατοικιών ή, πιο σπάνια, πάνω από κάποιον υποτυπώδη νεροχύτη και οπωσδήποτε δεν λησμονώ το σαββατιάτικο λουτρό στην ξύλινη σκάφη! Και πάντα, μα πάντα, με γοητεύει η σχετική αρχαία κληρονομιά, καθώς και τα υπέροχα δημιουργήματα του λαϊκού λόγου που γεννήθηκαν με αφορμή τη ζωή, η οποία εκτυλισσόταν έχοντας ως σημείο αναφοράς τις κρήνες, τα ποτάμια, γενικά τα νερά.
Τα χρόνια πέρασαν, τα διευρυμένα δίκτυα ύδρευσης στέρησαν τις πηγές από τη συχνή παρουσία των ανθρώπων δίνοντας εύκολη πρόσβαση στο ζείδωρο νεράκι, με αποτέλεσμα από τη λελογισμένη χρήση να περάσουμε στην αλόγιστη σπατάλη του και με τους περισσότερους να θεωρούν πως οι βρύσες θα τρέχουν για πάντα κι αυτοί δεν έχουν παρά ν’ απολαμβάνουν το νερό και, μάλιστα, αφειδώλευτα.
Έλα όμως που οι καιροί αλλάζουν και, μάλιστα, με ταχείς ρυθμούς! Εν προκειμένω, μια από τις αλλαγές είναι η μείωση των βροχοπτώσεων, η οποία, συνεπικουρούμενη από τις δασικές πυρκαγιές -ανθρωπογενούς κατά το πλείστον προέλευσης-, οδηγεί σε υστέρηση των αποθεμάτων νερού στο υπέδαφος. Παράλληλα, ισχυρές καταιγίδες μας επισκέπτονται όλο και πιο συχνά δημιουργώντας πλήθος προβλημάτων, ενώ ελάχιστα έως καθόλου συμβάλλουν στην ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα. Κι εκεί που ακούγαμε να συμβαίνουν ακραία καιρικά φαινόμενα πολύ μακριά, πλέον τα ζούμε. Εντάξει, πάντα συνέβαιναν θα πουν κάποιοι και δεν θα διαφωνήσω. Όμως, όσα βιώνουμε τα τελευταία χρόνια δεν είναι κάτι σύνηθες για μας και, αν μη τι άλλο, οφείλουμε να τα δούμε με ανοιχτή ματιά και με το βλέμμα στο μέλλον.
Ας σημειωθεί παρενθετικά πως η προ ημερών περιήγησή μου στον Δήμο Ασπροποτάμου, στην περιοχή Μουζακίου και τα πέριξ με συγκλόνισε! Οι εικόνες που άφησε η επέλαση των θεομηνιών, Ιανού και Daniel, στην περιοχή δεν περιγράφονται εύκολα. Έκτοτε, πλήθος ζημιών έχει αποκατασταθεί, γεφύρια καινούργια έγιναν, κτήρια οικοδομήθηκαν εκ βάθρων, αλλά απαιτείται χρόνος, για να κλείσουν όλες οι πληγές. Αντικρίζοντας, μάλιστα, όλα τούτα, αναρωτήθηκα αν όσοι ευκαιριακά φωνασκούν για την αποκατάσταση των προβλημάτων στην πληγείσα Θεσσαλία έχουν πάει έστω μία φορά εκεί. Φυσικά, δεν το γράφω αυτό, επειδή επιθυμώ να δικαιολογήσω τα πεπραγμένα της πολιτείας, τα οποία δεν γνωρίζω επακριβώς, αλλά για να επισημάνω πως η αποκατάσταση, για παράδειγμα, ενός δρόμου διπλής κατεύθυνσης, τον οποίο σε πολύ μεγάλο τμήμα του αφάνισε ο οργισμένος Ασπροπόταμος, καθόλου εύκολη δεν είναι. Πολύ περισσότερο, που οι τοίχοι, οι οποίοι τον στήριζαν, βρίσκονται πλέον στη ροή της κοίτης του ποταμού, ενώ πολλά υψίκορμα έλατα κατέρρευσαν παρασύροντας το χώμα στα παρακείμενα πρανή! Η καταστροφή, χωρίς άλλο, μεγάλη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται…
Μια κι ο λόγος, όμως, για το νερό, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως, σχετικά μ’ αυτό, το καλοκαίρι που μας άφησε ήταν πολύ διδακτικό! Όχι μόνο για περιοχές, οι οποίες από καιρό παρουσιάζουν μικρότερα ή μεγαλύτερα προβλήματα λειψυδρίας, αλλά και για την Ήπειρο, για την οποία κάποιοι καμάρωναν πως ποτέ δεν θα της λείψει το νερό, αφού βρέχει συχνά, κ.λπ., κ.λπ. Η πραγματικότητα, όμως, τους διέψευσε.
Ως εκ τούτου, δεν ωφελεί να ομφαλοσκοπούμε και οφείλουμε να σεβόμαστε το νερό και να το διαχειριζόμαστε ορθολογικά σε κάθε χρήση του. Πολύ περισσότερο, που η ζωή έχει αποδείξει πως ό,τι ωφέλιμο για τους πολλούς δεν το κάνουμε από επιλογή, έρχεται η στιγμή που μας το επιβάλλουν. Και για το νερό θαρρώ πως αυτή η στιγμή είναι κοντά! Μόνο που, αν επιλέξουμε για τούτο το ζήτημα τη συμπεριφορά του Επιμηθέα, ο καθένας μπορεί να καταλάβει πού θα μας οδηγήσει. Ας δράσουμε, λοιπόν! Όσο είναι καιρός, αν υπάρχει ακόμα καιρός!
ΡΟΔΑΥΓΗ
Η ΒΡΥΣΗ ΣΤΟ ΚΑΚΟΛΑΓΚΑΔΟ … ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΕΡΑΙΩΝΟΒΙΟ ΠΛΑΤΑΝΟ