Άσθμα

Γράφει ο Χ. Μητσοκάλης,

πνευμονολόγος-φυματιολόγος,
ειδικευθείς στο Παν/κο νοσοκομείο του Düsseldorf της Γερμανίας

Το άσθμα είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος του αναπνευστικού συστήματος που κατά διαστήματα μπορεί να προκαλέσει μείωση της ροής του αέρα από / προς τους πνεύμονες. Το άσθμα προσβάλλει κυρίως νέους και παιδιά, έχει συχνά σημαντικό αλλεργικό υπόβαθρο ενώ υπάρχει, και γενετική προδιάθεση. Η υποβόσκουσα φλεγμονή και ο βρογχόσπασμος είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της νόσου, ενώ η δύσπνοια και ο συριγμός (σφύριγμα) είναι τα κύρια συμπτώματά της.
Το άσθμα είναι μία διαδεδομένη νόσος σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ποσοστά της οποίας αυξάνονται συνεχώς. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι το 8,6% του πληθυσμού πάσχει από τη νόσο.

Τα περισσότερα περιστατικά άσθματος ενηλίκων ξεκινούν στην παιδική ηλικία. Τα δυο-τρίτα των παιδιών με άσθμα βλέπουν την ασθένεια να εξαφανίζεται στην εφηβική ηλικία τους. Στο ένα τρίτο περίπου των περιστατικών, επανεμφανίζεται στην ενήλικη ζωή.
Ο κίνδυνος εμφάνισης άσθματος συνδέεται με γενετικούς παράγοντες, δηλαδή τα γονίδια που κληρονομεί ένας άνθρωπος από τους γονείς του, καθώς επίσης με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η έκθεση σε αλλεργιογόνα ή ρύπους. Όταν αλληλεπιδρούν αυτοί οι παράγοντες, για παράδειγμα ένα άτομο το οποίο είναι γενετικά ευπαθές και ζει σε εξαιρετικά μολυσμένη περιοχή, αυξάνουν τον κίνδυνο περαιτέρω.
Ένας σημαντικός τύπος άσθματος στην ενήλικη ζωή είναι το επαγγελματικό άσθμα. Προκαλείται από υλικά στο χώρο εργασίας. Πιστεύεται ότι το 15% όλων των κρουσμάτων άσθματος ενηλίκων σχετίζεται με την εργασία.
Το άσθμα ενηλίκων συνδέεται συχνά με αλλεργίες και συνοδεύεται από άλλες αλλεργικές ασθένειες, όπως η αλλεργική ρινίτιδα. Το άσθμα ενηλίκων είναι πιο συχνό στο γυναικείο φύλο.

Παράγοντες Κινδύνου
Μεταξύ των εκλυτικών παραγόντων που μπορεί να πυροδοτήσουν επεισόδια άσθματος είναι:
•οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος
•η οικιακή σκόνη (ακάρεα)
•αλλεργιογόννα κατοικιδίων ζώων
•η γύρη διαφόρων δέντρων και φυτών
•η άσκηση
•το κρύο
•ορισμένα φάρμακα
•ενδογενείς παράγοντες, όπως το άγχος.

Συμπτώματα
Κατά περιόδους, ο ασθματικός ασθενής βιώνει επαναλαμβανόμενα επεισόδια αναπνευστικών συμπτωμάτων ποικίλης βαρύτητας όπως:
•Βήχα (συνήθως χωρίς φλέματα/ξηρόβηχας)
•συριγμό («σφύριγμα» όπως χαρακτηριστικά είναι γνωστό)
•σφίξιμο στο στήθος
•δύσπνοια.

Διάγνωση
Η διάγνωση του άσθματος γίνεται από τον Πνευμονολόγο με:
•Λήψη ιστορικού για την ύπαρξη χαρακτηριστικών συμπτωμάτων όπως δύσπνοιας, συριγμού, νυκτερινών αφυπνίσεων, αλλά και στοιχείων από το οικογενειακό ιστορικό, το ιστορικό λήψης φαρμάκων ή / και έκθεσης σε επιβαρυντικούς παράγοντες.
•Σπιρομέτρηση, όπου ο ασθενής φυσά μέσα σε σωλήνα που συνδέεται με το σπιρόμετρο και με τον τρόπο αυτό μετράται ο όγκος και η ροή του αέρα από τους πνεύμονες του ασθενούς.
•Ροομέτρηση με το ροόμετρο μετράται η μέγιστη ταχύτητα με την οποία μπορεί ο ασθενής να βγάλει τον αέρα από τους πνεύμονές του.

Θεραπεία
•Φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνεται τακτικά για την εδραίωση προστατευτικής επίδρασης ενάντια στα συμπτώματα του άσθματος. Αυτή η φαρμακευτική αγωγή έχει συνήθως τη μορφή εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών (ICS), τα οποία χρησιμοποιούνται με ή χωρίς μακράς δράσης β2-αγωνιστές.
•Αποφυγή των εκλυτικών παραγόντων όπως η έκθεση σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα
Το 10% περίπου των ενηλίκων με άσθμα αντιμετωπίζουν επίμονα συμπτώματα και εξάρσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν, παρά τη χορήγηση επαρκούς θεραπείας. Το άσθμα αυτό αναφέρεται ως δύσκολο στη θεραπεία άσθμα και συχνά μπορεί να έχει επιζήμιες συνέπειες στην ποιότητα ζωής ενός ατόμου.
Παρόλο που ο θάνατος από άσθμα είναι σχετικά σπάνιος, μπορεί να συμβεί σε κάθε ενήλικα με ανεπαρκή έλεγχο του άσθματος.