της Παναγιώτας Π. Λάμπρη
πεζογράφου – ποιήτριας
Η μικρή πατρίδα συνιστά για τους περισσότερους, αν όχι για όλους, έναν αδιαπραγμάτευτο δεσμό στη ρύμη του χρόνου, ο οποίος εμφωλεύει στην ψυχή και φωτίζει ξεχωριστά τον δρόμο της ζωής. Είναι, επίσης, μήτρα που σε γεννά και σ’ αναγεννά, μάνα που μ’ αγάπη σε προβοδίζει και συχνά πυκνά σου θυμίζει πως η αγκάλη της, πάντα ανοιχτή, σε καρτερεί, σηματοδοτώντας κάτι σταθερό, άφθαρτο στους καιρούς και στης ζήσης τα πολυκύμαντα ταξίδια.
Υπάρχουν, όμως, και κείνοι που, ασχέτως αν η μικρή πατρίδα τους είναι άσημη σε σχέση μ’ άλλες για τους πολλούς, νιώθουν γι’ αυτή βαθύ σεβασμό και αγάπη απέραντη κι είναι δεμένοι μαζί της μ’ έναν ομφάλιο λώρο ιδιότυπο, ισχυρό κι ακατάλυτο σαν τον γενεσιουργό έρωτα που δεν τους αφήνει να ησυχάσουν. Και τούτο, διότι τα σημάδια της ιστορίας και της ζωής του τόπου τους, που στην ψυχή τους έχουν αποτυπωθεί, είναι ξεχωριστά και τα κρατούν στις κορφές τού είναι τους, ενώ επιθυμούν αυτά να μην αποτελούν προσωπική υπόθεση, επειδή τους αξίζει όχι μόνο να μην απολησμονηθούν και χαθούν, αλλά να γίνουν και κτήμα όσων περισσοτέρων γίνεται.
Πόσο μάλλον, που οι ξυπόλητες συχνά πατούσες τους, οι οποίες ματώνανε στα παιδικά τους παιχνίδια ή, από νωρίς, στης βιοτής την ανάγκη, πατούσανε εκεί που και οι πρόγονοί τους έπαιξαν, δημιούργησαν, έζησαν και πλέον ο τόπος κρατεί σεβαστικά τα κόκκαλά τους, γεννώντας μιας μορφής μνήμη και μια υπόμνηση χρέους. Και όσο ο καιρός προχωρεί και οι κοινωνίες διαφοροποιούνται, όχι πάντα προς το καλύτερο, η μνήμη λειτουργεί και ως κινητήρια δύναμη για τον οραματισμό μεγάλων στόχων χάριν του μέλλοντος.
Η επίτευξη ενός τέτοιου οράματος βρίσκεται πίσω από κείνους, οι οποίοι συνέλαβαν την ιδέα κι αποφάσισαν την ίδρυση ενός φορέα με την επωνυμία «Ιστορικός και Λαογραφικός Πολιτιστικός Σύλλογος Δυτικού Ξηροβουνίου, “Το Αρχαίο Όρραον”», με έδρα το χωριό Γοργόμυλος του Δήμου Ζηρού της Π. Ε. Πρέβεζας, στις δυτικές υπώρειες του Ξηροβουνίου, περιοχή η οποία ως κομμάτι της Απείρου χώρας αποτέλεσε αρχαιόθεν τόπο ιστορικών γεγονότων και γέννησης πολιτιστικών αγαθών, με τον τίτλο του παρόντος άρθρου να σηματοδοτεί αυτή την ενέργεια αποκαλώντας την «Ανατολή στα Δυτικά», όσο κι αν αυτό μοιάζει αρχικά οξύμωρο.
Και τούτο, διότι σε μια εποχή σαν τη δική μας, η οποία έχει θεοποιήσει την ιδιώτευση, τον ναρκισσισμό και την ακόρεστη κατανάλωση εις βάρος της ουσιαστικής επικοινωνίας, της φιλαλληλίας και του μέτρου στην απόκτηση και απόλαυση υλικών αγαθών, και όχι μόνο, ενέργειες σαν κι αυτή αποδεικνύουν πως υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι επιθυμούν να δώσουν πνοή ζωής στα οράματά τους για τον τόπο που τους γέννησε, καλώντας κι άλλους σ’ αυτό το οραματικό ταξίδι.
Πολύ περισσότερο, που το όραμά τους, του οποίου η επιτυχία θα αποφέρει πολλά οφέλη για την περιοχή, περιλαμβάνει: 1) πολιτιστικές, καλλιτεχνικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές παρεμβάσεις έτσι ώστε να προαχθεί η γνώση της τοπικής ιστορίας, των μνημείων και της παράδοσης της περιοχής· 2) έκδοση βιβλίων και εντύπων που αφορούν στην περιοχή του Δυτικού Ξηροβουνίου· 3) ίδρυση και λειτουργία Πολιτιστικού Κέντρου που θα είναι ο χώρος διενέργειας ημερίδων, διαλόγου, πολιτιστικών δραστηριοτήτων, καλλιτεχνικής και εκφραστικής δημιουργίας· 4) ειδικές δράσεις για την προβολή της περιοχής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε συνεργασία με ομάδες, άτομα και επισκέπτες από όλον τον κόσμο· 5) πολιτιστικές και καλλιτεχνικές επισκέψεις, κοινές δράσεις με άλλες χώρες, με ομάδες ή άτομα και συμμετοχή σε τοπικά ή διεθνή δίκτυα για κοινές δράσεις, επικοινωνία, ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας· 6) δράσεις για τα παιδιά και τους νέους που έχουν σκοπό την ενεργή συμμετοχή τους σε ιστορικά, πολιτιστικά, καλλιτεχνικά και κοινωνικά δρώμενα για τη γνώση της ιστορίας και της παράδοσης της περιοχής· 7) δημιουργία και χρήση των κατάλληλων εκπαιδευτικών εργαλείων, μέσων και προγραμμάτων για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών· 8) δημιουργία Μουσείου για τη στέγαση, τη διαφύλαξη και τη συντήρηση κάθε λαογραφικού και ιστορικού υλικού ή στοιχείου πού σχετίζεται με την περιοχή του Δυτικού Ξηροβουνίου και 9) συνεργασία με τους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής».
Επιπρόσθετα, θα ήταν παράλειψη να μη σημειωθούν στο παρόν κείμενο τα ονόματα των ιδρυτικών μελών, τα οποία μέσω του καταστατικού του νέου συλλόγου εκφράζουν τα οράματά τους, καλώντας κι άλλους να γίνουν μέρος και πολύτιμοι αρωγοί της προσπάθειάς τους και είναι τα ακόλουθα: Αποστόλου Α. Χρήστος, Γιαννούλας Α. Γεώργιος, Μίχου Α. Χριστόφορος, Παππάς Ι. Λάμπρος, Φλώρος Σ. Αλέξανδρος, Παπατσίμπας Μ. Ιωάννης, Ζυγούρης Κ. Χρήστος, Κίτσιος Δ. Απόστολος, Τάτση Ι. Κωνσταντίνα, Γκαρτζώνης Ν. Γεώργιος, Ξέρας Β. Γεώργιος, Τζούκας Κ. Ευάγγελος, Φασιά Η. Παναγιώτα, Ρίζος Β. Χρήστος, Χασκής Ι. Απόστολος, Χασκής Χ. Αριστείδης, Κοντογιώργος Γ. Δημήτριος, Αναγνώστου Π. Χρήστος, Γιολδάσης Α. Σπυρίδων, Μάρη Χ. Ελένη, Μάτσου Χ. Θεοδώρα, Γούλα Δ. Βασιλεία, Λάμπρη Π. Παναγιώτα, Βράκας Π. Φώτιος και Παπακώστα Β. Κωνσταντίνα.
Συμπερασματικά, με τον πολιτισμό σε όλες τις εκφάνσεις του να υπενθυμίζει κάθε στιγμή την ανθρωπιά του ανθρώπου, αξίζει να ειπωθεί πως η προσπάθεια των ανωτέρω, του προσωρινού διοικητικού συμβουλίου, εκείνου που θα προκύψει στις πρώτες αρχαιρεσίες και των μελών που θα την αγκαλιάσουν, χρειάζεται τη στήριξη όλων των μικρών πατρίδων της περιοχής, των φορέων και των ανθρώπων τους, που οφείλουν να κατανοήσουν πως δεν υπάρχει καιρός για ολιγωρίες, διότι οι καιροί δεν περιμένουν και το μέλλον είναι ήδη εδώ. Άλλωστε, η κοινωνία δεν είναι κάτι απρόσωπο, αλλά συνίσταται από μικρά κύτταρα ατομικής και κοινωνικής ζωής και κατ’ επέκταση ευθύνης, τα οποία, όταν ανθίζουν δημιουργικά, ομορφαίνουν τις μικρές πατρίδες και την πατρίδα τη μεγάλη ολόκληρη.
Την έχουμε ανάγκη ετούτη την ομορφιά και τη χαρά που απ’ αυτή απορρέει και οφείλουμε να την αναζητούμε στα σημαντικά της ζωής, διότι και οι δύο δεν κρύβονται στο εμμονικό κυνήγι της ευμάρειας, της επίδειξης και της απληστίας, αλλά κατοικούν μέσα μας και για να τις δούμε απαιτείται ένα ανθρωπιστικό νόημα και μια κατάφαση ζωής, ειδικά σ’ ό,τι έχει να κάνει με την ευθύνη του καθενός απέναντι σ’ αυτό που κληρονόμησε και σ’ αυτό που θα κληροδοτήσει, όπως πολύ σοφά το επισημαίνει ο ποιητής μας, Κωστής Παλαμάς (Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου, Πρόλογος, 1907): «Γνώμες, καρδιές, όσοι Έλληνες, / ό,τι είστε, μην ξεχνάτε, / δεν είστε από τα χέρια σας / μονάχα, όχι. Χρωστάτε / και σε όσους ήρθαν, πέρασαν, / θα ’ρθούνε, θα περάσουν. / Κριτές, θα μας δικάσουν / οι αγέννητοι, οι νεκροί.»